H3.3 Additie, substitutie & kraken

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3 Additie, substitutie, kraken

NOVA hfd3 H4 oefenen

Welke molecuulformule hoort bij welk molecuul?

Sleep van links naar rechts

Propaan

Ethaan

Methaan

Butaan

C₃H₈

C₂H₆

CH₄

C₄H₁₀

Wat is de juiste systematische naam?

1. 3-ethyl-1-methylbutaan
2. 1,3,3-trimethylbutaan
3. 3-methylhexaan
4. 2-ethylpentaan

Welke van de volgende moleculen is een alkeen?

1. C3H8
2. C4H9
3. C5H10
4. C2H6

opdracht: sleep de juiste naam bij de juiste structuur

ethaan

etheen

propaan

Wat is de
juiste naam?

1. 4-methylpenta-1,3-dieen
2. 2-methylpenta-1,3-dieen
3. 2-methylpenta-2,4-dieen
4. 1,1-dimethylbuta-1,3-dieen

Wat is de juiste naam?

1. hexaanzuur
2. hexaan-2-amine
3. 2-hydroxyhexaan
4. hexaan-2-ol

Wat is de juiste naam?

1. 1,3-halogeenbutaan
2. 1,3-dibroombutaan
3. dibroombut-1,3-aan
4. butaan-1,3-dibromide

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

Let op: niet alle namen en structuurformules worden gebruikt!

methaanzuur

butaanzuur

hexaanzuur

propaanzuur

pentaanzuur

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

butaan-1-amine

metaanamine

methaandiamine

alkanen

• C_nH_2n+2

alkenen

• CnH2n

alkanolen

• CnH2n+1OH

alkaanaminen

• CnH2n+1NH2

alkaanzuren

• CnH2n+1COOH

ONTHOUD

Additie van waterstof aan propeen

Eerst een voorbeeld:

additie van HCl aan etheen

Aan elke C van de C=C wordt een atoom toegevoegd

Welke stof ontstaat er bij de reactie van propeen met broom (dus Br2)?

1. 1-broompropaan
2. 1,2-dibroompropaan
3. 1,3-dibroompropaan
4. 2,3-dibroompropaan

Additie met water

Teken in je schrift de additie van water aan but-1-een. Welk(e) stof(fen) ontstaan in het mengsel?

1. butaan-1-ol
2. butaan-2-ol
3. beide
4. geen van beide

Teken in je schrift de additie van water aan but-2-een. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. butaan-1-ol
2. butaan-2-ol
3. butaan-3-ol
4. butaan-2-ol en butaan-3-ol

Welke type chemische reactie vindt plaats bij kraken?

1. een verbrandingsreactie
2. een vormingsreactie
3. een katalytische reactie
4. een ontledingsreactie

Welke bindingen worden verbroken bij kraken?

Substitutie

Substitutie = vervanging

Vervanging waterstof voor een halogeen

UV-licht nodig

Kraakreacties

KRAKEN= grote moleculen in kleine stukjes breken
              

               C₁₀H₂₂    -->  C₈H₁₈  +  ........

             alkaan        -->   alkaan  +  ........

wat komt er op de ...........?

1. het alkaanmolecuul C2H4
2. het alkeenmolecuul C2H4

Voorbeeldopdracht

Geef de producten die kunnen ontstaan bij het kraken van het alkaan decaan (C10H22), dat daarbij in twee stukken uiteenvalt. Hierbij ontstaat een koolwaterstof met vier koolstofatomen.

Bij het kraken van een koolwaterstoffractie ontstaan...

1. alleen verzadigde koolwaterstoffen
2. koolstofdioxide en water
3. een mengsel van verzadigde en onverzadigde koolwaterstoffen
4. alleen onverzadigde koolwaterstoffen

Alkaan

Alkeen

Sleep de woorden naar het juiste vak

onverzadigd

verzadigd

C6H12

C18H38

C4H10

C23H46

propaan

etheen

antwoord

Heptaan wordt gekraakt in propaan en nog 1 andere stof. Welke stof kan dat zijn?

1. C3H6
2. C3H8
3. C4H8
4. C4H10

Geef de naam van het molecuul.

1. Penteen
2. Pent-1-een
3. Pent-2-een
4. Pent-3-een