Nederlands H4.9 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H4.9 Spelling

Door: Savannah, Luca en Lotte

Doelen

• Je leert hoe je een voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruikt.
• Je leert hoe je een tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruikt.
• Je leert de leestekens: trema, apostrof en accent

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

• Voorbeeld: Wij eten de uitgekozen snoepjes.
• Het voltooid deelwoord van de sterke werkwoorden op -en verandert als bijvoeglijk naamwoord niet. Voorbeeld: De hond is vergeten -> De vergeten hond.

Vervolg

• De andere voltooide deelwoorden schrijf je als bijvoeglijke naamwoorden zo kort mogelijk. Voltooid deelwoord met lange klank die eindigt op een -d of een -t -> -e erachter. Voorbeeld: Hij heeft de cadeaus verloot -> De verlote cadeaus.
  
• Bij voltooide deelwoorden met korte klanken plak je er -de of  -te achter, ook al staat er al een -d of -t aan het einde. Voorbeeld: De tuin is omgespit -> De omgespitte tuin.

Tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

• Je plakt -d of -de achter het hele werkwoord. Voorbeeld: De pratende mensen. 
• Als het zelfstandig naamwoord (mensen) een meervoud of een de- woord is, plak je er -de achter. 
• Bij het-woorden plak je een -d achter het hele werkwoord. Tenzij er het voor staat – voorbeeld: Een bebouwd huis/Het bebouwde huis.  Ook hier geldt de regel: schrijf het bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk op.

Leestekens - Trema

•  Een trema gebruik je:

1. als twee klinkers apart uitgesproken moeten worden. (reünie, kopiëren) 
2. als het woord zonder trema verkeerd kan worden uitgesproken, dus geen trema op: beoefenen, financieel 
3. in het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -ee. (idee - ideeën, ree - reën)        
4. in het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -ie. (kopie - kopiën)
   

• Het trema schrijf je op de plek waar de nieuwe lettergreep begint.

Leestekens - apostrof

•  Een apostrof gebruik je:                

1.  als één of meerdere letters zijn weggelaten: Ik heb 'm nog zien lopen.          ⚠️ Als de apostrof aan het begin van de zin staat, schrijf je het volgende woord met een hoofdletter: 's Ochtends fietste hij over straat.        
2. bij bezitsaanduiding van woorden die eindigen op een s-klank of op een lange klinker die je met één letter schrijft: Dennis' fiets, Maria's bureau 
3. na cijfers, afkortingen en afleidingen: vwo'er, A3'tje
   

Leestekens - accenten

Een accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt – voorbeeld: scène.

We gebruiken in het Nederlands drie soorten accenttekens:

• Accent aigu (streepje naar rechts) – voorbeeld: paté.

• Accent grave (streepje naar links) – voorbeeld: bèta.

• Accent circonflexe (dakje): crêpe.

In welke zin zit een voltooid deelwoord gebruikt als bijvoeglijk naamwoord?

1. De leraar heeft lesgegeven.
2. De knappende ballon zweeft.
3. De gebroken tak ligt op de grond.
4. Hij bouwde de schoorsteen.

Hoe verander je een sterk werkwoord in een voltooid deelwoord gebruikt als een bijvoeglijk naamwoord?

1. Je plakt een -d of -t achter het voltooid deelwoord.
2. Je plakt een -de of -te achter het voltooid deelwoord.
3. Je plakt een -te achter het voltooid deelwoord.
4. Er verandert niks.

Welk tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord past in deze zin? De ... jongens (schreeuwen)

Hoe kan je weten of er -d of -de achter het hele werkwoord komt bij een tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord? Noem een woordsoort.

Waarvoor staat een trema op een letter?

1. Om aan te geven dat je een klinker als een korte klank uit moet spreken.
2. als je in één woord twee klinkers niet als één klank mag lezen.
3. Je hoeft het woord niet anders uit te spreken.
4. In het Oud-Nederlands had het een functie, nu niet meer.

In welke zin is de apostrof goed gebruikt?

1. Ik 'ag hem op zijn fiets.
2. Ik zag hem op zijn fiet'.
3. Ik zag 'm op zijn fiets.
4. Ik zag hem 'p zijn fiets.

Waarom moet je dit leren / wat is het nut?

•  Je maakt minder spelfouten.
• Als je bijvoorbeeld een solicitatiebrief schrijft is dat erg belangrijk.

Zijn er nog vragen?