Thema 3, week 1 Les 4 - samengestelde zin - Hoofdzin en bijzin

• Taal
• Basisschool
• Groep 7

Maak er één zin van!

Ik heb dorst.
Ik heb honger.

Lesdoel

Ik leer hoe je een hoofdzin en een bijzin herkent.

We leren dat je bij bepaalde voegwoorden altijd twee hoofdzinnen hebt

Uitleg

Soms bestaat een zin eigenlijk uit twee zinnen:

Ik was te laat. De brug stond open

-> Ik was te laat, want de brug stond open

Een zin die eigenlijk bestaat uit twee zinnen noem je een

samengestelde zin.

In deze zin zitten twee persoonsvormen en twee onderwerpen.

Schrijf de hoofdzin op?

Wat is de persoonsvorm van de hoofdzin?

Wat is de persoonsvorm van de hoofdzin?

Uitleg

Als de persoonsvorm en het onderwerp naast elkaar staan, is het een hoofdzin

Als de persoonsvorm en het onderwerp niet naast elkaar staan, is het een bijzin

Ik ben wakker en ik lees een boek.

Ik lig ziek in bed, omdat ik griep heb.

Samengestelde zinnen

* Zijn zinnen die eigenlijk uit twee zinnen bestaan

* Er zijn twee persoonsvormen en twee onderwerpen

* De zinnen zijn vaak aan elkaar geplakt met een voegwoord

Wat is niet waar over een samengestelde zin?

1. Er zit een voegwoord in
2. Er zijn twee onderwerpen
3. Er zijn twee persoonsvormen
4. Het voegwoord staat altijd in het midden

Hoofdzin en bijzin

Zoek altijd eerst de persoonsvormen en onderwerpen in de zin

*Staan het onderwerp en persoonsvorm direct naast elkaar? 

->Dan is het een hoofdzin

*Staat er iets tussen het onderwerp en de persoonsvorm?

-> Dan is het een bijzin

Voorbeeld

Ik was te laat in de les, omdat ik mijn wekker niet had gezet.

In de eerste zin staan persoonsvorm en onderwerp naast elkaar -> hoofdzin

In de tweede zin zit er iets tussen -> bijzin

Schrijf de bijzin op!

Wat is de persoonsvorm van de bijzin?

Wat is de samengestelde zin?

1. Vanuit mijn slaapkamerraam zie ik de maan.
2. Op de tafel staan twee borden met soep.
3. Zij willen het spel graag winnen.
4. De veerpont vaart niet, omdat het stormt.

Wat is de samengestelde zin?

1. Totdat de uitslag bekend is, kijken we televisie..
2. Gisteren ging ik naar de kermis in het centrum.
3. Ik het fietsenhok staan veel kapotte fietsen.
4. Hebben alle kinderen het verkeersexamen gehaald?

Schrijf de bijzin op!

Wat is de persoonsvorm van de bijzin?

Sleep de zinnen naar het goede vak!

HOOFDZIN

BIJZIN

Jan heeft erge haast,

omdat hij de bus wil halen

Sleep de zinnen naar het goede vak!

HOOFDZIN

BIJZIN

Doordat het regende

kwam ik te laat op school.

De juf deelt de schriften uit, terwijl wij onze boeken zoeken

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

let op!

Er zijn ook samengestelde zinnen met twee hoofdzinnen

Als de voegwoorden en, maar, want, of  worden gebruikt, heb je twee hoofdzinnen

Je hebt nooit een zin met twee bijzinnen

Stappenplan

1) Zoek in beide zinnen onderwerp en persoonsvorm

2) Staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar? hoofdzin

3) Staan onderwerp en persoonsvorm niet naast elkaar? bijzin

Extra truc

Is het voegwoord maar, want, of, en?  Twee hoofdzinnen

Welke vier voegwoordenverbinden altijd hoofdzin - hoofdzin

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. bijzin, hoofdzin
3. hoofdzin, bijzin
4. bijzin, bijzin

Ik heb buikpijn, maar ik ga toch naar school.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

Nina leest een boek en Cato is aan het koken.

1. bijzin, hoofdzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Fien gaat naar de dokter, omdat ze haar arm heeft gebroken.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, hoofdzin

Terwijl moeder het beslag maakt, zet Evi de oven aan.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

De oude man zit op de kruk, omdat hij moe is.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Ik rende keihard naar beneden, zodat ik weinig tijd zou verliezen.

1. hoofdzin+hoofdzin
2. hoofdzin+bijzin
3. bijzin+hoofdzin

Ik moet steeds met hem mee, zodat hij niet alleen hoeft.

1. hoofdzin+hoofdzin
2. hoofdzin+bijzin
3. bijzin+hoofdzin

Tessa gaat naar de opticien, want ze heeft een nieuwe bril nodig.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. bijzin, bijzin

Zodra de wekker af is gegaan, sta ik op.

1. hoofdzin, bijzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. bijzin, hoofdzin

TAAL

Thema 3, week 1

Les 4

opgave 2

opgave 3

10 x plussen