1.3 Argumentatiestructuren en -schema's

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Argumentatiestructuren 

Standpunt en argument

Soorten argumenten: feitelijk en waarderend

Blokjesschema

Enkelvoudige argumentatie

Meervoudige argumentatie:

 - Nevenschikkende argumentatie

 - Onderschikkende argumentatie

Standpunt en argument

De auteur van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt (mening). Hij onderbouwt zijn standpunt: hij legt met argumenten uit waarom hij dit standpunt heeft. 

Feitelijke argumenten

Een feitelijk argument is waar of onwaar. Dit argument hoeft niet onderbouwd te worden.

Voorbeeld
Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop is maar 100 meter bij mij vandaan. 

Waarderende argumenten

Over een waarderend argument kan je van mening verschillen en daarom moet zo’n argument ondersteund worden.

Voorbeeld

- Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop vind ik veel prettiger.

Met het argument ‘want die bioscoop vind ik veel prettiger’ zal niet iedereen het eens zijn en dat argument heeft dus uitleg nodig. Argumenten die je daarvoor zou kunnen aanvoeren zijn bijvoorbeeld: ‘de stoelen zijn er erg prettig’ en ‘op elke stoel heb je goed zicht op het filmdoek’.

Feitelijk argument

Waarderend argument

Die grote reclameschermen langs de snelwegen moeten verboden worden, want ze leiden de weggebruikers af. 

Feitelijk argument

Waarderend argument

Die grote reclameschermen langs de snelwegen moeten verboden worden, want ze verpesten het landschap.

Utrecht is een prettige stad om te wonen. Er wonen in Utrecht veel jonge gezellige mensen.

1. feitelijk argument
2. waarderend argument

Ik vind jullie aardig.

1. feitelijk argument
2. waarderend argument

Een standpunt wordt vaak aangekondigd met signaalwoorden als Ik vind, Volgens ons, Zij denkt dat, De auteur is van mening dat, Onze conclusie is, Dus, Daarom, Kortom en met formuleringen als er moet, er zou moeten en we zouden moeten. Argumenten herken je vaak aan signaalwoorden als dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, de reden hiervoor is en want. Als een auteur zijn standpunt met een aantal argumenten onderbouwt, gebruikt hij vaak signaalwoorden voor een opsomming.

Een standpunt wordt vaak aangekondigd met signaalwoorden als Ik vind, volgens ons, zij denkt dat, de auteur is van mening dat, onze conclusie is, dus, daarom, kortom en met formuleringen als er moet, er zou moeten en we zouden moeten. 

Een standpunt wordt vaak aangekondigd met signaalwoorden als Ik vind, Volgens ons, Zij denkt dat, De auteur is van mening dat, Onze conclusie is, Dus, Daarom, Kortom en met formuleringen als er moet, er zou moeten en we zouden moeten. Argumenten herken je vaak aan signaalwoorden als dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, de reden hiervoor is en want. Als een auteur zijn standpunt met een aantal argumenten onderbouwt, gebruikt hij vaak signaalwoorden voor een opsomming.

Argumenten herken je vaak aan signaalwoorden als 

dat blijkt uit

immers

namelijk

omdat

de reden hiervoor is en

want. 

Als een auteur zijn standpunt met een aantal argumenten onderbouwt, gebruikt hij vaak signaalwoorden voor een opsomming.

Een standpunt wordt vaak aangekondigd met signaalwoorden als Ik vind, Volgens ons, Zij denkt dat, De auteur is van mening dat, Onze conclusie is, Dus, Daarom, Kortom en met formuleringen als er moet, er zou moeten en we zouden moeten. Argumenten herken je vaak aan signaalwoorden als dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, de reden hiervoor is en want. Als een auteur zijn standpunt met een aantal argumenten onderbouwt, gebruikt hij vaak signaalwoorden voor een opsomming.

Het standpunt en de argumenten samen vormen een argumentatiestructuur. 

Die kun je in een blokjesschema weergeven, waarbij het standpunt in het bovenste blokje komt te staan en de argumenten in de blokjes eronder. 

Je werkt bij het invullen van meerdere, gelijkwaardige argumenten uit een tekst van links naar rechts. 

Standpunt

Argument

mijn zakgeld moet omhoog

omdat het eten in de kantine duurder is geworden.

Standpunt

Argument

Omdat leerlingen te weinig individuele aandacht krijgen,

moeten klassen kleiner worden.

Enkelvoudige argumentatie

Enkelvoudige argumentatie is een argumentatie die bestaat uit één standpunt en één argument 

(standpunt > argument). Dit is een vorm van een onderschikkende argumentatie.

Zij moet de opvolgster worden van onze coach, want zij heeft al veel ervaring.

Standpunt 

Argument

Ik heb vet haar.

Ik moet mijn haren wassen.

Standpunt

Argument

Bedrijven van voedsel, cosmetica en schoonmaakmiddelen moeten overstappen op recyclebare of hervulbare flesjes en doosjes

want daardoor daalt het aantal plastic verpakkingen met de helft.

Standpunt

Argument

Ik vind het soms wel lastig om vegetariër te zijn. 

Tijdens een etentje moet ik namelijk weleens iets afwijzen waarvoor iemand veel moeite heeft gedaan.

Standpunt

Argument

Iemand van 16 heeft nog onvoldoende verstand van politiek om te stemmen. 

Daarom lijkt mij het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd van 18 naar 16 jaar geen goed idee. 

Standpunt

Argument

Het zou goed zijn als we van alle lege winkelpanden en lege ruimtes boven winkels woningen voor jongeren maken: 

het wordt er vast gezelliger van in de binnenstad.  

Standpunt

Argument

Het onderscheid tussen legaal en illegaal vuurwerk is niet te controleren.

Het is volgens mij dan ook een slecht idee om het ene wel toe te staan en het andere niet  

Standpunt

Argument

We moeten geen windmolens op zee bouwen,

want ze zorgen voor horizonvervuiling aan de kust.

Nevenschikkende argumentatie

Meestal gebruikt de auteur meer argumenten om zijn mening kracht bij te zetten. Dit heet nevenschikkende argumentatie. Bij een nevenschikkende argumentatie gebruik je twee of meer argumenten. De argumenten zijn gelijkwaardig en kun je onderling van plaats verwisselen.

                                             Ik ga met de auto (standpunt)

omdat ik dan sneller ben (argument 1) en omdat het regent (argument 2).

omdat het regent (argument 1)                en omdat ik dan sneller ben (arg. 2).

Tussen de blokjes van de nevenschikkende argumentatie kan je het woord 'en' invullen.

Onderschikkende argumentatie

Een schrijver kan een argument onderbouwen met een subargument: 

Een subargument is een argument dat een ander argument ondersteunt. Dit heet onderschikkende argumentatie.

Onderschikkende argumentatie

Standpunt:               Mijn broer is boos op mijn ouders.

Argument:           (want) Mijn broer heeft huisarrest gekregen.

Subargument:     (want) Mijn broer was vorige weekend veel te
                                                    laat thuisgekomen.

Onderschikkende argumentatie

Standpunt:                Zij is de juiste persoon voor die baan van 

                                                           boekverkoopster, 

Argument:                  want zij heeft ruime ervaring in die branche. 

Subargument:      Ze heeft namelijk al twee jaar bij een Libris 

                                                             boekhandel gewerkt. 

Maak opdracht 2 samen (op het bord).