7.2 Het Ancien regime

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Vorsten en verlichte ideeën

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je uitleggen 

1. Wat het verlicht absolutisme inhoudt en

2. kenmerken hiervan kunt benoemen in een tekstbron

kenmerkend aspect

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)

kort: ancien regime en verlicht absolutisme

Hoe zag de samenleving er uit in de 18e eeuw? 

Absolutisme:

De koning heeft alle(absolute) macht. 

Ancien régime:

Samenleving zoals het altijd geweest was (verdeeld in standen)--> 

Verlichting

Ideeën die dankzij rationeel redeneren ontstonden en die tot doel hadden een betere samenleving te creëren .

( oftewel denk logisch na en luister  niet te veel naar de kerk en vorst) 

Verlichting en absolutisme

Verlichte denkers dacht na over het ancien régime: was dat nu eigenlijk wel zo logisch? Eén persoon die alle macht had?

Verlicht absolutisme

Sommige absolute vorsten in Europa gaan het verlichte denken overnemen. 

• Einde droit divin 
• geloofsvrijheid
• onderwijs voor het volk
• grondwet (mensenrechten)

• Wel zorgden ze ervoor dat ze het alleenrecht bleven houden: geen inspraak voor de burgers en de vorst kon niet afgezet worden.

Verlicht absolutisme

Verlicht absolutisme 

• Frederik de Grote (koning van Pruisen) 
• Correspondentie met Voltaire. 

• Hij was een verlicht vorst, want:

• Hij zag zichzelf niet als dienaar van God, maar 'als dienaar van de staat'. 
• Hij stond godsdienst- en persvrijheid toe. 
• Hij verbood martelen. 
• Het bestrijden van domheid was zijn belangrijkste taak. 

Op 24 maart 1756 vaardigde Frederik het beroemde Kartoffelbefehl uit, waarin hij beval dat al zijn onderdanen met deze plant bekendgemaakt dienden te worden en dat deze op iedere beschikbare plek moest worden verbouwd. Tot op de dag van vandaag zijn er altijd een paar aardappelen te vinden op zijn graf.

De Pokkenvaccinatie van Catharina de Grote was een groot succes: het sterftecijfer nam drastisch af. 

Geef twee kenmerken van de politiek van een verlicht vorst.

Welke mogelijke tegenstelling bevat het begrip absolutisme?

De adel, de kerk en de boeren kwamen in opstand tegen Josef II. Bedenk voor elke groep een reden.

De hervormingen die de verlichte vorsten doorvoerden hadden voor een groot deel van de bevolking voordelen. Noem er twee. Noem ook een nadeel van de hervormingen.