4.1 Monniken en kloosters

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Bidden, vechten, werken

 Monniken en Kloosters

Geschiedenis - Basis 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen  monnik, geestelijke, non en klooster. (R)

...weet je hoe de Friezen christelijk werden. (R)

...weet je wie Willibrord en Bonefatius waren. (R)

...kan je vertellen hoe de monniken leefden. (T1)

Deelvraag

Hoe werden de Friezen christelijk? Hoe leefden monniken?

Blz. 82 - 85

Neem het schema over en geef de uitleg van de begrippen op blz. 84

Begrip	Uitleg
Geestelijke
Klooster
Monnik
Non

Neem het schema over en geef de uitleg van de begrippen op blz. 84

Begrip	Uitleg
Geestelijke	Iemand die in dienst is van de kerk
Klooster	Groot gebouw met veel land waar geestelijken wonen en werken
Monnik	Geestelijke (man) die in het klooster woont en werkt
Non	Geestelijke (vrouw) die in het klooster woont en werkt

De Friezen en de Franken

In ons land waren in het jaar 600 twee volken de baas: de Friezen en de Franken. 

De Friezen

De Friezen woonden in de kustgebieden. Tegenwoordig zijn dat de provincies: Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland en Groningen.

De Franken

De Franken woonden in het zuiden van Nederland. Tegenwoordig de provincies: Utrecht, Noord-Brabant en Limburg. 

De Friezen 

De Friezen geloofden in veel goden tegelijk. 

• Wodan = god van de oorlog
• Donar = god van de donder
• Freya = godin van de zonneschijn

Wodan

Wodan was niet alleen de god van de oorlog, maar ook de god van de zomer, god van de winter en de korengod.

Wodan reed door de lucht op zijn achtbenig paard Sleipnir. Twee raven (Hugin en Munin = ‘Geheugen’ en ‘Gedachte’) en twee wolven begeleidden hem op zijn tochten. Zij bespioneerden alle mensen, zelfs hun gedachten waren niet veilig, en vertelden Wodan alles. Zo kon Wodan tijdens zijn tochten de stoute mensen straffen en de goede mensen beschermen. 

Ook bracht hij de dappere dode soldaten naar het Walhalla.

De Franken

De Franken waren christen.

Als een koning christen werd, dan werden zijn onderdanen ook christen.

Het Frankische Rijk werd steeds groter.

Koning Clovis

Clovis (ca. 466-511) was een Frankische koning. Hij veroverde vele gebieden. Hij bekeerde zich rond 500 tot het christendom. Daarmee werden hij en al zijn onderdanen in één keer chirsten.

christen

Volgeling van Jezus Christus.

Frankische rijk

Willibrord

Hij was een monnik uit Engeland die graag het christendom wilde verspreiden naar de Friezen. Maar die wilden daar niets van weten. 

monnik

Geestelijke (man) die in een klooster woont en werkt.

bisschop

Leider van christenen in een bepaald gebied.

Willibrord

Willibrord werd rond 658 geboren bij het Engelse plaatsje York. Gedurende zijn opleiding tot priester bleef hij in een klooster. Willibrord vond het belangrijk om het christelijke geloof te verspreiden. Net zoals Jezus Christus dat deed. Nadat hij stierf op 7 november 739 en werd begraven in de crypte (ondergrondse begraafplaats) van de abdij van Echternach (Duitsland). Je kan hem daar nog steeds bezoeken...(zie afbeelding)

SchoolTV

Willibrord, de verspreider van het christendom

Bonifatius

De opvolger van Willibrord, Bonifatius, probeerde ook de Friezen te bekeren. 

Maar...hij werd bij Dokkum door de Friezen vermoord.

Het christendom wint...

De Franken wisten uiteindelijk te winnen van de Friezen. Daarom werden de Friezen toch christelijk. 

De Franken gingen door met het veroveren van grote delen van Europa. In het gebied van de Franken werd het christendom de belangrijkste godsdienst. Zo verspreidde het christendom zich over heel Europa. 

Wat betekend het begrip?
monnik

1. Een geestelijke die in een klooster werkt en woont.
2. Een geestelijke die rondtrekt.
3. Een christelijke leider van een bepaald gebied.
4. Iemand die in dienst is van de kerk.

Waar woonden de Friezen?

1. Ze wonen in Friesland.
2. Ze woonden in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.
3. Ze woonden in Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland en Friesland.
4. Ze woonden in Utrecht, Noord-Brabant en Limburg.

Waar woonden de Franken?

1. Ze wonen in Friesland.
2. Ze woonden in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.
3. Ze woonden in Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland en Friesland.
4. Ze woonden in Utrecht, Noord-Brabant en Limburg.

Wat kwamen Willibrord en Bonifatius doen in Nederland?

1. Ze probeerden de Friezen over te halen christen te worden.
2. Ze probeerden de Friezen over te halen hun eigen goden te houden.
3. Ze probeerden de Franken over te halen christen te worden.
4. Ze probeerden de Franken over te halen hun eigen goden te houden.

Waar of niet waar?
De Friezen geloofden in veel goden.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
De Franken werden overwonnen door de Friezen.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Willibrord wilde de Friezen bekeren tot het christendom.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
De Friezen vonden het christendom fantastisch.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Bonifatius was de opvolger van Willibrord.

1. Waar
2. Niet waar

Wie was Willibrord?

1. Hij was een non die de Franken probeerde te bekeren.
2. Hij was een non die de Friezen probeerde te bekeren.
3. Hij was een monnik die de Franken probeerde te bekeren.
4. Hij was een monnik die de Friezen probeerde te bekeren.

Wie was Bonifatius?

1. Hij probeerde ook de Franken te bekeren, wat hem lukte.
2. Hij probeerde ook de Friezen te bekeren, maar werd vermoord.
3. Hij probeerde ook de Franken te bekeren, maar hij werd vermoord.
4. Hij probeerde ook de Friezen te bekeren, wat hem lukte.

Geef antwoord op de deelvraag.
Hoe werden de Friezen christelijk?

De Friezen woonden ten noorden van Nederland. Ze geloofden in meerdere goden tegelijk. De Franken waren al wel christelijk en probeerden de Friezen te veroveren.

Ook probeerden Willibrord en Bonifatius de Friezen te bekeren tot het christendom, maar dat lukte hen niet. 

Toen de Franken de Friezen uiteindelijk wisten te veroveren, werden de Friezen automatisch bekeerd tot het christendom. Zo werden de Friezen christelijk.

Het klooster

Sommige geestelijken woonden in een klooster. Mannelijke geestelijken noemen we monniken en vrouwelijke geestelijken noemen we nonnen. 

• 7x per dag bidden
• hard werken

geestelijke

Iemand die in dienst is van de kerk.

klooster

Groot gebouw met vaak veel land eromheen. Er woonden en werken geestelijken: monniken of nonnen.

monnik

Geestelijke (man) die in een klooster woont en werkt.

non

Geestelijke (vrouw) die in een klooster woont en werkt.

In dit fragment zie je monniken bidden. Dat deden ze wel zeven keer per dag! Dus ook 's nachts.

In dit fragment zie je dat monniken gastvrij moesten zijn. Sommige monniken reisden rond. Vaak hadden ze het doel om een reliek op te zoeken (dat was een belangrijk overblijfsel van een heilige). Zo'n reis noemen we een pelgrimstocht.

In dit fragment zie je dat monniken voor de zieken zorgen. Vaak was er bij een klooster een klein ziekenhuis. Dit was bedoeld voor de zieke mensen uit dorpen vlakbij.

In dit fragment zie je dat monniken op het land werken en bomen omhakken. Ze werken dus in en om het klooster. Op de achtergrond zie je het klooster waar ze wonen. Je ziet een kerk, een binnenplaats en de eetzaal voor de monniken. Ook zie je de slaapzaal, de kapittel en een noodzakelijkheid. 

In dit fragment zie je dat monniken les geven op een school. Hier kregen kinderen (vooral jongens) les en leerden ze lezen en schrijven. Ook kregen ze les in de Bijbel.

In dit fragment zie je dat monnik teksten en boeken overschrijft. Het overschrijven van zo'n tekst/boek was veel werk en gebeurde met de hand. Ze mochten geen foutjes maken, want dan moest je de hele bladzijde overnieuw schrijven. Eén boek overschrijven duurde wel een paar jaar!

In dit fragment zie je dat monnik herstelwerkzaamheden uitvoeren. Het klooster moest natuurlijk onderhouden worden. Dat deden de monniken zelf. 

Wat betekent het begrip?
klooster

1. Een groot gebouw waar geestelijken wonen.
2. Een groot gebouw waar gehandicapten wonen.
3. Een groot gebouw waar christelijke diensten gehouden worden.
4. Een groot gebouw.

Wat betekent het begrip?
monnik

1. Een geestelijke vrouw die in een klooster woont.
2. Iemand die in dienst is van de kerk.
3. Een geestelijke die het hoofd van een klooster is.
4. Een geestelijke man die in een klooster woont.

Wat betekent het begrip?
non

1. Een geestelijke vrouw die in een klooster woont.
2. Iemand die in dienst is van de kerk.
3. Een geestelijke die het hoofd van een klooster is.
4. Een geestelijke man die in een klooster woont.

Hoe vaak bidden monniken en nonnen per dag?

1. 5 keer
2. 7 keer
3. 9 keer
4. 11 keer

Zet de woorden op de juiste plek.

Les geven

Voedsel verbouwen

wonen

boeken kopiëren

bidden

zieken verzorgen

gasten onderdak geven

Aan de slag

Blz. 83 - opdrachten 1b, 2a, 3a en 4a

Blz. 85 - opdrachten 9a en 9b