Examenvragen HC1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examenvragen HC1

Gebruik bron 1.

Stel: je doet onderzoek naar de Engelse motieven om Amerika te koloniseren en je wilt deze bron gebruiken voor twee hoofdstukken:

1 De bekering van de inheemse bevolking tot het christendom.

2 De uitbreiding van het Engelse grondgebied.

Je concludeert dat deze bron minder bruikbaar is voor het eerste hoofdstuk, en meer bruikbaar is voor het tweede hoofdstuk.

2p Ondersteun beide delen van je conclusie, telkens met een argument uit de bron.

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

• De bron is minder bruikbaar voor het eerste hoofdstuk, want het kruis wordt uitgelegd als een symbool van vriendschap met Powhatan / de ware betekenis van het kruis (als christelijk symbool) wordt niet genoemd door de Engelsen. 1

• De bron is meer bruikbaar voor het tweede hoofdstuk, want uit de plaatsing van het kruis met de naam van de koning / uit het

verkondigen dat Jacobus de koning is van dit gebied blijkt dat de

Engelsen het land willen koloniseren/innemen. 1

Een gegeven:

In 1763 bepaalde de Britse koning George III dat trouwe officieren en soldaten uit zijn leger in nieuw veroverd gebied in Noord-Amerika grond kregen. De voorwaarde was dat ze deze grond in gebruik moesten nemen

als landbouwgrond.

2p Geef met telkens een andere verwijzing naar het gegeven aan welk politiek en welk economisch doel George III wilde bereiken. 

maximumscore 2

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• George III wilde bereiken dat hij meer politieke macht had over de kolonie door het geven van grond aan trouwe Britse soldaten / door zelf te bepalen wie er in aanmerking kwam voor grond 1

• George III wilde met de bepaling dat de soldaten de grond in gebruik moesten nemen als landbouwgrond bereiken dat de kolonie meer producten / winst opleverde 1 

In 1832 werden honderden slaafgemaakten gedood tijdens het neerslaan van een slavenopstand op Jamaica. De Britse militair bevelhebber schreef in een affiche: 

"Ik heb veel soldaten meegenomen om de schuldigen te straffen. Iedereen die bij de rebellen wordt aangetroffen zal zonder

pardon ter dood worden gebracht. Verzet tegen de troepen van de koning is zinloos! Geef je over en smeek om genade."

2p 1. Leg uit, met een verwijzing naar het affiche, dat de Britse werkwijze op Jamaica de steun voor de afschaffing van slavernij in Groot-Brittannië versterkte. 

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

Uit het affiche blijkt dat de Britse bevelhebber de opstand gewelddadig neer zou slaan / dat er geen genade werd getoond voor de opstandige slaafgemaakten, wat bij de Britse regering/het Britse volk leidde tot het besef dat de slavernij onhoudbaar was / tot meer medelijden met slaafgemaakten (waardoor de steun voor de afschaffing van de slavernij toenam).  

Opmerking

Alleen als het antwoord een combinatie bevat van een uitleg over de versterkte steun voor de afschaffing van de slavernij en een daarbij passende verwijzing naar het affiche, worden scorepunten toegekend. 

Een geschiedenis:

In Engeland werd in de vroegmoderne tijd het parlement gekozen via een districtenstelsel, waarbij elk district (borough) twee parlementsleden mocht afvaardigen. Tijdens de industriële revolutie ontstond kritiek op rotten boroughs: districten waar nauwelijks mensen woonden, maar die nog steeds twee parlementsleden mochten afvaardigen. Vooral steden als Londen en Birmingham drongen erop aan dat de districten opnieuw werden ingedeeld.

3p  Licht deze geschiedenis toe door:

- de kritiek op rotten boroughs te verklaren vanuit 'de industriële

revolutie', en

- de wet te noemen die in 1832 werd aangenomen om aan de kritiek

tegemoet te komen, en

- het kenmerkende aspect te noemen dat past bij de kritiek op

rotten boroughs. 

maximumscore 3

Kern van een juist antwoord is:

• Door de groei van steden / het leeglopen van het platteland tijdens/door de industriële revolutie ontstond kritiek op het gegeven dat de (inwoners van de) steden geen/te weinig vertegenwoordigers hadden (terwijl er wel parlementsleden werden afgevaardigd vanuit rotten boroughs). 1

• Aan de kritiek werd tegemoetgekomen door de Reform Bill. 1

• De kritiek op rotten boroughs past bij 'de voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces' (omdat meer mensen vertegenwoordiging wilden krijgen bij de verkiezing van parlementsleden). 1 

Gebruik bron 2.

Lord Ashley bekritiseert het industrieel kapitalisme.

3p Geef aan:

- welk kenmerk van het industrieel kapitalisme de door Lord Ashley genoemde misstanden veroorzaakt, en

- met een verwijzing naar de bron welke beleidsmaatregel van de Britse regering uit de jaren 1830 Lord Ashley ondersteunt.

maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Bij het industrieel kapitalisme wordt gestreefd naar het maken van zoveel mogelijk winst / naar het zo laag mogelijk houden van de (loon)kosten (waardoor de misstanden ontstaan die Lord Ashley beschrijft). 1

• Lord Ashley ondersteunt de Factory Acts, 1 

• door te zeggen dat het terugbrengen/afnemen van de werkuren ervoor

zorgt dat kinderen niet meer misvormd zijn. 1

Opmerking

Alleen als het antwoord bij de tweede deelvraag gaat over de Factory Acts,

wordt 1 scorepunt toegekend aan een daarbij passende verwijzing naar de

bron.