Maatschappijkunde -H4. De rechtsstaat en het strafrecht

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Maatschappijkunde

CRIMINALITEIT 

H4. De rechtsstaat en het strafrecht

Lesdoelen

• Hoe werkt een rechtsstaat
  

• Wat heeft de rechtsstaat te maken met criminaliteit?
  

Rechtsstaat

Een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid zijn vastgelegd in de wet.

Rechten: Alles wat je mag doen of hebben (bijvoorbeeld: vrijheid van meningsuiting).

Plichten: Alle dingen die je moet doen. (bijvoorbeeld: leerplicht)

Kenmerken rechtsstaat

1. Grondrechten (persvrijheid, godsdienstvrijheid)

2. Overheid moet zich aan de wet houden

3. Onafhankelijke rechterlijke macht

4. Democratisch gekozen parlement

Rechtsgelijkheid en rechtsbescherming

Rechtsgelijkheid

Iedereen is voor de wet gelijk

Rechtsbescherming

Rechten van de burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid

Rechtshandhaving en rechtszekerheid

In een rechtsstaat zorgt de overheid voor rust en orde.

Rechtshandhaving

Overheid controleert of iedereen zich aan de wet houdt.

Rechtszekerheid

Overheid mag pas iemand oppakken als diegene een wet heeft overtreden

Uitgangspunten van het strafrecht (1)

- Strafbaar volgens wet?

- Wat waren de omstandigheden? Noodweer/ overmacht?

- Wat is de achtergrond van de dader? Leeftijd? Eerste keer? Psychisch ok?

- Er is een maximale straf waar de rechter zich aan moet houden.

Ontoerekeningsvatbaar = psychisch in de war

Uitgangspunten van het strafrecht (2)

De verdachte heeft recht op een eerlijk proces.

-Onafhankelijke en onpartijdige rechter

Begrippen H4 De rechtsstaat en het strafrecht

Rechtsstaat: Een land waar de rechten en  plichten van burgers en overheid zijn vastgelegd in de wet.

Recht: Wat je mag doen

Plicht: Wat je moet doen

Grondrechten: De belangrijkste rechten in een land. (bijvoorbeeld recht op privacy)

Onafhankelijke rechtspraak: De rechter laat zich niet beïnvloeden maar beslist zelf volgens de wet.

Rechtsgelijkheid: Alle burgers zijn voor de wet gelijk

Rechtsbescherming: De burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik van de overheid. De overheid mag niet alles!

Rechtshandhaving: De overheid controleerd of iedereen zich aan de wet houdt.

Het strafrecht: alle regels die te maken hebben met opsporing van, voor de rechter brengen en straffen van mensen.

Noodweer: Zelfverdedinging

Overmacht: De verdachte kon er niks aan doen.

Ontoerekeningsvatbaar: De verdachte weet niet wat hij doet (niet goed bij  zijn hoofd).

Opdrachten

Opdrachten: 5, 6, 7, 9