Les 22 21 februari 2025

• Nederlands
• Secondary Education

Les 22 21 februari 2025

L22 Wat doen we vandaag? 

Welkom! 

1. Herhaling: boekpresentatie  

2. Cursus Spelling paragraaf 10 (onvoltooid deelwoord)

3. Herhaling cursus Spelling paragraaf 9 (sterke werkwoorden vt). 

4. Misschien: Herhaling Cursus 4 Taal: Paragraaf 2: spreekwoorden en uitdrukkingen. Als we er niet aan toekomen, dan volgende week.  

4. Lesafsluiting

Herinnering: Boekpresentatie

Jullie gaan de volgende fysieke les (dus volgende week) en de fysieke les erna weer een boekpresentatie doen over je Nederlandse leesboek. 

Zie de informatie bijgesloten bij de email over huiswerk van vorige week. 

  

Schema: Sarah:  1 maart, Sophia:  29 maart, Lars: 29 maart, Alex: 29 maart Annabel: 29 maart.  

Werkwoordspelling

Voltooid en onvoltooid deelwoord

Leerdoel:

• Je weet wat het voltooid deelwoord en onvoltooid deelwoord is.
  
• Je kunt het voltooid deelwoord en onvoltooid deelwoord spellen.

Is de winter pas net ... (beginnen, vd)?
Vorig weekend heeft het ... (vriezen, vd)
en alles is wit van de sneeuw ... (worden, vd).

Voltooid deelwoord

De handeling is afgerond (= voltooid).

Er staat in de zin een hulpwerkwoord bij van "hebben", "zijn" of "worden".
Het heeft gevroren. Wij zijn gestart. Jullie worden gekozen.

Het voltooid deelwoord begint vaak met ge-.
Maar dat hoeft niet:
De muis werd verslonden. Hij heeft een programma ontwikkeld.

Vd bij sterke werkwoorden

Zitten - hij heeft gezeten.

• Het voltooid deelwoord eindigt meestal op -en.
  
• Gebruik de normale spellingsregels.

Vd bij zwakke werkwoorden

Huilen - Hij heeft gehuild.

• Het voltooid deelwoord eindigt op -d of -t.
• Gebruik 't ex-kofschip of ex-fokschaap (en infinitief zonder   -en): reizen - reiz - gereisd.

Heb jij weleens ... (spijbelen, voltooid deelwoord)?

1. gespijbelt
2. gespijbeld

Wat zijn de voltooid deelwoorden van
beweren, bloeien, beantwoorden?

De soep was nog steeds niet ... (opdienen).

Ik wil graag naar huis fietsen.

Welke werkwoordvorm is 'fietsen'?

1. Een infinitief
2. Een onvoltooid deelwoord
3. Een voltooid deelwoord

Wat is het onvoltooid deelwoord van 'spelen'?

1. gespeeld
2. spelen
3. spelend

Onvoltooid deelwoord

• Onvoltooid = nog niet afgerond, nog bezig.
• Geeft aan hoe iemand bezig is.

Ik wil juichend over de finishlijn gaan.

Huilend liep de leerling de klas uit.

• Spelling: infinitief + d: lachen + d > lachend

Dansend, springend, fluisterend, nadenkend.

Onvoltooid deelwoord = od
Al ... (roeren, od) in de pan nam mijn moeder de telefoon aan.

Onvoltooid deelwoord = od
... (klappen, od) en ... (schreeuwen, od) rende ik over de finishlijn.

PVVT van sterke werkwoorden

Wat is een sterk werkwoord ook alweer?

Welk werkwoord is sterk?

1. Verhuizen (ik verhuis - ik verhuisde)
2. Zingen (ik zing - ik zong)

PVVT van sterke werkwoorden

Wat is een sterk werkwoord ook alweer?

De klank verandert wel in de verleden tijd. 

Loop ->liep. 

Win -> won.

PVVT van sterke werkwoorden

Wat is een sterk werkwoord ook alweer?

> De klank verandert wel in de verleden tijd. Loop, liep. Win, won.

Hoe schrijf je de PVVT van sterke werkwoorden?

> Schrijf het altijd zo kort en eenvoudig mogelijk (staken, i.p.v. staaken)

PVVT van sterke werkwoorden

Wat is een sterk werkwoord ook alweer?

> De klank verandert wel in de verleden tijd. Loop, liep. Win, won.

Hoe schrijf je de PVVT van sterke werkwoorden?

> Schrijf het altijd zo kort en eenvoudig mogelijk;

> Luister naar het MV om te weten of het EV op een -d of -t eindigt (verbond, want: verbonden)

PVVT van sterke werkwoorden

Hoe schrijf je de PVVT van sterke werkwoorden?

> Schrijf het altijd zo kort en eenvoudig mogelijk;

> Luister naar het MV om te weten of het EV op een -d of -t eindigt;

> Gebruik alleen twee dezelfde (mede)klinkers indien nodig voor de uitspraak (glommen)

Hoe schrijf je de PVVT van sterke werkwoorden?

> Schrijf het altijd zo kort en eenvoudig mogelijk;

> Luister naar het MV om te weten of het EV op een -d of -t eindigt;

> Gebruik alleen twee dezelfde (mede)klinkers indien nodig voor de uitspraak.

Een aantal voorbeelden:

Bieden -> bood, boden

Smelten -> smolt(en)

Verbinden -> verbond(en)

Kijken -> keek, keken

Glimmen -> glommen

Wat is de verleden tijd van:

Een luipaard [verslindt] een leeuw

1. verslond
2. verslindde

Wat is de verleden tijd van:

De journalist [houdt] zich aan de afspraak.

1. hield
2. houdde

Geef de persoonsvorm verleden tijd enkelvoud.
Hij geneest > Hij ... (genezen, vt)
Zij dwingt > Zij ... (dwingen, vt)
Hij prijst > Hij ... (prijzen, vt)

Evaluatie afgelopen weken

Huiswerk werkwoordspelling

Nieuw Nederlands cursus 7 Spelling

§ 10 Voltooid en onvoltooid deelwoord

Opdracht 1, 2, 6, 7

Cursus 4 Taal par. 2, spreekwoorden en uitdrukkingen

Je leert over letterlijk en figuurlijk taalgebruik en over spreekwoorden en uitdrukkingen.

verschil spreekwoorden en uitdrukkingen

Een spreekwoord is een vaste zin met een wijsheid of tip.

Bijvoorbeeld: Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken.

Een uitdrukking is een woord of groepje woorden met een aparte betekenis die je in zinnen kunt gebruiken.

Bijvoorbeeld: vlinders in je buik hebben.

Het hek is van de dam

Over koetjes en kalfjes praten

Twee handen op één buik

Man en paard noemen

Met vlag en wimpel slagen

Het is een gebed zonder eind

In geuren en kleuren vertellen

Met de gebakken peren zitten

Het slaat als een tang op een varken

Je hoofd boven het maaiveld uitsteken

Spreken is zilver en zwijgen is goud

Voor een appel en een ei kopen

Ik zwijg als het graf

Waarheid als een koe

Voor spek en bonen meedoen

Dat gaat mijn pet te boven 

Weten wat voor vlees je in de kuip hebt

Achter slot en grendel zitten

Moord en brand schreeuwen

Evaluatie vandaag

Lesafsluiting

Volgende week weer een fysieke les. Sarah doet dan haar boekbespreking. 

We maken ook een dictee. 

- Leer de bijgevoegde sterke werkwoorden uit je hoofd voor het dictee (zie het bijgevoegde lijstje). 

- Cursus 7 Spelling § 10 Voltooid en onvoltooid deelwoord: Opdracht 1 en 2. 

- Cursus 7 Spelling § 9: herhaling sterke werkwoorden: Opdracht 6a en 7a. 

Tot volgende week op st Conleth's

  

  

De pvtt (herhaling)

• pv = persoonsvorm = de vervoegde vorm van het werkwoord: hoort bij het onderwerp
• tt = tegenwoordige tijd = nu

Voorbeeld: ik loop, jij loopt, hij loopt, wij lopen, jullie lopen, zij lopen. 

Herhaling: De pvtt goed spellen

Eerst de ik-vorm maken

Dan de vervoeging

. 

laat -en weg

gooien - gooi

Let op! Soms ietsje veranderen:

laden - laad, boffen - bof

beloven - beloof, reizen - reis

Herhaling: Pv verleden tijd: zwakke werkwoorden

Meestal kun je wel horen of je in de verleden tijd de(n) of te(n) moet gebruiken. Lukt dat niet..? 

Gebruik dan: ' T EX-KOFSCHIP

Regel:
Kijk naar de laatste letter van de stam (werkwoord min -en).
Als dat een x, t, k, f, s, ch of p is, schrijf je -te(n). Zo niet, -de(n) 

Herhaling: Hoe schrijf je de pv van sterke ww in de vt?

• Normale spellingsregels: zo kort en eenvoudig mogelijk
• Dus: alleen twee klinkers/medeklinkers (ook dd/tt) als het echt moet voor de uitspraak.           B.v. schrikken - schrokken, maar zitten - zaten

• Enkelvoud -d of -t?     Luister naar het meervoud! 

                            B.v. Hij floot of hij flood? Zij floten, dus ook hij floot.
                                    En zij boden, dus ook hij bood.

En let op: nooit -dt in de verleden tijd!

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord

• Van een vd en od kun je een bijvoeglijk naamwoord maken.
• Gebruik de normale spellingsregels. Schrijf zo kort mogelijk.
  
• Dus: alleen voor de uitspraak soms -dd of -tt.
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• Let op: vd op -en blijft op -en: gevouwen > het gevouwen blaadje
  
  
  

Deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:
Het ... (landen) vliegtuig

1. gelandde
2. gelande
3. gelanden
4. gelandte

Deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
De ... (opduiken) armband

1. opgedoke
2. opgedoken
3. opgedokene

Deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
De ... (zweten) atleet

1. zwetend
2. zwetende
3. zwetentte
4. zwetente

Deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
De ... (verbreden) weg

1. verbrede
2. verbreden
3. verbreedde
4. verbreede

Deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
Een ... (winnen) wedstrijd

1. gewonne
2. gewonnen
3. gewonnene