1. Karel ende Elegast

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Het getal drie

Het getal drie had een bijzondere betekenis in de middeleeuwen en werd vaak als een heilig getal beschouwd. Dit kwam voort uit verschillende religieuze en culturele tradities. In het christendom symboliseert drie bijvoorbeeld de Heilige Drie-eenheid: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Daarnaast komt het getal drie vaak voor in verhalen, zoals in sprookjes en mythen, waar het vaak wordt gebruikt om structuur te bieden

Over welke Karel gaat 

Karel ende Elegast?

Wat weet je

over Karel de Grote?

Karel de Grote was vanaf 9 oktober 768 koning der Franken en vanaf 25 december 800 keizer van het Heilige Roomse Rijk. Karel kreeg reeds tijdens zijn leven de bijnaam "de Grote" en geldt sinds de middeleeuwen als een van de belangrijkste heersers van het Westen. Het Frankische Rijk kende onder hem zijn grootst omvang. 

Karel de Grote

Het Roomse Rijk

Karel de Grote was koning van de Franken en later zelfs keizer van het Roomse Rijk. Maar waar ligt dat? De landen zoals we ze nu kennen, waren er toen niet. Maar veel van de namen van toen, zie je nu nog steeds terug. Zo werd het rijk van de Franken later Frankrijk. Klik en kijk maar eens op de kaart.

Hier staan landen van Europa. Horen ze wel of niet bij het rijk van Karel de Grote? 

Sleep ze naar de juiste plek.

Nederland

België

Frankrijk

Italië

Duitsland

Engeland

Niet

Wel

Reizende

koning

Het rijk van Karel was veel te groot om alleen te kunnen besturen. Daarom had hij stukken van het rijk uitgeleend aan leenmannen. Deze leenmannen (of: vazallen) moesten hem helpen met het besturen van een stuk land: een leen. Als er oorlog was moesten ze voor hem vechten. En ze moesten elk jaar trouw aan Karel zweren. 

Om ervoor te zorgen dat de leenmannen hun werk goed deden, reisde Karel zijn grote rijk rond. Dan trok hij met een hele stoet aan mensen en stapels papieren naar een ander deel van zijn rijk. Elke keer woonde hij in een andere palts, een soort paleis. In Nederland stond bij Nijmegen een palts: Valkhof. Maar zijn bekendste palts stond in Aken, net over de grens in Duitsland. Daar kun je zijn troon ook nog steeds zien staan!

De troon van Karel staat in de Duitse stad Aken.

Naar

school!

Karel had veel interesse in cultuur en wetenschap. Maar zoals zoveel mensen in de middeleeuwen kon Karel niet lezen en schrijven. Maar hij wil wel dat andere mensen dat kunnen. Daarom komt hij met wetten waarin staat dat alle jongens naar school moeten. Dit is goed voor iedereen. Zo leren ze niet alleen hoe ze een land moeten besturen, maar lezen ook over het geloof: het christendom. Dat geloof vindt Karel erg belangrijk. Karel denkt: als iedereen christen is, is er meer eenheid. Hij wil dan ook dat iedereen in zijn rijk christen wordt. Zelfs als hij daarvoor geweld moet gebruiken! 

Karels handtekening. Omdat hij niet kon schrijven, tekende hij alleen twee streepjes.

Karel zorgde voor meer eenheid in zijn Europese rijk. Daarom wordt hij soms ook wel de Vader van Europa genoemd. De Internationale Karelsprijs wordt jaarlijks uitgedeeld aan iemand die iets goeds voor de eenheid in Europa heeft gedaan. Net zoals Karel dat heeft gedaan, meer dan 1000 jaar geleden.

Wat is er nog over van toen?

Aan wie is de Karelsprijs de laatste jaren uitgereikt, denk je?  (Een prijs die wordt toegekend aan een of meer personen of een organisatie die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording)

Lees blz. 6 t/m 9 

en luister mee naar hoe het in het Middelnederlands geklonken heeft.

vogala.org

Hoe vaak gebiedt de engel Karel om uit stelen te gaan?

010

Hoe reageert Karel op de Engels oproepen om uit stelen te gaan? 

Karel slaat er geen acht op

Karel besluit te gehoorzamen

Karel is verbluft

Feodaliteit speelt een belangrijke rol in Karel ende elelgast.
Wat is feodaliteit ook alweer?

1. Ander woord voor standenmaatschappij
2. Het geloof in God
3. Geoorloofde diefstal
4. Het verbond tussen leenheer en leenman

Feodaliteit

• Niet te verwarren met standenmaatschappij
• Vorst is in dienst van God
• Vorst bestuurt het land
• Leenmannen besturen land in naam van vorst (leenheer)
• Ander woord voor leenman = vazal
• Hofdagen georganiseerd om vazallen te spreken

Wat voor soort tekst is Karel ende Elegast?

1. Een fabel
2. Een mirakelspel
3. Een hoofse ridderroman
4. Een voorhoofse ridderroman

Is Karel ende Elegast een hoofse of een voorhoofse ridderroman?

1. Hoofs
2. Voorhoofs
3. Een combinatie
4. Wat?

Het genre ridderromans

• Ridderromans heel erg populair
• Voorhoofs: nadruk op feodaliteit, kracht, trouw, winnen
• Hoofs: nadruk op queestes, eerlijkheid en hoffelijkheid, rol van de vrouw is wezenlijk anders.

Voorhoofse ridderroman

"Karel ende Elegast" is een voorhoofse roman. Deze middeleeuwse tekst richt zich op thema's als trouw, eer en de strijd tussen goed en kwaad. In tegenstelling tot hoofse romans, die zich meer richten op romantische liefde en sociale verfijning, legt "Karel ende Elegast" de nadruk op feodaliteit deugdzaamheid en ridderlijkheid in de context van strijd en loyaliteit.

De composite van Karel ende Elegast valt uiteen in vier episodes. Sleep de episodes in de juist volgorde.

Tweegevecht tussen Karel en Elegast

God gebiedt Karel om uit stelen te gaan

Tweegevecht Elegast en Eggerik

De ontdekking van de samenzwering