jongeren & verslaving

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Jongeren en verslaving 

Miriam Hamoudan & Lina Aknaf   

Wat verstaan we onder verslaving?

Verslavende stoffen

-->  nabootsen van effecten van bepaalde stoffen               

              

-->  goed en ontspannen voelen + vreugde of opwinding ervaren 

--> omgang met alcohol, drugs, gamen, gokken, lachgas = afhankelijk van veel factoren

--> reactie van veel mensen --> verslaving= afhankelijk  van wat iemand gebruikt 

MMM-model

1) mensen (persoonlijkheid)

2) middel (bv. medicijnen)

3) milieu

Wat houdt het MMM-model in?

Mens/persoonlijkheid: 

 --> de manier waarop je met problemen omgaat  

 --> iemand in uw gezin een alcoholverslaving heeft--> 4 keer zo groot bij jou ook het geval

 

Milieu:

-->het gemak van toegang tot een middel

--> de manier waarop de samenleving daarmee omgaat. 

vb. Sigaretten zijn overal verkrijgbaar, relatief goedkoop, en voor veel groepen is roken cool. Vroeger werd er zelfs reclame gemaakt voor sigaretten, maar dit mag niet meer. 

Middelen: 

-->Cocaïne is minder lichamelijk verslavend dan marihuana. 

-->Nicotine is zo verslavend dat bijna iedereen die een paar sigaretten rookt, eraan verslaafd kan raken. 

Welke vormen zijn er?

1. Ga op zoek naar QR-codes in de klas. 

2. Scan de QR-codes. 

3. Lees de artikels. 

4. Welk artikel geeft een duidelijk antwoord op de vraag: 

'Wat gebruikt de jeugd van tegenwoordig(verslaving)? '

Text

1. Ga in groepen van 2. 

2. Kies een van deze onderwerpen: 

- alcohol

- tabak

- psychoactieve medicatie

- illegale drugs 

Alcohol: 

-->meest gebruikte middel 

-->1ste keer= voor secundair onderwijs

-->alcoholgebruik

-->hoe jonger= alcoholproblemen

--> wetgeving ==> 16jaar 

--> 12-14 jaar= 31, 9%

-->15-16 jaar= 73, 4%

sterkedrankconsumptie

-->15-16 jaar= 50, 4%

-->17-18 jaar= 73, 4%

Tabak: 

--> hoe jonger=> risico op verslaving  

--> hoe ouder => risico op verslaving 

--> wetgeving==>18 jaar 

==>1/5 leerlingen = ooit gerookt

1/2 voor 16 jaar

1/4 voor 15 jaar

Psychoactieve medicatie:  

--> 15, 6% van lln --> ooit slaap-en kalmeringsmiddelen genomen --> meisjes 

-->8, 0%--> ADHD-medicatie --> jongens

-->2, 8%--> opwekkende middelen

--> wetgeving: allen op voorschrift 

Illegale drugs: 

-->13, 8% van lln --> ooit cannabis gebruikt

--> 11, 5% --> afgelopen jaar 

--> beginleeftijd 15, 7 jaar

-->illegale drugs--> 3,7 van lln--> minder gangbaar

--> verschillen: geslacht,  onderwijsniveau & leeftijd 

Andere:

cannabis:

- hevige verlangen naar effecten 

-zonder dit = slecht gevoel

-verleiding= groot

->aanpassing hersenen

= gewenning

= beschermings-mechanisme

Wat hoort niet bij de oorzaken van verslaving?

1. mens
2. middel
3. milieu
4. misbruik

Wat zijn de gevolgen van verslaving?

• geen controle meer
• relationele gevolgen (partners, kinderen & vrienden)
• ziektes (vb. Longkanker) 
• psychologische schade (vb. depressie, slaapstoornis, delirium & geheugenstoornis)

• financiële & sociale problemen

Algemene gevolgen: 

==> varieer van stof tot stof, omgeving tot omgeving

& persoon tot persoon

gevolgen van alcoholgebruik voor jongeren op korte termijn:

-->black-out (sneller dan volwassen) 

-->vergroot risico op ongewenst seksueel gedrag

risicovol seksueel gedrag

negeren van veilige sekspraktijken

-->verhoogd risico op ongevallen, verwondingen, geweld & zelfverwonding

--> suïcide, depressie, slechte schoolprestaties, vechtpartijen, vandalisme, sociale kritiek & verstoorde vriendschappen

-->normale proces van ontwikkelingstaken verstoren 

vb. leren omgaan met succes en mislukkingen & vormen van eigen identiteit

gevolgen van alcoholgebruik voor jongeren op lange termijn:

-->adolescentie = cruciale fase van hersenontwikkeling 

     = brein kwetsbaar

-->langdurig overmatig drinken (gedurende 4-10 jaar)

= negatieve gevolgen voor werkgeheugen, verbaal geheugen en aandacht 

= meisjes--> gevoeliger 

--> vroeg beginnen

     = risicofactor voor problematisch drinkgedrag op volwassen leeftijd 

     = probleemgedrag

     =risico op goedaardige borstaandoeningen--> borstkanker

--> negatieve fysieke en mentale gezondheidseffecten & sociale problemen 

--> vb. roken, gebruik van illegale drugs, gedrags- en emotionele problemen & problemen op school

Hoe kan je verslaving voorkomen?

voorkomen/prevalentie

-->bevorderen van niet-gebruik

-->uitstellen van de leeftijd waarom jongeren beginnen

-->vroegtijdig ingrijpen bij aanvang van het gebruik

--> geen risico nemen = niets gebruiken!

Welke 5 doelen heeft VAD* gesteld voor preventie?

 

*VAD= de koepelorganisatievan De Druglijn 

1.  Het aanmoedigen, ondersteunen en bestendigen van niet-gebruik. 

2. Het uitstellen van experimenteergedrag.

3. Het bevorderen van verantwoordelijk gedrag. 

4. Het stimuleren van een vroegtijdige aanpak van beginnende problemen. 

5. Het beperken van schade.  

3 manieren om preventief te werken

--> meest effectief als deze worden gecombineerd 

1. Het informeren en sociaal weerbaar maken van mensen, zodat ze kunnen omgaan met groepsdruk. 

2. Zorgen dat de omgeving mogelijkheden bied, zodat mensen niet hoeven te vluchten in drugs. 

3. Het bestrijden van de aanmaak en handel van drugs en het bestraffen van gebruik.  

https://www.vad.be/preventie-en-hulpverlening/onderwijs/secundair-onderwijs/eindtermen/1e-graad

Eindtermen verslaving: 

Hoe zou jij als leerkracht omgaan met verslaving (bij leerlingen)?

= klassikale bespreking

https://www.vad.be/assets/leerlijn_verslavingspreventie

Leerlijn verslavingspreventie VAD

Algemene tips

• Durf in gesprek te gaan!                                                                             <-> Negeer het onderwerp niet uit angst!
• Luister naar wat ze te zeggen hebben!
• Let op of ze vaak praten over drugs, winnen of verliezen ... !
• Toon interesse in de leerlingen! 
  
• Bespreek gokken/drugs/alcohol … vanuit de valkuilen waar de meeste verslaafden in trappen en ontdek hun eigen strategieën en ervaringen. Ontkracht op die manier eventuele verkeerde denkwijzen over die onderwerpen 

• soms uit verveling--> Zorg voor alternatieve ontspanningsmogelijkheden waar ze dezelfde opwinding uit kunnen halen.  

• Merk je een mogelijke verslaving bij een leerling?                              --> wijs de leerlingen op de mogelijkheid om contact op te nemen met de Druglijn op 078 15 10 20,  CLB of  het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg  

vb. voetbaltornooi tijdens de lunchpauze, spelletjesmiddag …

Alcohol

ROKEN

Gokken

Illegale drugs

Test jezelf!

Organisaties

• nood aan luisterend oor 
• tussen 12 en 25 jaar
• chatten, mailen, bellen of terecht zonder afspraak
• website: https://www.caw.be/locaties/jac-brussel/

• aanbod voor gebruikers , ex-gebruikers, gokkers... 
• voor iedereen (jongeren & volwassenen)
• website: https://www.centrageestelijkegezondheidszorg.be/ie

• beantwoordt al je vragen over drank, drugs, pillen, gokken en gamen 
• voor iedereen (jongeren & volwassenen)
• anoniem
• website: https://www.druglijn.be/

• betrouwbaar en onafhankelijk advies en materialen over alcohol, illegale drugs, ...
• voor iedereen (jongeren & volwassenen)
• website: https://www.vad.be/

Hulp

verschillende soorten hulp:

• medicijnen --> stoppen minder moeilijk te maken                           -->ontwenningsverschijnselen verminderen

• Antabuse --> barrière die je ervan weerhoudt te gaan drinken

•  gebruik van alternatieven --> dezelfde psychologische effecten als de drug (minder schadelijk)

vb.   verstrekken van methadon aan heroïneverslaafden,   gebruiken van nicotinepleisters of -tabletten ( zonder andere schadelijke gevolgen)

Reflectie 

1. Wat vond je in het algemeen van de vorming?  
2. Wat vond je goed? 
3. Wat kon beter?