2hv Grammatica zinsdelen - bijvoeglijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

SOCIALISEREN

Je mobiel--> mobieltas.

Je legt klaar:

-leesboek, laptop (dicht), lesboek.

Je neemt plaats.

Je tas is op de grond.

#Boekpraat:

Welk genre boek lees je?

Wie is de hoofdpersoon?

Lesdoelen

t/havo:Je kan het werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp in de zin vinden.

vwo: Je kan ondergeschikte bijwoordelijke bepalingen herkennen en benoemen.

Werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

Zo vind je het lijdend voorwerp:

Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde.

Stel de vraag Wat (soms: Wie) + werkwoordelijk gezegde + onderwerp? Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp.

Werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

Voorbeeld:

– Deze maand / heeft / Daniël / zakgeldverhoging / gekregen.

1. ow: Daniël – wg: heeft gekregen

2. Vraag: Wat heeft Daniël gekregen?

Antwoord: zakgeldverhoging; dus: lv = zakgeldverhoging

Aan de slag

TH: Taalverzorging H3 1, 2, 3, 4 werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp blz. 84

Uitleg VWO

Bijvoeglijke bepaling en ondergeschikte bijwoordelijke bepaling

Zinsdelen en zinsdeelstukken

- Werkwoordelijk gezegde

- Naamwoordelijk gezegde

- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Bijwoordelijke bepaling

----------------------------------

- Bijvoeglijke bepaling

Zinsdelen

Zinsdeelstuk

De bijvoeglijke bepaling (bijv. bep)

• De bijvoeglijke bepaling is GEEN zinsdeel, maar een deel van een andere zinsdeel.
• De bijvoeglijke bepaling zegt iets over het zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
•  De bijvoeglijke bepaling kan voor of achter een zelfstandig naamwoord staan.

Let op:

lidwoorden (het), voornaamwoorden (dit, mijn) en telwoorden (twee, duizenden) zijn geen bijvoeglijke bepaling.

Bijvoeglijke bepaling

- Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

- Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen: welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Voorbeeld: 

De slimme jongen \is \ lid \ geworden \ bij onze voetbalclub.

slimme = bijvoeglijke bepaling bij jongen (welke/wat voor + jongen?) 

Tip: welk/wat voor + zelfst. nw.?

Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord. 

Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

En ja! Het lijkt heel veel op een bijvoeglijk naamwoord als je de woordsoorten moet benoemen.

Voorbeeldzin bijv. bep

Ze     /  speelt  /  het mooiste melodietje uit de musical.

ond    pv+wwg                               lv

• Wat is het belangrijkste znw in het lijdend voorwerp?
  
• Melodietje
• Welk / wat voor + melodietje?
• mooiste = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  
• uit de musical = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  

Wat is de bijvoeglijke bepaling?
De ijsblauwe zee in Noorwegen is bevroren.

1. 'IJsblauwe' en 'in Noorwegen'
2. Bevroren
3. 'IJsblauwe'
4. 'In Noorwegen'

Wat is de bijvoeglijke bepaling?

De slaapkamer van het meisje is roze.

1. van het meisje
2. van het meisje, roze
3. roze

Wat is een bijvoeglijke bepaling?
Ze speelt op de beste gitaar van Nederland.

1. beste
2. van Nederland
3. beste, van Nederland
4. de beste, van Nederland

De ondergeschikte bijwoordelijke bepaling

• De obwb is GEEN zinsdeel, maar een deel van een ander zinsdeel.
• De obwb zegt iets over een niet-zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
• De obwb kan voor of achter een niet-zelfstandig naamwoord staan.
• Soms zit een obwb binnen een bijvoeglijke bepaling zoals: (heel > lekkere, ontzettend > saaie etc.)

Vb. ondergeschikte bijwoordelijke bepaling/ obwb

De sommen | vind | ik | erg moeilijk.

-> Welke kern(en) vind je in deze zin?

Vb. ondergeschikte bijwoordelijke bepaling/ obwb

De  sommen | vind | ik | erg moeilijk.

-> Welke woorden zeggen iets over deze kernen?

erg = obwb bij moeilijk (moeilijk is een niet-zelfstandig naamwoord, dus is erg een obwb bij moeilijk)

Vb. obwb en bijv.bep

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas 2AHA | behoorlijk interessant.

-> Wat zijn de kernen in deze zinnen? 

Vb. obwb en bijv. bep

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas 2AHA | behoorlijk interessant.

-> Welke woorden zeggen iets over deze kernen?

Vb. obwb en bijv. bep

De ingewikkelde opdrachten van gisteren| vonden | de leerlingen van klas 2AHA | behoorlijk interessant.

ingewikkelde is bvb bij opdrachten

van gisteren is bvb bij opdrachten

van klas 2AHA is bvb bij leerlingen

behoorlijk is obwb bij interessant

Noteer de obwb.
Volkomen onverwacht sprong het uitgebroken dier op een gegeven moment uit de bosjes.

Wat is de obwb in deze zin?
Onontplofte bommen kunnen bijzonder gevaarlijk zijn.

1. onontplofte
2. gevaarlijk
3. bijzonder
4. niet aanwezig

Aan de slag

TH: Taalverzorging H3 1, 2, 3, 4 werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp blz. 84

VWO: Grammatica H3 1, 2, 3, 4bijvoeglijke bepaling en ondergeschikte bepaling blz. 92

Lesdoelen geleerd?

t/havo:Je kan het werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp in de zin vinden.

vwo: Je kan ondergeschikte bijwoordelijke bepalingen herkennen en benoemen.