6.3 - Het absolutisme - Les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kort voorstellen

[e-mail] of teams

Vertel korts iets over jezelf, sport, baantje, muzieksmaak, hobbies

Opdracht voor 7 februari

Beschrijf hoe Lodewijk XIV een absoluut heerser werd. 

• Geef een definitie van 'absolutisme' 
• Geef een politieke, een economische en een culturele hervorming waarmee Lodewijk XIV de absolute macht kreeg. Licht toe waarom deze hervorming van hem een absoluut heerser maakte. 
• C.a. 100 woorden
• Inleveren via Teams 
  
• Deze les geeft handvaten (!)

6.3 Het absolutisme 

K.a.: het streven van vorsten naar absolute macht

Wat gaan we doen?

1. Kennismaken (10 minuten)
2. Uitleg (30 minuten)
3. HW maken (als er tijd over is/rest van de les)

Lesdoelen

1 (Politiek-bestuurlijk). De leerling kan in eigen woorden uitleggen hoe Lodewijk XIV Frankrijk centraal kwam te besturen en uiteindelijk de absolute macht naar zich toetrok.

2 (Economisch). De leerling kan in eigen woorden uitleggen dat Lodewijk XIV mede de absolute macht naar zich toe kon trekken door een politiek van mercantilisme te voeren.

3 (Cultureel). De leerling kan in eigen woorden uitleggen dat het intrekken van de godsdienstvrijheid onderdeel was van Lodewijk XIV's ambitie om de absolute macht de vergaren.

K.a.: het streven van vorsten naar absolute macht

Absolutisme: politiek

1. (Politiek-bestuurlijk). De leerling kan in eigen woorden uitleggen hoe Lodewijk XIV Frankrijk centraal kwam te besturen en uiteindelijk de absolute macht naar zich toetrok.

Centralisatie

Centralisatie

• Vanuit één centraal punt bestuurd. (Vgl. Centraal station)
• Centraal wetten doorvoeren: ambtenaren (mensen in dienst van de overheid) uitvoering/controle
• Centrale belastingen (ook voor ambtenaren/huurleger: orde bewaken)
• Beperken van macht anderen: adel, kerk, stadsbestuur
• Is een vorm van staatsvorming, geen lappendeken van staatjes meer. (door ook beperken v/d macht adel)
• I.t.t. de Nederlanden lokale macht (steden en gewesten)

Lodewijk XIV

• Zonnekoning, centraal in het universum
• 'l';etat c'est moi' (de staat dat ben ik): zijn wil is wet
  
• 'Droit Divin' (direct door God aangewezen)
• Hij vond dat hij het alleenrecht had 
  gekregen om het land te besturen.
• Zijn macht werd niet beperkt door een grondwet/ door anderen (geen constitutionele monarchie)

Lodewijk XIV

• Slechte ervaringen in jeugd: moest Parijs ontvluchten 
• Overtuigd van het beperken macht van de adel
• Ambtenaren (mensen die voor de overheid werken) in plaats van adel
• Centralisatie d.m.v. ambtenaren/ inperken macht v/d adel!!

Ambtenaren onder de zonnekoning

• Innen belastingen: belangrijk voor het centrale bestuur
  
• Zien toe op rechtspraak, landbouw en nijverheid
• Toezicht houden op het leger/ rekruteren/ betalen soldij

Op welke manier trok Lodewijk XIV de macht naar zich toe?

1. Hij beperkte de macht van de adel.
2. Hij claimde dat hij het Goddelijke recht had om te heersen.
3. Hij bouwde een paleis in Versailles en ging van daar uit het land besturen.
4. Hij stelde ambtenaren in die namen hem belastingen hieven en voor de uitvoering van zijn wetten zorgden.

Absolutisme: economie

2. De leerling kan in eigen woorden uitleggen dat Lodewijk XIV mede de absolute macht naar zich toe kon trekken door een politiek van mercantilisme te voeren.

Absolutisme: economie

• Ambtenaren kosten geld
• Dit geld kreeg hij niet alleen door centrale belastingen (centralisatie)
• Ook door importheffingen (nu bijv. auto's...). Ook (!) om de eigen productie te bevorderen
• Inkomsten uit het buitenland door export bevorderen

Absolutisme: economie

Mercantilisme = economisch systeem waarbij de overheid ingrijpt in de nationale economie door productie en export te bevorderen en import te beperken.

Wat was het economische beleid van Lodewijk XIV en waarom was dit van zo'n groot belang voor het behouden van absolute macht?

Absolutisme: cultureel

3. De leerling kan in eigen woorden uitleggen dat het intrekken van de godsdienstvrijheid onderdeel was van Lodewijk XIV's ambitie om de absolute macht de vergaren.

Absolutisme: cultureel

• Hugenoten zweerden samen en kwamen soms ook in opstand
• Edict van Nantes werd in getrokken in 1685
• Alleen katholicisme toegestaan
• Lodewijk XIV wilde dit en zijn wil was wet. Zijn macht werd niet beperkt, want hij was een absoluut heerser. Er was geen grondwet of andere groeperingen die zijn gezag inperkten.

Lesdoelen - deel II

• Hoe de Republiek betrokken raakte bij de centralisatiepolitiek van Frankrijk
• Waarom de centralisatie in Engeland mislukte
• Wat een constitutionele monarchie is

Hoe raakte de Republiek betrokken bij de centralisatiepolitiek? 

• Frankrijk wou uitbreiden.
• Hij wou gebied hebben tot de Maas (hij wou nml. natuurlijke grenzen)
• Viel met GB, Münster en Keulen de Republiek aanvallen (1672). (van alle kanten dus)
• Onderdeel van de centralisatieambities van Frankrijk
• Wel: Franse en Duitse troepen werden verdreven, maar nog een paar jaar oorlog met Lodewijk XIV
• Uiteindelijk door inundatie verdreven

Engelse monarchie

• 1642: machtsstrijd tussen koning Karel I en parlement -> burgeroorlog (Karel I wilde absolute macht)
• Karel I werd onthoofd -> Republiek
• 1660: monarchie hersteld: Karel II wilde ook absolute macht.
• 1685: Jacobus II (katholieke koning)
• Complot door Protestanten: Willem III (1688): constitutionele monarchie en de rechten van het parlement respecteert.

Opdracht voor 3 februari

Beschrijf hoe Lodewijk XIV een absoluut heerser werd. 

• Geef een definitie van 'absolutisme' 
• Geef een politieke, een economische en een culturele hervorming waarmee Lodewijk XIV de absolute macht kreeg. Licht toe waarom deze hervorming van hem een absoluut heerser maakte. 
• C.a. 100 woorden
• Inleveren via Teams 
  Klaar? mooizo, dan mag je 6.3 gaan lezen en de opdrachten gaan maken.