Workshop Preventie seksueel misbruik

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Workshop preventie seksueel misbruik

leervragen

Grensoverschrijdend gedrag:

“Grensoverschrijdend gedrag is bewust of onbewust, verbaal of non verbaal gedrag dat voortkomt uit een machtsverschil en dat door degene die ermee wordt geconfronteerd als ongewenst en onprettig wordt ervaren.”

Vormen grensoverschrijdend gedrag

- seksueel (ongewenste aanraking, verkrachting)

- psychisch (pesten, uitschelden, negeren)

- fysiek en verbaal (schreeuwen, slaan, schoppen, vernielen)

- discriminatie (buitensluiten)

- financiele en materiele uitbuiting (chanteren, stelen) 

Wat is seksueel misbruik?

Onder seksueel misbruik verstaan we: elke vorm van ongewenste seksueel getinte aandacht die tot uiting komt in

verbaal, non-verbaal en/of fysiek gedrag en die plaatsvindt in een relatie met een ongelijke machtsverhouding en/of een

afhankelijkheidsrelatie. Dit kan zowel opzettelijk als onopzettelijk zijn.

Weetje.........?

Cliënten in de langdurende zorg lopen meer risico op seksueel misbruik of seksuele intimidatie dan anderen. Zij bevinden zich vaak in een afhankelijke positie ten opzichte van verzorgenden, hulpverleners, ouders, vrijwilligers en medecliënten. Alle vormen van grensoverschrijdend gedrag komen voor, zoals seksueel getinte opmerkingen, onnodige ontkleding,

aanraking of binnendringen in het lichaam. En soms veel vaker dan medewerkers in de gaten hebben. Slachtoffers vinden het vaak moeilijk aan te geven dat zij geïntimideerd of misbruikt worden. Juist omdat ze afhankelijk zijn, door schaamte en onwetendheid of omdat ze niet weten bij wie ze terecht kunnen.

Misbruik kan gepleegd worden door:

• medecliënten

• professionals

• familieleden

• derden zoals taxichauffeurs of loverboys.

Er zijn verschillende vormen van seksueel misbruik te onderscheiden:

• seksueel getinte opmerkingen

• seksueel intimiderend gedrag

• ongewenste aanrakingen

• gedwongen worden naar seksueel getint beeldmateriaal te kijken

• gedwongen worden tot seksuele opnamen (bijvoorbeeld met een webcam)

• gedwongen worden tot het verrichten van seksueel getinte handelingen

• aanranding en verkrachting.

Waar kan je aan denken?

Seksueel geweld tussen zorgverlener-cliënt

Seksueel geweld tussen cliënten

Seksueel geweld tussen een derde en een cliënt

Welke elementen spelen een rol 

• Machtsverschil en machtsmisbruik
• Grenzen niet respecteren
• Context en perceptie ( de zorg kan als grensoverschrijdend worden ervaren bv wassen)
• Niet altijd bewust (soms hand op knie kan onschuldig zijn)
• Alle ongepaste omgangsvormen of ongewenst gedrag

 Is er een protocol

 voor melding van seksueel

misbruik?

Wanneer en hoe moet je seksueel geweld melden bij

 de inspectie?

Zorgaanbieders moeten seksueel geweld tussen zorgverleners en cliënten, dan wel tussen cliënten melden aan de inspectie. Zij kunnen dit doen met een digitaal formulier voor verplichte meldingen dat op de website van de inspectie staat.

Voorbeelden meldplicht

– Seksueel getinte berichten/opmerkingen.

Een zorgverlener stuurt (digitale) berichten of maakt toespelingen naar de cliënt, waaruit een seksuele bedoeling blijkt. 

– Seksueel getinte berichten/opmerkingen.

Een zorgverlener stuurt (digitale) berichten of maakt toespelingen naar de cliënt, waaruit een seksuele bedoeling blijkt. 

voorbeeld

– Onnodige ontkleding

Een zorgverlener vraagt of dwingt een cliënt zich te ontkleden

op een manier die voor de behandeling of het onderzoek niet

noodzakelijk is.

Voorbeeld

– Verkrachting

Een zorgverlener dwingt een cliënt tegen zijn/haar wil tot

geslachtsgemeenschap of het op andere wijze seksueel

binnendringen van het lichaam.

Voorbeeld

– Onnodig inwendig en uitwendig onderzoek

Een zorgverlener onderzoekt een cliënt inwendig (vaginaal,

rectaal) of uitwendig (bijvoorbeeld betasten van de borsten,

de penis of het scrotum), zonder dat dit gevraagd wordt en/of

zonder dat dit voor de behandeling of de diagnostiek noodzakelijk is.

binnendringen van het lichaam.

Wetgeving

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) verplicht

zorgaanbieders geweld in de zorgrelatie bij de inspectie te melden.

Casus

Lisa is 19 jaar. Ze heeft ernstige meervoudige beperkingen en ligt op de douchebrancard. Zodra haar luier af is, gaan haar handen naar haar kruis. Ze zit aan zichzelf, obsessief en met zoveel kracht dat ze zichzelf zou kunnen beschadigen. Hoe reageer je daarop als begeleider? Geef je haar de ruimte? En hoe zorg je ervoor dat ze geen schade oploopt? 

leervragen

vragen?