compositie

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Compositie 

Centrale compositie 

Asymmetrische compositie 

Symmetrische compositie 

Driehoekscompositie

Diagonale compositie

Overall compositie 

Vlakverdeling 

Evenwicht

Herhaling

Groeten uit...

Composities tekenen 

Favoriete kunstwerk

Leerdoel

- Aan het einde van de les heb je geoefend met het begrip compositie 

- Je kan figuren verdelen over een vlak om een compositie te maken 

- Je kan kunstwerken koppelen aan een compositiestijl 

- Je kan eigen werk maken in verschillende soorten composities 

Composities

Als we praten over de manier waarop objecten, figuren of vormen over het vlak zijn verdeeld, dan praten we over composities. In de kunst kennen we verschillende composities. 

- Centrale compositie 

- Driehoeks compositie 

- Symmetrische compositie

- Overall compositie

- Diagonale compositie 

Wat is compositie?

Compositie is de manier waarop de onderdelen van een kunstwerk geordend worden. 

Iedere compositie heeft een ander effect op het kunstwerk.

Johannes Vermeer, Meisje met de 

parel ± 1665-1667, olieverf op doek

Centrale compositie

Als je aandacht naar het midden van het beeldvlak wordt getrokken, spreken we van een centrale compositie. 

Een centrale compositie heeft een statisch effect.

Horizontale compositie

De onderdelen van een compositie zijn vooral horizontaal gerangschikt, Een horizontale compositie heeft een statisch effect. 

Diagonale compositie

In een diagonale compositie zijn de onderdelen diagonaal geordend of er zit een diagonale richting in. 

Dit heeft een dynamisch effect.

Verticale compositie

De belangrijkste onderdelen zijn in een verticale lijn geordend, van boven naar beneden. Ook dit heeft een statisch effect. 

Opdracht 1 - vlakverdeling 

Kan jij de potten en vazen op drie verschillende manieren ordenen?

1b

Wanneer figuren, objecten en vormen evenwichtig over het vlak zijn verdeeld, dan geeft dat een rustig beeld. Evenwicht ontstaat wanneer:

- De onderdelen gelijkmatig over het vlak zijn verdeeld

- Er denkbeeldige horizontale en verticale lijnen zijn gehanteerd

- Er weinig ´beweging' wordt gesuggereerd

Maak opdrachten blad 2 : vlakverdeling & evenwicht

Symmetrische compositie

Een symmetrische compositie wordt gekenmerkt doordat het werk is te verdelen in 2 helften die min of meer elkaars spiegelbeeld zijn. Dat kan heel precies, maar dat hoeft niet. De spiegeling kan horizontaal, verticaal of diagonaal zijn. 

Symmetrie heeft een statisch (rustig, stilstaand) effect.

Over-all compositie

Alle onderdelen van de compositie zijn hetzelfde, doen patroonachtig aan en staan verspreid over het beeldvlak. 

Ze lijken buiten het schilderij tot in het oneindige door te kunnen gaan.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Driehoeks compositie

In de compositie is de vorm van een driehoek te herkennen. De belangrijkste onderdelen in de voorstelling zijn binnen deze driehoek geplaatst. Een driehoekscompositie kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Statisch

Dynamische compositie

Een compositie waar beweging in zit of in lijkt te zitten. Bijvoorbeeld door diagonale lijnen en uitstekende delen. Dit heeft een dynamisch effect. 

Statische compositie

In een statische compositie zit geen beweging, het is rustig en in evenwicht. 

Dit krijg je door het gelijkmatig toepassen van verticale en horizontale richtingen - weinig beweeglijke vormen te gebruiken - vormen en kleuren gelijkmatig te verdelen - weinig contrasten te gebruiken.

Herhaling 

Wanneer gelijksoortige vormen, kleuren en lijnen op een regelmatige manier in een compositie terugkomen.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Nog een paar composities

Opdracht 2

Je krijgt van mevrouw Seele een aantal geprinte kunstwerken . Deze kunstwerken hebben een bepaalde compositie. Plak de schilderijen op het opgave formulier bij de passende compositie. Heb je een tekenboek dan maak je dit in je tekenboek.

Herhaling

Wanneer een of meerdere onderdelen vaker in een kunstwerk terugkomen dan spreken we over herhaling. 

Opdracht 3 : herhaling

Maak opgave blad 3. 

Opdracht 3 : groeten uit..

Maak een postkaart van een bekende stad. Op de postkaart laat je de centrale compositie zien. Je gebruikt hiervoor de collagetechniek. Print de benodigde afbeeldingen uit en plak ze op een A4 papier. 

Hiervoor huiswerk opgeven met afbeeldingen verzamelen. 

Opdracht 5: compositie tekenen.

Maak opgave blad 4. 

Afsluiting

Kies een kunstwerk uit waarin je een compositie ziet die jij mooi vindt. Plaats een foto van het kunstwerk in een document. Zet onder de foto een omschrijving van het kunstwerk. Plak deze in je tekenboek.