10.1 en 10.2

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

De effecten van een kracht

De effecten van een kracht

1. Veranderen van de vorm van een voorwerp

2. De snelheid vergroten of verkleinen.

3. De richting van een beweging veranderen.

Eigenschappen van krachten

• Onzichtbaar

• Aangrijpingspunt

• Richting

• Grootte

Vectoren

Krachten tekenen we met pijlen, dit noemen we ook wel een vector.

Deze vector heeft dus alledrie de eigenschappen die een kracht ook heeft.

Eigenschappen van een kracht

- Een kracht heeft een grootte, een richting en een aangrijpingspunt

- De eenheid van kracht F is de newton (N)

zwaartekracht

• de zwaartekracht werkt altijd naar beneden

• de zwaartekracht meet je met een kracht- meter
• de eenheid van de zwaartekracht is newton(N)

Krachtenschaal bepalen

Zwaartekracht berekenen

Als je de massa weet dan kan je de zwaartekracht berekenen

Zwaartekrachten op planeten

Uit Fz = m x g

blijkt dat je niet 

overal hetzelfde gewicht hebt.

Druk

druk =      kracht

              oppervlakte

p=​A​​F​​

Druk berekenen:

druk = kracht : oppervlakte

Grootheid	Symbool	Eenheid	Afk.eenheid
Druk	p	Newton per vierkante centimeter	N/cm 2

druk = p in N/cm²

kracht = F in N

Oppervlakte = A in cm²  

Hoe groter de druk, hoe groter de gevolgen

Druk

De kracht op een bepaalde oppervlakte

Zelfde kracht?

Groter oppervlakte --> lagere druk

Kleiner oppervlakte --> grotere druk

Katrollen en Takels

Katrollen veranderen 

de richting van een 

kracht

Katrollen en Takels

Takels veranderen 

de richting van een 

kracht en de hoeveelheid benodigde kracht.

Let op de hoeveelheid kabel neem dan ook toe

Werktuigen

Katrollen en Takels

Een takel verander de richting, de benodigde 

kracht en de hoeveelheid touw die je

 binnen moet halen

Regel1  Benodigde kracht = gewicht : aantal touwen waar het aan hangt

Regel2  Hoeveelheid touw = hoever je het omhoog wil hebben X aantal touwen waar het aan hangt

Huiswerk

- A2,  B5,  A11, C16, C17, A22, C24, C27

- A31, B33, C35, B46, C49,1, B55, B58

- B68, C70, A76, C79, A85, A87

10.3

hefboom regel 

toon met een berekening aan dat de hefboom in evenwicht is? 

Gegeven: F₁ = 200N l₁ = 2 m

                   F₂ = 400N l₂ = 1 m 

Gevraagd: Is hefboom in evenwicht. 

Formule: F₁ x l₁ = F₂ x l₂ 

Berekening:  

          200 x 2 = 400 x 1 

                400 = 400 

antwoord: 

De hefboom is in evenwicht. 

bereken met de hefboom regel hoe groot de kracht is in punt s van de schaar?

Gegeven: l₁ = 2,5 cm    F₂ = 1,5 N  l₂ = 6 cm

Gevraagd: F₁ in punt S

Formule: F₁ x l₁ = F₂ x l₁ 

Berekening:      F₁ x l₁ = F₂ x l₂

                                    F₁ x 2,5 = 1,5 x 6

                              F₁ x 2,5 = 9 

                              F₁ = 9 : 2,5 = 3,6

Antwoord: De kracht in punt S is 3,6 N 

uitleg berekening

Krachten ontbinden

Krachten ontbinden

Dit is eigenlijk het omgekeerde van nettokracht:

• Bij bepalen van de nettokracht ken je vooraf de krachten die samenwerken.
  

• Bij krachten ontbinden weet je de nettokracht en wil je de samenwerkende krachten weten.
  

3.3 Krachten ontbinden

Voorkennis:

• eigenschappen van krachten (3.1)
• krachten optellen met parallellogram methode (3.2)

Krachten samenstellen

1. Teken de kracht met een geschikte krachtenschaal
2. Maak het parallellogram af
3. Teken een pijl vanaf het beginpunt naar de overliggende hoek
4. Meet de lengte van de pijl en bereken de kracht

Hefboom

Geen hefboom

Sleep de onderdelen van de hefboom naar de beste plek.

Draaipunt

Lastarm

Werkarm

Werkkracht

Lastkracht

19. Bereken voor elke hefboom in de tabel hieronder of er evenwicht is. 

Wel in evenwicht

Niet in evenwicht

A

B

C

Breng de hefboom in evenwicht