5.1 De Koude Oorlog begint

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

5.1 De Koude Oorlog begint

De Koude Oorlog

...verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten,
op politiek-bestuurlijk en economisch gebied

...uitleggen hoe de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie
bondgenoten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog
en welke afspraken zij in 1945 maakten

...beschrijven hoe Europa verdeeld raakte
in twee machtsblokken

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

§5.1

De Koude Oorlog begint

A

Twee systemen

Leerdoel:

Je kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en economisch gebied.

Begrippen:

kapitalisme

communisme

B

Samen tegen Hitler

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bondgenoten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog en welke afspraken zij in 1945 maakten. 

Begrippen:

Verenigde Naties (VN)

C

Oost tegenover West

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe Europa verdeeld raakte in twee machtsblokken.

Begrippen:

containmentpolitiek

Marshallplan

IJzeren Gordijn

2e Wereldoorlog

Na de  2e Wereldoorlog

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Verenigde Staten:

• democratie
• grondrechten
• kapitalisme
• rijk worden was een doel

Leerdoel:

• Ik kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en econmomisch gebied

Begrippen:

• kapitalisme
• communisme

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie:

• dicatatuur (geen democratie)
• weinig rechten
• communisme
• Communistische Partij bepaalde alles in de economie
  

Leerdoel:

• Ik kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en econmomisch gebied

Begrippen:

• kapitalisme
• communisme

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie:

• dicatatuur (geen democratie)
• weinig rechten
• communisme
• Communistische Partij bepaalde alles in de economie

Verenigde Staten:

• democratie
• grondrechten
• kapitalisme
• rijk worden was een doel

De staat bepaald wat er geproduceerd wordt

De staat moet zorgen voor gelijkheid

Er moet veel economische vrijheid zijn

Iedereen moet evenveel geld hebben

Ondernemers bepalen wat ze produceren

Rijk worden is een belangrijk doel

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Samen tegen Hitler

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bondgenoten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog en welke afspraken zij in 1945 maakten. 

Begrippen:

Verenigde Naties (VN)

Tijdlijn Tweede Wereldoorlog

VS

SU

1939		SU en DU sluiten een verdrag: elkaar niet aanvallen
1940	VS wil niet mee doen aan de oorlog, levert wel materiaal, o.a. aan SU
1941	Door aanval op Pearl Harbor wordt VS de Tweede Wereldoorlog ingesleept	Duitsland valt SU aan
1943		SU herovert terrein op DU
1944	VS begint grootschalige aanval op DU vanuit FR	SU rukt verder op naar Berlijn

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Samen tegen Hitler

F

In februari 1945 komen GB, VS en SU samen in Jalta. Daar maken ze afspraken hoe Duitsland verder moet als het verslagen is.

• In alle bevrijde Europese landen komen democratische verkiezingen.
• Duitsland en Berlijn worden opgedeeld in vier bezettingszones. (GB, SU, VS, FR). Belangrijke beslissingen maken deze landen samen.
• Er komt een organisatie die vrede en veiligheid in de wereld bewaakt: Verenigde Naties (1945).

Churchill

GB

Roosevelt
VS

Stalin
SU

Verdeling Duitsland en Berlijn

Duitsland wordt verdeeld:

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld
  

Wat is raar?

• Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie!

Nu maar hopen dat de landen goed kunnen samenwerken!

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Samen tegen Duitsland

verdeling duitsland en berlijn in 4 zones

Duitsland en Berlijn verdeeld in vier bezettingszones

Verenigde Naties

• opgericht in oktober 1945
  

• 193 landen zijn lid
• Doel:  toezien op VREDE en VEILIGHEID in de wereld
  

• Veiligheidsraad:
  

5 permanente leden (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Sovjet-Unie)

10 wisselende leden

De permanente leden van de Veiligheidsraad hebben veto-recht. Als één van hen dit gebruikt, gaat een plan niet door.

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Afspraak Jalta: overal democratische regeringen

• SU plaatst communistische regeringen in Oost-Europa

Gevolg: Het Oostblok. Landen onder invloed SU

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Reactie VS:

• uitbreiding communisme is een bedreiging
• voorkomen dat meer landen communistisch worden =
• containmentpolitiek
  
  

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Reactie VS:

• uitbreiding communisme is een bedreiging
• voorkomen dat meer landen communistisch worden
• containmentpolitiek
  
  
•  militaire steun
  Deel leger VS in west-Europa
•  economische steun  
  vanaf 1947 Marshallplan

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Een nieuwe Duitse regering

• De bezettende landen werden het niet eens
• Landen gingen in bezettingszones eigen gang

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Een nieuwe Duitse regering

• De bezettende landen werden het niet eens
• Landen gingen in bezettingszones eigen gang

West-Duitsland

Oost-Duitsland

• Marshallhulp
• Economie herstelde snel

• SU haalt goederen en machines uit Oost-Duitsland ➤ betaling oorlogsschade

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

• De bezettende landen werden het niet eens
• Landen gingen in bezettingszones eigen gang
• Spanningen lopen steeds verder op
• IJzeren Gordijn: Zwaar bewaakte grens tussen Oost- en Westblok

Het "IJzeren Gordijn"

IJzeren Gordijn