Hoofdstuk 7 Pruiken en Revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7 Pruiken en Revoluties

Welke idealen streefde de mensen Haïti na door hun onafhankelijkheidsverklaring.

Beschrijf een voorbeeld uit onze hedendaagse samenleving waarin het streven naar vrijheid en het streven naar gelijkheid met elkaar in conflict komen.

7.1 Nieuwe ideeën over samenleven

De Verlichting

Ideeën die dankzij rationeel redeneren ontstonden en die het doel hadden een betere samenleving te creëren. Nadruk op natuurlijke rechten (rechten die ieder mens moet beschikken).

Op sociaal (hoe leven mensen samen), cultureel (godsdienst etc), politiek (wie heeft de macht) en economisch gebied. 

Verlichte denkers

Lees  "De rede" en "Afspraken tussen volk en bestuur"

Schrijf de namen op van de verlichte denkers die in de tekst worden genoemd.

Schrijf per denker in één zin op hoe hij dacht over het bestuur en de machtsverdeling.

Het volk heeft een sociaal contract en vormen een politieke gemeenschap. 

Soevereiniteit ligt altijd bij het volk

Trias Politica

Het volk is te dom voor bestuurlijke verantwoordelijkheid

Alle kennis wordt gebundeld in de Encyclopédie

Een bewering: ‘Wie begrijpt wat verlicht denken is, begrijpt ook waarom verlichte denkers het vaak oneens waren met elkaar.’
Leg de juistheid van deze bewering uit.

Verlichtingsidealen

Belangrijkste verlichtingsidealen:

- vrijheid van meningsuiting

- toegang tot (kwalitatief goed) onderwijs voor iedereen

- gelijkheid

- godsdienstvrijheid

- machtenscheiding

- volksinspraak

In groepjes van 2 of 3, kies 1 ideaal uit (ieder groepje een ander ideaal). Zoek drie berichten uit de media waaruit blijkt dat dit verlichtingsideaal is gerealiseerd, of juist dat het nog wel wat extra aandacht kan gebruiken. Zet je conclusie met onderbouwing hier neer. 15 minuten.

Opdrachten

Maak nu ook vraag 1-3 van 7.1

Verlicht absolutisme

het verlicht absolutisme

Opdracht

Catharina de Grote en Josef II waren ook verlichte vorsten. 

Ga onderzoeken op welke manier zij verlichte vorsten waren.

Klaar? Maken opdracht 1,2,3,5,6,8 van paragraaf 7.1

7.2 Slavernij in de koloniën

Wat was de driehoekshandel ook alweer?

De suikerplantages van Suriname

In 2020 had het Rijksmuseum een tentoonstelling over slavernij. Vanwege de pandemie hebben ze hier een online tentoonstelling van gemaakt met 10 verhalen van mensen die alle facetten van de slavernij werden behandeld. 

We luisteren naar het verhaal van Wally die werkt op een suikerplantage in Suriname. 

Schrijf 3 woorden op die voor jou het verhaal van Wally samenvatten.

Verzet vanuit de slaven

In het verhaal van Wally zag je al dat de slaven zich zelf verzette tegen de slavernij op de plantages. 

                                 In het boek wordt het verhaal van Boni                                                       beschreven in Suriname. Ook in Curaçao is er een verzetsheld: Tula.  

Perspectief van de bronnen

Een van de belangrijkste bronnen over de plantages is het boek van John Stedman. Lees over zijn verhaal in de alinea 'Boni en Stedman' en bekijk bron 10 en 11.   

Beargumenteer hoe betrouwbaar de teksten en tekeningen van Stedman zijn als historische bron over Suriname in de achttiende eeuw.

Beargumenteer hoe representatief de teksten en tekeningen van Stedman zijn als historische bron over Suriname in de achttiende eeuw.

De afbeelding van bron 11 staat vaak bij teksten waarin de gruwelijkheden van de slavernij worden beschreven. Ook een tekening waarop is te zien hoe een marron voor straf aan haar ribben wordt opgehangen is een veelgebruikte illustratie bij verhalen over slavernij. Stedman maakte deze tekeningen in de context van de militaire actie tegen de marrons.
In hoeverre vind jij deze tekeningen passen bij teksten die gaan over slavernij in Suriname?

Abolitionisme

Abolitionisme

In Engeland kwam in de achttiende eeuw het abolitionisme (=streven naar afschaffing van slavernij) op.

Oorzaken:

• Verlichtingsideeën
           - Vrijheid en gelijkheid
           - Economisch niet efficiënt: betaalde krachten werkten harder
• Christendom
  

Prenten tegen het abolitionisme

Overzicht afschaffing slavernij

• 1787: oprichting  Society for Abolition of Slave Trade 
• 1807: verbod op slavenhandel
• 1833: slavernij in Britse koloniën afgeschaft
• 1860: afschaffing slavernij Indonesië 
• 1863: afschaffing slavernij in Suriname en de Antillen
• Of toch in 1873?

Opdrachten

Maak opdracht 4,5,7 van paragraaf 7.2

7.3 Verlichte ideeën in Nederland

Leg uit hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd bestuurd?

Aan het volk van Nederland

We kijken naar een aflevering van het Verhaal van Nederland in de klas. 

Maak aantekeningen. 

Let op dat je goed de verschillen opschrijft tussen de oranjegezinde en de patriotten. 

Opdrachten 

maak vraag 1 t/m 3 van 7.3

De "Franse" tijd

De Franse Revolutie

Volgend jaar ga je in de context verlichting uitgebreid de democratische revoluties in Amerika en Frankrijk bestuderen. Maar de Franse revolutie heeft ook een grote rol gespeeld in de Bataafse Revolutie. 

We kijken naar een high speed history over de Franse Revolutie. 

Schrijf voor jezelf de belangrijkste data met gebeurtenissen op. 

De Bataafse Republiek

In 1795 kwamen de verslagen patriotten 

terug met het Franse leger. 

De patriotten noemden ons land de Bataafse

Republiek. 

Er kwam democratie, een grondwet en 

kiesrecht voor mannen.

'Verlichte' Bataafse Republiek

In de Republiek worden direct veranderingen ingevoerd:

De Nationale Vergadering maakt een grondwet:

Er komen verkiezingen

Er komt een Nationale Vergadering

1: Alle burgers krijgen grondrechten

2: Privileges worden afgeschaft

3: Ieder geloof mag in het bestuur

4: De Republiek is een eenheidsstaat

5: De volksvertegenwoordiging is de hoogste macht

Koninkrijk Holland

• 1806: Koninkrijk Holland 

• Grondwet weg, koning heerst

•  Lodewijk Bonaparte  

• Maar Napoleon ook niet tevreden over zijn broer..

En toen: Napoleon

In 1810 werd Nederland als Franse provincie ingelijfd door Napoleon

Zo kwamen ook al zijn ideeën in Nederland:

Meter, dienstplicht, etc.

Hoe verliep de opstand in de Republiek?

1

2

3

4

De eerste opstand mislukt

Met Franse hulp lukt de opstand en Willem V moet vluchten naar Engeland

De boze burgers noemen zichzelf patriotten en komen in opstand

Nederlandse burgers zijn ontevreden hoe het gaat in Nederland

In de Franse tijd hoorde NL bij Frankrijk

Napoleon werd verslagen en NL kreeg een eigen koning, Willem I

Welke drie bestuursvormen kende Nederland in de Franse tijd van 1795 tot 1813?

 na annexatie een deel van Frankrijk

Koninkrijk Holland

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

 Bataafse Republiek

Wie regeerde er in welke tijd? Maak de goede combinaties.

Bataafse Republiek

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 

Koninkrijk der Nederlanden

Koninkrijk Holland 

Nederland is provincie van het Franse Keizerrijk.

Patriotten.

Stadhouder Willem V

Koning Willem I

Lodewijk Napoleon

Napoleon

Congres van Wenen

Congres van Wenen

- Congres van Wenen (1815) 

- Koningen (weer) aan de macht

(Willem I in Nederland)

- Ideeën Franse revolutie zoveel 

mogelijk terug gedraaid 

Waarom hebben de leiders op het Congres van Wenen

een voorkeur voor grote landen?

Europa 1789, vóór de Franse Revolutie

Europa 1815, na het Congres van Wenen

7.3

Maak vraag 4,5,7 van paragraaf 7.3