H3 paragraaf 1 en 2

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Programma

Terugblik les 

Uitleg nieuwe theorie 

Aan het werk 

Terugblik les

Wat hebben we de vorige les behandeld?

Vandaag

Doelen

- Aan het einde van de les weet je hoe het christendom is ontstaan. 

- Aan het einde van de les ken je de scheiding van het christendom.

- Aan het einde van de les ken je de volgende begrippen: 

1. Verzuiling 
2. Ontzuiling 
3. Ontkerkelijking 
4. Secularisatie

Christendom

• Eén van de vijf wereldgodsdiensten 
• Bijna twee miljard (2.000.000.000) mensen op de wereld zijn christen. Deze groep mensen hebben een gemeenschappelijke levensbeschouwing: het christendom. 
• Ook hebben ze gemeenschappelijke standpunten, hieronder drie voorbeelden: 

1. Het geloof in God 
2. God is mens geworden in Jezus 
3. Jezus is een voorbeeld voor ieder mens en stierf voor de mensheid

Christendom in Nederland

• In Nederland kennen we de katholieke kerk, maar ook een aantal protestantse kerken. 
• Ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking is lid van één van de christelijke kerken. 
• Veertig jaar geleden was dit meer en men verwacht dat steeds minder mensen zich aansluiten bij een kerk. 

Waarom christendom?

• Veel mensen zijn lid van een kerkgenootschap. 
• In Nederland spreken we van een christelijk cultuur. 

Dit betekent

De manier waarop we in Nederland leven, is sterk beïnvloed door opvattingen van het christendom.

Zichtbaarheid

• Hoe zien we de christelijke cultuur in Nederland terug?

1. Allerlei voornamen zijn afgeleid van belangrijke christelijke figuren. 
2. De waarde die gehecht wordt aan het menselijk leven. 
3. De uitgebreide manier waarop christelijke feesten als Kerstmis en Pasen gevier worden. 

Voorbeelden christelijke namen

Jan afgeleid van Johannes 

Thijs afgeleid van Mattheüs

Christ afgeleid van Christus

Ria afgeleid van Maria 

Luuk afgeleid van Lucas 

Paul afgeleid van Paulus

Geschiedenis christendom

• Het christendom heeft zijn wortels in het jodendom
• Is ontstaan rond 2000 voor Christus
• In de joodse Bijbel wordt aangekodigd dat er een Messias (bevrijder) naar de wereld zal komen 
• Hij is door God gezonden om vrede, geluk en rechtvaardigheid te brengen

Geschiedenis christendom

Jezus

Jezus is een jood. Hij wordt door omstanders gezien als de Messias. 

Hij kwam voor mensen die het moeilijk hadden. Denk aan zieken, armen en slaven. Jezus sprak ook over het Rijk van God dat snel zou komen. Jezus had aanhangers en volgelingen. Hij had ook vijanden. Zijn vijanden waren de joodse leiders en ook de Romeinse bezetters. Door hen werd Jezus gevangen genomen, ter dood veroordeeld en gekruisigd. 

Jezus in Bijbel + ontstaan christendom

Volgens de Bijbel is Jezus na zijn dood opgestaan en naar de hemel gegaan. De volgelingen van Jezus worden leerlingen genoemd. De leerlingen van Jezus waren er toen van overtuigd dat hij de Messias was. Zij vonden dat de opvattingen van Jezus (volgens leerlingen Messias) moest voortbestaan. Zo ontstond het christendom.

Groei christendom 

• In de loop van de vierde eeuw na Christus wordt het christendom officieel een godsdienst

• Bekijk het filmpje (volgende dia)
• Dit is ook leermateriaal 
• Zorg dat je de begrippen kent die uitgelegd worden

Scheiding christendom

Scheiding christendom

De eerste grote scheiding in het christendom vindt plaats in het jaar 1054. De scheiding ontstaat door een conflict (ruzie) over de positie (plek) van paus in de katholieke kerk. Ook is de scheiding ontstaan door een conflict over het celibaat (ongehuwd zijn en geen seks hebben) van priesters. 

Ontstaan twee groepen

Er ontstaan twee groepen: de katholieke kerk van Rome en de oosters-orthodoxe kerken van Constantinopel. 

Tweede scheiding

Een tweede grote splitsing in het christendom vindt plaats in de 16de eeuw. Het is de tijd van de afsplitsing van een aantal protestantse kerken. Deze periode wordt de reformatie genoemd. De belangrijkste personen in deze periode zijn Maarten Luther en Johannes Calvijn. 

De reden voor deze tweede breuk was dat het celibaat verplicht werd, de rol van de paus, de rijkdom van de kerk en de aflatenhandel (het afkopen van je zonden). Luther en Calvijn vonden dat kerkelijke zaken belangrijk waren geworden dan het woord van God. 

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Ontzuiling, secularisatie, ontkerkelijking

Veel mensen voelen zich niet meer thuis in hun zuil. Waarom zouden ze nog luisteren naar een dominee of priester? Ze hadden immers geld en hersenen genoeg om zelf over hun leven te beslissen. 

Hierdoor ontstaat ontzuiling, secularisatie (kerk en geloof worden minder belangrijk) en ontkerkelijking (minder mensen zijn en worden lid van de kerk) 

Christendom nieuwe tijd

• Een belangrijke ontwikkeling in de periode van de vijftiende eeuw tot nu is de secularisatie

Omschrijving secularisatie

De afnemende invloed van kerk en geloof in de samenleving

• Binnen de ontwikkeling speelden rationalisme (gebruik van verstand), wetenschap, techniek, de stromingen liberalisme en socialisme een belangrijke rol. 

Stroming socialisme

Socialisme bestaat in veel landen. Het is geen geloof, want de eerste socialisten geloofden niet in een God. Socialisme is een politiek-maatschappelijke stroming wat ontstaan is in de 19e eeuw. Het heeft vooral te maken met de manier waarop een land wordt geregeerd. Socialisten vinden dat alle mensen gelijk zijn. 

Iedereen heeft de zelfde rechten. Niemand is beter dan iemand anders. De koning en de minister-president zijn even belangrijk als de bakker of de slager. Volgens socialisten mag er geen verschil zijn tussen rijke en arme mensen. Dat is onrechtvaardig. Als iedereen even hard werkt, moet iedereen ook evenveel krijgen. Of hij nu de baas is van een fabriek of de post rondbrengt. Maar iedereen moet wel werken. Anders krijg je dat sommigen heel hard werken, terwijl anderen lekker luieren en dat is niet eerlijk. Dat kan alleen als er genoeg werk is. Dus socialisten vinden ook dat er werk voor iedereen moet zijn. Ze wilden en willen nog steeds het verschil dat er speelt tussen arm en rijk oplossen. 

Stroming liberalisme

Een politiek-maatschappelijke stroming die streeft naar een zo groot mogelijke vrijheid van ieder mens. Liberalen willen zo weinig mogelijk inmenging van de overheid. 

Christendom nieuwe tijd

• Alle kerkgenootschappen wilden de secularisatie terugdringen.
• Dit houdt in dat de kerken wilden dat iedereen weer naar de kerk zou gaan, de kerk en geloof weer meer invloed op de mens moest hebben. 
• Hierdoor hebbben de kerken verschillende maatschappelijke organisaties opgericht. Dit wordt verzuiling genoemd. 
• Vlak na de verzuiling ontstond de  ontzuiling. 

Omschrijving verzuiling - ontzuiling 

 

Verzuiling

De bevolking is in feite ingedeeld in vier zuilen: protestant, katholiek. liberaal en socialistisch. Het gehele leven speelde zich dan af in de eigen zuil: schooltijd, sportvereniging, krant, omroep, vakbond, winkelier, baas, ja zelfs de keuze van je echtgenoot-echtgenote. Dit houdt in dat de protestantse kinderen naar een protestantse school gingen. Als je een socialist was moest je met een socialist trouwen. 

Hierdoor kwam het dat mensen niets wist van elkaars zuil. Protestanten hadden geen idee wat liberalisme was. Katholieken wisten niet wat socialisme was. De mensen waren van elkaar 'afgeschermd'. Om de groepen bij elkaar te brengen richtten de kerken allerlei organisaties op. 

Bijvoorbeeld katholieke en protestantse scholen, katholieke en protestantse  media, katholieke en protestantse  bedrijven, etc. 

Ontzuiling

Steeds meer organisaties laten de band met geloof en kerk los. 

De opkomst van de televisie heeft gezorgd voor ontzuiling

1. Juist
2. Onjuist

Wat betekent 'secularisatie'?

Is het christendom monotheïstisch?

1. Ja
2. Nee

Door de verzuiling werd de samenleving opgedeeld in aparte groepen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de oudste godsdienst?

1. Christendom
2. Jodendom

Welk antwoord is juist?

1. Het jodendom komt voort uit het christendom
2. Het christendom komt voort uit het jodendom

Deze figuur hoort bij het...

1. Christendom
2. Jodendom
3. Islam
4. Hindoeisme

De Verzuiling:

1. ontstond in het laatste kwart van de 19e eeuw
2. verdeelde Nederlanders in katholieken en protestanten
3. kwam tot stand door het werk van liberalen
4. verhinderde samenwerking in WO II

Is de verlosser in het Christendom al gekomen?

1. nee
2. ja, dat is Jezus Christus