6 Vwo Economie par. 15.3

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

15.8
Wat moet er op de plek van de puntjes?

Y = ...Y + 30 + 55 + 200

1. 0,450
2. 0,525
3. 0,700
4. 0,750

15.9

Y = 0,75 x ( Y - 0,2Y ) + 10 + 40 + 30

Y = 0,6Y + 80

0,4Y = 80

Y = 1 / 0,4 x 80

Multiplier = 1 / 0,4

= 2,5

15.9

Y = 0,75 x ( Y - 0,2Y ) + 10 + 40 + 30

Multiplier = 1 / ( 1 - c + cb )

= 1 / ( 1 - 0,75 + 0,75 x 0,2 )

= 1 / ( 1 - 0,75 + 0,15 )

= 1 / 0,4

= 2,5

15.9
De maatregel kost de overheid ... miljard

1. 4
2. 8
3. 16
4. 20

Als de rente stijgt, dan zal de consumptie ...(1) en zullen de investeringen ...(2)

1. 1 afnemen 2 afnemen
2. 1 afnemen 2 toenemen
3. 1 toenemen 2 afnemen
4. 1 toenemen 2 toenemen

Van Keynesiaanse kruis naar IS-curve

Het Keynesiaanse kruis en de berekening van het evenwichtsinkomen veronderstelt dat de rente constant is. Echter, particuliere consumptie en particuliere investeringen zijn afhankelijke van de (reële) rente. Een hogere reële rente leidt tot lagere particuliere consumptie en lagere particuliere investeringen:

• Particuliere consumptie: als de rente daalt wordt er meer geleend en minder gespaard. De consumptie neemt toe.
  
• Particuliere investeringen: als de rente daalt zijn investeringen (met geleend geld) sneller rendabel. De investeringen nemen toe.

Doelen

• Met behulp van het IS-MB-GA model het niveau van productie en inflatie verklaren

Voorbeeld

EV=C+I+O

I=-20r + 120 (zie neg.invloed rente. Hoe hoger r, hoe lager I)

C=0,8(Y-B) -10r + 60

O=100

B= 0,25Y

Y=EV

EV=0,8(Y-0.25Y)-10r+60-20r+120+100

EV=0,8Y-0,2Y-30r+280

Y=0,8Y-0,2Y-30r+280

Y=0,6Y -30r + 280

0,4Y=-30r+280

Y=-75r+700

Tekenen IS-curve

• Y=-75r+700
• 0=-75r+700
• -700=-75r
• r=9,33
• Y=-75*0+700
• Y=700

1. Snijpunt R-as-> y=0
2. Snijpunt Y-as-> r=0 

Het consumentenvertrouwen stijgt, dan zal de IS-curve ...

1. naar rechts verschuiven
2. naar links verschuiven
3. niet verschuiven
4. hangt af van de rente

De rente stijgt, dan zal de IS-curve ...

1. naar rechts verschuiven
2. naar links verschuiven
3. niet verschuiven
4. hangt af van de rente

Wanneer verschuift de IS-curve

Als bij een zelfde rente, een hoger evenwichtsinkomen tot stand komt

MB-curve

• Grafische weergave van het monetairbeleid (= rente stand)
• Wordt ingezet als middel om de inflatie net iets onder de 2% per jaar te houden in de eurozone
• Horizontale lijn
• Taylor-regel (bedoeld om beleid beter te begrijpen)

Taylor-regel

• r = f + gπ
• r = rente
  
• f = autonoom getal bepaald door ECB
  
• g = bepaald de invloed van de inflatie op de rente
  
• π = inflatie

• Een Centrale bank die bang is voor een snel oplopende inflatie kan de waardes van f en g hoog vaststellen zodat een klein beetje inflatie leidt tot een sterke toename van de rente-> sparen wordt aantrekkelijker, lenen minder dus bestedingen nemen af en daarmee de kans op inflatie

IS-MB

• De figuur hiernaast maakt duidelijk dat een toename van de rente zal leiden tot afname van het evenwichtsinkomen-> minder bestedingen-> minder kans op bestedingsinflatie 

Aanbod en inflatie

Verwachting van producenten t.a.v. inflatie (π^e)

Is gelijk aan inflatie in het voorgaande jaar (naïeve inflatieverwachting), tenzij anders vermeld.

Stel inflatie is hoger dan verwacht. Dan omzet en winstverwachting hoger dan verwacht, want lonen en inkoopprijzen liggen op korte termijn vast.

Prikkel voor bedrijven om meer aan te bieden. GA is een stijgende lijn

Prijsflexibiliteit

• In welke mate kunnen in- verkoopprijzen en andere kosten op korte termijn mee veranderen met de inflatie.
• Lonen, inkoopprijzen enz. vaak vast gelegd in contracten waardoor deze op korte termijn niet veranderen.

Link naar GA

als π>π^e krijgen bedrijven een hogere omzet dan verwacht door hogere verkoopprijzen.

Een aantal kosten (loon, inkoopprijs enz.) kan echter niet meestijgen waardoor de winst toeneemt en bedrijven meer willen aanbieden (als π stijgt, stijgt Y ook waardoor GA een stijgende lijn is).

GA-LT

Op de lange termijn leiden hogere inflatieverwachtingen tot het opnieuw onderhandelen van contracten en CAO’s waardoor de GA-curve naar links / omhoog verschuift. Het aanbod neemt langzaam weer af bij ieder inflatieniveau.

Analyse aan de hand van voorbeeld:

Uitgangssituatie:

• De economie van een euroland bevindt zich na jaren van economische groei in het langetermijnevenwicht (Y = Y*, feitelijke productie = potentiële productie)
• De grootste regeringspartij vindt dat de bevolking moet profiteren van het gestegen nationale inkomen en besluit de autonome overheidsbestedingen te verhogen.
• Een econoom analyseert de gevolgen van deze maatregel met onderstaand IS-MB-GA-model. In de uitgangssituatie bevindt de economie zich in situatie Y0 met bijbehorende rente r0 en inflatie π0

Zie blz. 104
Wie voorspellen meer invloed van de rente op Y

1. Keynesianen
2. Monetaristen

Zie blz. 104
Wie voorspellen een betere marktwerking?

1. Keynesianen
2. Klassieke economen

Hw.

Opgaven 15.16 en 15.17