230425

• Levensbeschouwing
• HBO
• Studiejaar 2

Oecumene - college 6 - de Reformatie

ecclesia semper reformanda

31 oktober 1517

25 september 1555 - Cuius regio, eius religio

24 oktober 1648

Oecumene - college 6 - de Reformatie

misstanden in de kerk

• de aflaten, de Sint Pieter in Rome
• Maarten Luther - augustijn

Oecumene - college 6 - de Reformatie

"De aflaat is de kwijtschelding ten overstaan van God van tijdelijke straffen voor zonden die, wat de schuld betreft, reeds vergeven werden; de goed ingestelde gelovige kan deze kwijtschelding onder bepaalde welomschreven voorwaarden verwerven door toedoen van de kerk die als beheerster van de verlossing met gezag de schat der voldoeningen van Christus en de heiligen uitdeelt en toepast."

"De aflaat is gedeeltelijk of vol, naargelang hij iemand geheel of gedeeltelijk verlost van de tijdelijke straffen die voor de zonde verschuldigd zijn." Elke gelovige kan de aflaten voor zichzelf verdienen of toepassen op overledenen.(Katechismus van de Katholieke Kerk) 

Nota Bene:

de vergeving geschiedt in de sacramentele viering van boete en verzoening

een aflaat vervangt dus niet: berouw, biecht en vergeving

Oecumene - college 6 - de Reformatie

de praktijk:

het idee dat je een plaatsje in de hemel kon kopen

daarnaast op vele andere manieren verloedering in de kerk

Luther 1517 95 stellingen

opdracht: 

lees gedurende vijf minuten in de 95 stellingen van Luther en noteer welke stelling volgens jou het meest krachtig Luthers protest verwoord.

Oecumene - college 6 - de Reformatie

Reformaties

● De Duitse Reformatie van Maarten Luther (Lutheranen)

● De Zwitserse Reformatie van Huldrych Zwingli

● De Radicale Reformatie (anabaptisten, Mennonieten, → Amish)

● De Reformatie van Calvijn (Calvinisten)

● De Anglicaanse Reformatie

● De Katholieke Hervorming

Oecumene - college 6 - de Reformatie

Oecumene - college 6 - de Reformatie

Protestantisme

● Kern van protestantisme:

○ andere visie op relatie tussen God en mens

○ pas daarna: andere visie op kerk, sacramenten, bedienaren

● De vijf Sola’s:

○ Sola fide: Geloof ipv goede werken

○ Sola gratia: Genade ipv verdienste

○ Sola Scriptura: Schrift ipv traditie

○ Solus Christus: Christus alleen is middelaar, en dus niet priesters

○ Soli Deo gloria: Alleen aan God de eer, en dus niet heiligen en Maria

Oecumene - college 6 - de Reformatie

Enkele heikele kwesties

● Kerkopvatting

○ Katholiek: in zichtbare kerk zie je het lichaam van Christus. Instituut is onderdeel ervan.

○ Protestant: de onzichtbare kerk van ware gelovigen is het lichaam van Christus.

● Spiritualiteit

○ Katholiek: nadruk op liturgie, emotie, rituelen. Hoge moraal, flexibele uitvoering.

○ Protestant: nadruk op overtuiging, ratio. Hoge moraal? Dan strenge eis.

● Sacramenten

○ Katholiek: sacramenten zijn tekens en instrumenten van Gods heil. Ze ‘doen’ iets.

○ Protestant: sacramenten zijn tekens (symbolen) van Gods heil. Ze ‘doen’ niets.

● Eucharistische gastvrijheid

○ Protestants: avondmaal is voor alle uitverkorenen

○ Katholiek: eucharistie is voor alle leden van de gemeenschap (communio)

○ Als een protestant zegt: je mag niet aan het avondmaal, dan betekent dat...

○ Als een katholiek zegt: je mag niet ter communie, dan betekent dat... 16

Oecumene - college 6 - de Reformatie

over de opdracht

artikel Burger:

    Wat is de achtergrond van het ontstaan van de aflaten en wat hield een aflaat in?

    Wat was Maarten Luthers kritiek op de praktijk van de aflaten?  

    Behoort de kritiek op de aflaat volgens Burger tot de kern van Luthers theologie? Wat is volgens Burger de kern van Luthers theologie?  
    Waarom leidde de kritiek van Luther op de praktijk van aflaten tot zoveel ophef?  

Oecumene - college 6 - de Reformatie

over de opdracht

Ds. De Reuver en Mgr. Van den Hende  

    Beide kerkleiders (PKN en RK) gaan in op ongeveer dezelfde stellingen in. Is hun beoordeling van de actuele betekenis van de stellingen van Luther vergelijkbaar of is er sprake van een verschil?  

1e stelling: “Doordat onze Heer en Meester Jezus Christus
zei: ‘doet boete’ enz. (Matt. 4:17) wilde Hij dat het hele leven van de gelovigen
boete zou zijn.”

stelling 43: ”Men moet de christenen leren, dat wie aan een
arme geeft of aan een behoeftige leent, beter doet dan wie een aflaat koopt.

62: “De ware schat der Kerk is het heilig evangelie van de
heerlijkheid en van de genade van God.”

Oecumene - college 6 - de Reformatie

over de opdracht

Bij prof. Van de Beek en prof. Poorthuis  

    Prof. Van de Beek reflecteert op stelling 1-7. Met name stelling 7 wordt naar voren gehaald. Wat betoogt hij en aan wie is zijn boodschap gericht?  

    Prof. Poorthuis schetst in een drieluik een katholieke visie op Luther? Waarin gaat hij met Luther mee, en waarin neemt hij afstand van Luther?

stelling 7: ‘God vergeeft niemand de schuld zonder hem te brengen
tot deemoedige gehoorzaamheid aan de priester als zijn plaatsvervanger.’