2.2 De Sovjet-Unie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

De Sovjet-Unie

paragraaf 2.2

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van de economie en samenleving in de Sovjet-Unie.

• Je kunt uitleggen wat de Grote Terreur inhield.
• Je kunt een beschrijving geven van de culturele ontwikkelingen in de Sovjet-Unie tussen 1917-1939.*
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat het communisme een internationale beweging was. 

De Sovjet-Unie: economie

Nu de Communistische Partij aan de macht was, voerde Lenin enkele hervormingen in.

• nationaliseren: de staat werd eigenaar van banken, bedrijven en   fabrieken
• landbouwgrond kwam onder toezicht van de staat
• boeren moesten een groot deel van hun opbrengst afstaan aan de staat 

De Sovjet-Unie: hongersnood

Boeren werkten alleen niet mee. 

In de eerste jaren van de Sovjet-Unie stierven ongeveer vijf miljoen mensen.

De Sovjet-Unie: Lenin

Vladimir Iljitsj Oeljanov (1870-1924)

De Sovjet-Unie: economie

In 1924 overleed Lenin en kwam Jozef Stalin aan de
macht. Na de mislukte economische hervormingen
van Lenin, voerde hij ook veranderingen door. 

• een planeconomie: elke vijf jaar (vijfjarenplan) werd er preciesvastgelegd wat, wanneer, waar, hoe en hoeveel er geproduceerd ging worden, met de nadruk op zware industrie
• collectiviseren: zelfstandige boeren werden
  gedwongen te werken op collectieve boerderijen:
  kolchozen

De Sovjet-Unie: hongersnood

Veel zelfstandige boeren wilden hun oogst niet afstaan aan een kolchoz-->Stalin liet deze boeren opsluiten of vermoorden en nam de oogst in beslag. 

Tussen 1929 en 1933 stierven wederom miljoenen mensen van de honger.

Bekijk bron 1 op bladzijde 80.
Welke groepen worden in deze bron tegenover elkaar geplaatst? Leg je antwoord uit.

Bekijk bron 1 op bladzijde 80.
De poster past bij een eis die Lenin tijdens de Oktoberrevolutie stelde. Welke eis was dat?

Vergelijk bron 1 (p.80) met bron 4 (p.75).
Welk opvallend verschil zie je in de manier van landbouw bedrijven?

Welke boodschappen bevat de propagandaposter van bron 1 ?
Dankzij het communisme:

1. zal elke boer zelf mogen bepalen wat hij wil verbouwen.
2. zal er een eind komen aan de ongelijkheid op het platteland.
3. zullen arme en rijke boeren beter gaan samenwerken.
4. zullen landbouwbedrijven veel moderner worden.

De Russische maatschappij

- Een groot deel van de adel en ondernemers was al gevlucht tijdens de revolutie.

-Er kwam een nieuwe elite van bestuurders en ambtenaren Zij waren lid van de communistische partij-->zij hadden het goed

- De gewone arbeiders en vooral de boeren hadden het slecht!

De Sovjet-Unie: politiek

Stalin was een meedogenloze man en voerde een politiek die de Grote Terreur werd genoemd.

• Gebruik van propaganda en censuur
• Gebruik van een geheime politie
• Gebruik van strafkampen

De Sovjet-Unie was nu een totalitaire staat: de staat beheerste het leven van de burgers volledig. 

Propaganda

Lang leve de grote onoverwinnelijken: Marx, Engels, Lenin en Stalin!

Censuur

Nikolai Antipov

Sergei Kirov

Nikolai Sjvernik

De Grote Terreur 1936-1938

Stalin wilde zijn macht behouden door angst te zaaien. 

Tegenstanders, maar ook willekeurige mensen beschuldigde hij ervan de revolutie tegen te werken. 

 

Schijnprocessen: de rechter veroordeelden hen zonder hun zaak te onderzoeken. 

Honderdduizenden burgers werden vermoord. 

Socialistisch realisme

• Kunst moest socialistisch-realistisch zijn
• Je moest kunnen zien 'wat het voorstelde'
• Kunst moest het communisme dienen

Communisme elders in de wereld

• Al in de 19e eeuw kwamen communisten uit heel Europa bijeen. Ze gingen ervan uit dat arbeiders in alle industrielanden één gezamenlijk doel hadden: de omverwerping van het kapitalisme. Tijdens WOI bleek dat niet te kloppen: Franse en Duitse arbeiders streden tegen elkaar, niet tegen de ondernemersklasse.
• Er braken wel wat revoluties uit, maar die werden meestal snel onderdrukt.

•  Echt sterk werd het communisme nergens: tot 1940 bleef de Sovjet-Unie het enige communistische land ter wereld.

De Sovjet-Unie was een totalitaire staat. Noem minstens vier kenmerken waarom dit zo was.

Gebruik bron 3 (pag. 82). Klopt de stelling?
'De Grote Terreur was de korte periode waarin de Sovjet-Unie een totalitaire staat was.'

Aan de slag

Je maakt van 2.1 opdrachten 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 of 11, 12

Van 2.2 opdracht 3, 5 en 6. 

Dit is huiswerk voor volgende week maandag, 7 november.

Opdracht 

        Zoek 3 propaganda posters van Stalin en schrijf bij elke de mening van de tekenaar, welke boodschap de tekenaar wilde overbrengen en op welke manier dit wordt bereikt. 

Hoe: tweetallen, op je iPad

Tijd: 15 minuten

Klaar? inleveren op ELO en verder met huiswerk (zie ELO)