H8.4 Sociaal gedrag H8.5 taakverdeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

8.4 Sociaal gedrag, 8.5 taakverdeling 

Wat gaan we deze les doen?

Herhaling 8.3

Leerdoelen bespreken

Uitleg 8.4 + 8.5 

Aan de slag

Een politiepaard loopt braaf langs vuur.

1. Inprenting
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Conditionering

Deze vorm van leren gebeurt in een gevoelige periode

1. Gewenning
2. Conditionering
3. Trial and error
4. Inprenting

Deze vorm van leren is ook wel 'proefondervindelijk leren'

1. Conditionering
2. Trial and error
3. Inprenting
4. Gewenning

Het aanleren van gedrag door beloning of straf

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Inprenting

Leerdoel

Je kunt verschillende typen sociaal gedrag  onderscheiden

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar.

Bij sociaal gedrag is het gedrag van het ene individu een prikkel voor een ander individu. 

Signaal: een waargenomen handeling bij sociaal gedrag. 

Paringsgedrag

Baltsgedrag

• Gedrag om partner aan te trekken en te motiveren voor paring

Territoriumgedrag

Territorium 

• gebied rond de nestplaats

Territoriumgedrag 

• gedrag om het territorium af te bakenen en te verdedigen tegen indringers

Dreig/ Imponeergedrag

Gedrag waarin een dier zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maakt. 

Voedingsgedrag

Al het gedrag dat dieren vertonen rondom wat, wanneer en hoe ze eten.

Broedzorg

• Het verzorgen van eieren en jongen

Verantwoorde behuizing

Om natuurlijk gedrag te stimuleren is er steeds meer aandacht voor verantwoorde behuizing van dieren

Nadelen onverantwoorde huisvesting

• Verwondingen
• Stereotype gedrag

8.5Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden: vaste plaats (status) van dieren in de groep.

• Rangorde zorgt ervoor dat een groep als geheel kan overleven (door duidelijkheid in wie welke rol draagt en hoe er wordt samengewerkt).

• Rangorde zorgt ook voor rust in de groep.

• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaald worden. 

Taakverdeling binnen groepen

Bij dieren die in groepsverband leven vindt er vaak een taakverdeling plaats. 

• op wacht staan
• voedsel zoeken
• op de kinderen passen

Bij een taakverdeling is het belangrijk dat iedereen zich aan de regels houdt. 

Rangorde binnen groepen

•  Bijvoorbeeld: bij chimpansees
• Om rust te bewaren.
  
• Bovenaan komen: imponeergedrag + vechten.
  
• Bondjes/vriendschap belangrijk.
  
• Sterkste dus niet per se bovenaan.
  
• Eenmaal bovenaan kost het moeite daar te blijven.
  
• Rang staat niet vast, veranderlijk.

Taakverdeling bij insecten die in een kolonie leven

• Bijvoorbeeld bijen.
• Bijen leven in een staat van zo'n 60.000 bijen.

• Één koningin: legt de eieren

• Darren: mannetjes, ontstaan uit onbevruchte eitjes
• Darren bevruchten de koningin. 
• Werkbijen (werksters): vrouwtjes, ontstaan uit bevruchte eitjes
• Werkbijen vervullen bijna alle taken.

Aan het werk

8.4 Sociaal gedrag

Opdracht 1 t/m 7

Opdracht 3 hoeft niet

Klaar: test jezelf en bekijk

de uitlegfilm van Joost.

Wat is territoriumgedrag?

1. Gedrag om het territorium af te bakenen en te verdedigen tegen indringers
2. Gedrag om te slapen
3. Gedrag om te vluchten
4. Gedrag om te jagen

Wat is broedzorg?

1. Het verzorgen van eieren en jongen
2. Het beschermen van het territorium
3. Het vinden van voedsel
4. Het bouwen van een nest

Wat is sociaal gedrag?

1. Gedrag van soorten ten opzichte van elkaar
2. Gedrag van een individu ten opzichte van zichzelf
3. Gedrag van individuen ten opzichte van andere diersoorten
4. Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar

Wat is paringsgedrag?

1. Gedrag om partner aan te trekken en te motiveren voor paring
2. Gedrag om partners te vermijden
3. Gedrag om voedsel te zoeken
4. Gedrag om te slapen

Wat is verantwoorde behuizing?

1. Het verhogen van de levensverwachting van dieren
2. Om natuurlijk gedrag te stimuleren is er steeds meer aandacht voor verantwoorde behuizing van dieren
3. Het voorkomen van ziektes bij dieren
4. Het voeren van dieren in gevangenschap

Wat is voedingsgedrag?

1. Al het gedrag dat dieren vertonen rondom wat, wanneer en hoe ze eten.
2. Het gedrag van dieren tijdens het paren
3. Het gedrag van dieren tijdens de jacht
4. Het gedrag van dieren tijdens de winterslaap