Ablativus absolutus

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ablativus absolutus

ablabs

Doelen:

Je kan een zin met een ablabs in de ppa herkennen en vertalen

Je kan een zin met een ablabs in de ppp herkennen en vertalen

Je kent ook de ablabs-specials:

de ablabs zonder participium

het mooier vertalen van de ablabs

Hoe goed begrijp je de ablativus absolutus nu?

😒🙁😐🙂😃

Ablativus absolutus

'losgemaakte' ablativus: 

hoort grammaticaal niet in de zin

bijwoordelijke bepaling

extra informatie bij de inhoud

Vertalen ablabs

1) Herken de ablabs

2) Bepaal of je een ppa of een ppp gaat vertalen en begin een bijzin met terwijl (ppa) of nadat (ppp)

3) Vertaal het naamwoord als onderwerp

4) Vertaal het participium als persoonsvorm

5) Vertaal eventuele aanvullingen

6) Check de context: is terwijl/nadat goed of kun je beter kiezen voor omdat, hoewel, als?

1) Ablabs herkennen:

congruerend participium + naamwoord in de ablativus

geen andere reden voor die ablativi: 

bijv: geen ww+abl of vz+abl

Welke woorden zijn de ablabs in:
Caesare appropinquante hostes fugerunt

1. Caesare fugerunt
2. hostes fugerunt
3. Caesare appropinquante
4. appropinquante hostes

Welke woorden zijn de ablabs in:
fugit puella urbe capta

1. fugit puella
2. puella urbe
3. puella capta
4. urbe capta

2) Bepaal of je een ppa of een ppp gaat vertalen en begin een bijzin met terwijl (ppa) of nadat (ppp)

ppa: participium praesens actief

gelijktijdig aan pv hoofdzin: terwijl ...

vorm: audiens, audientis groep 3

ppp: participium perfectum passief

voortijdig aan pv hoofdzin: nadat ...

vorm: auditus, audita, auditum groep 1, 2

PPP

PPA

Sleep de vormen naar de juiste plek

ducente

recusato

dimissis

tremente

3) Vertaal het naamwoord als onderwerp

4) Vertaal het participium als persoonsvorm

Let hierbij goed op de tijd en op actief/passief!

Hoe vertaal je de ablabs in:
Patre lacrimante puella abit.

1. terwijl vader huilde
2. terwijl vader huilt
3. nadat vader huilde
4. nadat er werd gehuild door vader

Hoe vertaal je de ablabs in:
Urbe capta puella abit.

1. terwijl de stad werd ingenomen
2. terwijl de stad wordt ingenomen
3. nadat de stad is ingenomen
4. nadat de stad was ingenomen

5) Vertaal eventuele aanvullingen

Bij een ablabs kunnen aanvullingen horen zoals: 

- een lijdend voorwerp bij het participium

- een meewerkend voorwerp bij het participium

- een bijwoordelijke bepaling

Voorbeelden aanvullingen in ablabs

domino domum intrante servi surrexerunt (lijdend voorwerp)

Terwijl de meester het huis binnenkwam, stonden de slaven op.

Togis bene lavatis servi quiescebant (bijw. bep)

Nadat de toga's goed gewassen waren, rustten de slaven uit

6) Check de context: is terwijl/nadat goed of kun je beter kiezen voor omdat, hoewel, als?

Voorbeeld: 

domino domum intrante servi surrexerunt 

Terwijl de meester het huis binnenkwam, stonden de slaven op. 

Waarschijnlijk beter: 

Omdat de meester het huis binnenkwam, stonden de slaven op.

Ablabs: specials

zonder participium

ppp maar toch actief vertalen

Ablabs zonder participium

(ellips van ptc van esse) (dat bestaat namelijk niet)

bij zn die een functie aanduiden

bij bn die een toestand aanduiden

vul in je vertaling een vorm van zijn aan

Ablabs zonder participium

bij zn die een functie aanduiden: rex, dux, imperator etc

Hannibale duce exercitus vicit

Terwijl Hannibal aanvoerder was, heeft het leger overwonnen.

bij bn die een toestand aanduiden: vivus, invitus, absens etc

Hannibale vivo exercitus vicit

Terwijl Hannibal levend was (leefde), heeft het leger overwonnen.

Ablabs zonder participium

Dit kan je vaak mooier vertalen (hoeft niet)

Hannibale duce exercitus vicit

Tijdens Hannibals aanvoerderschap, heeft ....

Hannibale vivo exercitus vicit

Tijdens Hannibals leven, heeft ....

Ablabs met ppp: actief vertalen?

Als je uit de context (hoofdzin) kunt opmaken wie de handelende persoon is, kan je een ablabs met ppp mooier vertalen (hoeft niet!)

Togis bene lavatis servi quiescebant (bijw. bep)

Nadat de toga's goed gewassen waren, rustten de slaven uit =>

Nadat ze de toga's goed hadden gewassen, rustten de slaven uit

ablabs ppp van deponens

ppp van deponentia: 

vertalen als actief

keuze voortijdig of gelijktijdig: context

Amico ingresso Caesar surrexit

Toen zijn vriend binnenkwam, stond de senator op

Toen zijn vriend was binnengekomen, stond de senator op

Een ablativus absolutus kan voorkomen zonder een participium

1. Waar
2. Niet waar

Een ablativus absolutus vertaal je (bijna) altijd met

1. een bijvoeglijk naamwoord
2. een bijzin
3. een hoofdzin
4. een voltooid deelwoord

Een ab. abs. bestaat altijd ALLEEN uit woorden in de ablativus

1. Waar
2. Niet waar

Hoe goed begrijp je de ablativus absolutus nu?

😒🙁😐🙂😃