2VG - functiewoorden en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid: functiewoorden en tekstverbanden (verbindingswoorden/signaalwoorden)

Welke functie heeft bijna elke inleiding, naast de algemene functie 'aandacht trekken'.

Bij welke tekstsoort hoort de functie 'de mening van de schrijver geven'?

Welke functie heeft de inleiding van een interview vaak, naast het onderwerp noemen?

Lees het begin van de volgende ingezonden brief:

Evenals Sylvia Witteman (column) las ik afgelopen weekend met stijgende verbazing het verslag van de winkeldief in de bijlage van de Volkskrant. Belachelijk dat de redactie van de krant dit soort verhalen publiceert.

Welke twee functies van de inleiding herken je?

Lees de volgende inleiding van een artikel:

Waarom trekken we bijna automatisch een glimlach als we op de foto gaan? Studies naar het ontstaan van de lach geven verschillende verklaringen.

Wat is de belangrijkste functie van de inleiding?
Wat is waarschijnlijk het tekstdoel van het artikel?

Welk slot past bij een inleiding waarin de schrijver zijn mening geeft?

In welke tekstsoort verwacht je een samenvatting als slot?

Leg uit waarom het niet logisch is om een korte tekst met samenvatting af te sluiten.

Bedenk een onderwerp voor een tekst waarbij het logisch is om met een advies af te sluiten.

Verbanden en signaalwoorden

Welke tekstverbanden ken je nog?

Welk tekstverband geeft het signaalwoord/verbindingswoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goed tekstverband.

opsomming

tegenstelling

voorbeeld

conclusie

reden

tijd

echter

maar

ook

daarentegen

daarnaast

zoals

ten tweede

want

denk aan 

dus

omdat

toen

terwijl

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Als ik lees, voel ik me ontspannen.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Dat gebeurt met name als ik echt geboeid ben door een verhaal.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Voordat ik aan mijn huiswerk begin, lees ik vaak even.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Omdat ik me beter concentreer als ik uitgerust ben, werkt dit goed.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Zo lees ik momenteel 'Het gouden ei' van Tim Krabbé. Superspannend!

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Daardoor pak ik na school meteen mijn boek.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Hoewel tv kijken ook heerlijk is, vind ik lezen voor het huiswerk prettiger.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Kijken naar een scherm is vermoeiend. Hetzelfde geldt voor gamen.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Ik heb dus de perfecte pauze ontdekt.

Noteer van onderstaande zin het verbindingswoord (signaalwoord) en noem het verband.

Kortom: ik lees me fris!

Lees tekst 1 (ook op papier).

Lachen en tanden laten zien

Wanneer een dier zijn bek openspert en zijn tanden laat zien, hangt er nogal eens een dreiging in de lucht. Bij mensen die hun tanden bloot lachen, is er niets aan de hand. Hoe kan dat? Ten eerste laten primaten niet altijd hun tanden zien, omdat ze boos zijn. Een aap die zijn tanden op elkaar zet en zijn mondhoeken optrekt, stelt zich zelfs onderdanig op.

Waarschijnlijk is onze brede lach daarvan afgeleid. Daarnaast is aan onze mimiek, zoals de pretlichtjes in onze ogen, duidelijk te zien dat we niet dreigen, maar de grootste lol hebben.

Uit: Q&A Vraag het Know How! Waarom laten we onze tanden zien als we lachen? In: Know How.

In tekst 1 is sprake van een opsomming. Welke signaalwoorden worden hiervoor gebruikt in de tekst?

Kijk nog eens naar tekst 1 op je papier. Welk verband geeft het signaalwoord (verbindingswoord) 'zoals' in de een-na-laatste zin aan?

1. vergelijking
2. verduidelijking
3. omschrijving
4. voorbeeld

Welke signaalwoorden en tekstverbanden herken je nog meer in tekst 2?

Chimpansees werden lange tijd beschouwd als de meest intelligente soort van het dierenrijk. Ze communiceren met elkaar via taal, maar ook door middel van gezichtsuitdrukking en gebaren.

1. 'maar ook' geeft een tegenstelling aan
2. 'maar ook' geeft een opsomming aan

Lees tekst 2: 'Waarom zegt die aap geen woord?'

Op welke manier introduceert de schrijver het onderwerp van tekst 2 (in de inleiding, alinea 1)?

Alinea 1 en 2 zijn met elkaar verbonden door het woordje 'dat'. Is dit een signaalwoord of een verwijswoord?

1. signaalwoord
2. verwijswoord

In alinea 2 staat een signaalwoord voor het verband 'uitspraak-reden'. Schrijf het signaalwoord op dat dit verband aangeeft.

Wat is de functie van alinea 2?

Wat is een humaan huwelijksaanzoek?

Welke zin(nen) geven de hoofdzaak van alinea 3 aan? Leg je antwoord uit.

Wat is de functie van het tekstgedeelte 'De woorden ..... kunnen brengen' (alinea 3 en 4)?

1. toelichting
2. oplossing
3. oorzaak
4. nuancering

Op welke manier zijn alinea 3 en 4 met elkaar verbonden? Leg je antwoord uit.

In alinea 7 is sprake van een tegenstelling. Schrijf de delen van de tegenstelling op.

Wat is de functie van alinea 7?

1. constatering
2. bewijs

Beschrijf in eigen woorden wat een 'leidende gedachte' is? (alinea 8).

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

1. informeren
2. overtuigen
3. beschouwen
4. activeren

Formuleer een vraag die je na deze les nog hebt.