Praten over Proza - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Praten over Proza

Introductieles

Praten over proza

Wat is literatuur?

Literatuur in de bovenbouw

• Je leest voor je lijst in totaal acht boeken
• Vijf in 4 havo, drie in 5 havo
• Je sluit je literatuurlijst af met een mondeling (5h)
• Tijdens dat mondeling moet je dus over je gelezen boeken kunnen praten. Praten over proza, dus!

Praten over proza

De opdrachten uit de methode zijn een goede oefening voor je mondeling.
Tijdens je mondeling moet je namelijk dezelfde begrippen kunnen toepassen!

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Waar denk je aan bij literatuur?

1. Literatuur

Literatuur

Fictieve teksten met een diepere laag

• Originaliteit
• Complexiteit
• Onvoorspelbaarheid
• Bijzondere stijl
• Meerduidigheid

2. Literatuur

Stijl 

• Stijl is een belangrijk kenmerk van literatuur
• Een schrijver kan zich door zijn stijl onderscheiden van andere schrijvers
• Stijl gaat om woordkeus, zinsbouw, gebruik van beeldspraak, gebruik van ironie, afwisseling tussen bijv. dialoog en beschrijving

Waarom literatuur lezen ? 

• Verplaatsen in de hoofden van anderen en in situaties waarin je nog nooit verkeerd hebt. 
  

• Literatuur kan je helpen je eigen mening en vooroordelen door te prikken en te relativeren, je stapt buiten je eigen leefwereld
• Je  inlevingsvermogen in mensen die van jou verschillen groeit
• Je probleemoplossend vermogen groeit. 
  
• Woordenschat en je vermogen je genuanceerd uit te drukken groeien
• Literatuur daagt uit om je voorstellingsvermogen te vergroten
• Literatuur draagt bij aan de ontwikkeling van je persoonlijkheid
• Literatuur biedt een rustpunt voor je geest in onze snelle wereld 
• Literatuur kan je veel leesplezier bezorgen!

Proza is ..

1. Een gedicht
2. Een verhaal

Een roman is een...

1. lang romantisch fictief verhaal
2. lang boekvullend fictief verhaal

Een autobiografie is...

1. een beschrijving van andermans leven
2. de levensbeschrijving van een auteur
3. een beschrijving van iemands eigen leven
4. een beschrijving van een periode

Schrijf hier vijf woorden of zinnetjes die jij associeert met literatuur.

fictie en non-fictie 

- fictie:  teksten die verzonnen zijn en puur bedoeld als ontspanning. 

- non-fictie: zakelijke teksten, teksten met feiten en meningen. 

Een stripboek over Donald Duck

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur/ non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Stationsromannetjes

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur /non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Een wetenschappelijk artikel

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Een roman

The Hunger Games

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

De boeken de van de Amerikaanse schrijver George R.R. Martin waarop de serie 'Game of Thrones' gebaseerd is.

1. literatuur / fictie
2. lectuur /fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Het sprookje van Sneeuwwitje

1. literatuur / fictie
2. lectuur /fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non - fictie

Lectuur vs. literatuur 

• Lectuur: alles wat mensen lezen is lectuur, kranten, studieboeken, handleidingen, gedichten, romans en tijdschriften

• Literatuur: een onderdeel van die lectuur is literatuur verhalen, gedichten, toneelstukken, sprookjes, romans, liedteksten, etc.
  

Literatuur 

complex 

 meerduidigheid 

 niet voorspelbaar 

karakters ontwikkelen zich 

er gebeurt meer dan je denkt 

tijdloos 

complexer taalgebruik 

wil  je aan het denken zetten

lectuur 

 eenvoudig 

op één manier uitlegbaar 

 voorspelbaar (clichés)

 stereotype personages 

het verhaal is duidelijk 

aan trends onderhevig  

eenvoudig taalgebruik

minder diepgaand 

Literatuur of lectuur? 

Wat zie jij hier? 

Wat zie jij hier? 

Wat zie jij hier?

lectuur

literatuur

eenvoudig taalgebruik

voorspelbaar

diepgang

natuurlijk en origineel taalgebruik

ontwikkeling van personages

vaste rolpatronen

vaker maatschappijkritisch

laat nadenken

volgens de algemeen heersende moraal

wat de lezer wil horen

vaak clichématig

vaak happy end

vaak een open eind

proza  en poëzie 

- proza : teksten in verhaalvorm 

- poëzie: teksten in dichtvorm 

Een voorbeeld van proza is:

1. Het Nederlands volkslied: 'Het Wilhelmus'
2. De roman 'Turks Fruit' van Jan Wolkers
3. Het liedje 'Dikkertje Dap'
4. Het gedicht: Herinnering aan Holland van Hendrik Marsman

Maak nu de volgende opdrachten

-Herhaling onderbouw (via digitale methode), opdr. 1, 2, 4 en 6

-Praten over Proza par. 1 opdracht 1, 2, 3, 4 en 6, vanaf pagina 173 in je werkboek

De eerste 5 minuten mag je opstarten, samenwerken en vragen stellen. Daarna werk je 10 minuten in stilte. Dáárna volgen 10 minuten waarin je eventueel zachtjes mag overleggen met je buur.