11.4 Je lijkt op

11.4 Je lijkt op
1 / 27
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolmavo, havoLeerjaar 2

Cette leçon contient 27 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

Éléments de cette leçon

11.4 Je lijkt op

Slide 1 - Diapositive

Vandaag

-huiswerk van 11.4
-uitleg over 11.4
-afmaken van de opdrachten

Slide 2 - Diapositive

Hoe komt het dat je op je ouders lijkt? Noem 2 verschillende dingen.

Slide 3 - Question ouverte

Waar zit jouw bouwbeschrijving?

-De bouwbeschrijving van elk organisme staat in het DNA in de celkern.
-Het DNA bestaat uit chromosomen, een soort bandjes, waarop alle eigenschappen van het organisme staan.
-Alle chromosomen bij elkaar noem je het genoom.

Slide 4 - Diapositive

Leerdoelen
  • Je leert waardoor je op je ouders lijkt.
  • Je leert hoe eigenschappen worden doorgegeven.
  • Je leert hoe aangeboren aandoeningen ontstaan.

Slide 5 - Diapositive

Waardoor lijk je op je ouders?

In voortplantingscellen (eicel en zaadcel) zitten 23 chromosomen, dus de helft van wat in 'normale' cellen zitten. 
Wanneer de kern van de eicel en de kern van de zaadcel (de 
bevruchting) samensmelten, heb je 2 x 23 = 46 chromosomen. 

Je krijgt dus de helft van de chromosomen van je vader en de helft
van je moeder. Omdat de eigenschappen in deze chromosomen
zitten lijk je dus op je vader en op je moeder.

Slide 6 - Diapositive

Gewone cel
Eicel
Zaadcel
Gewone cel
Bevruchting
Bevruchte eicel

Slide 7 - Question de remorquage

Ben je een jongen of een meisje?


-Alle chromosomen komen in paren voor.
-Je hebt dus 46 chromosomen en 23 chromosoomparen.
-22 van deze paren zijn nagenoeg hetzelfde. Het 23e paar kan twee vormen hebben: een X-vorm en een Y-vorm.
-De X en Y chromosomen noem je geslachtschromosomen.
-Deze chromosomen bepalen het geslacht

Slide 8 - Diapositive

Slide 9 - Diapositive

Ben je een jongen of een meisje?

Op de fotos zie je alle chromosomen van 1 mensencel. Kijk goed naar het verschil tussen een mannelijke en vrouwelijke cel!

Slide 10 - Diapositive

Waarom hebben voortplantingscellen maar 23 chromosomen?

Slide 11 - Question ouverte

Wat zijn de geslachtschromosomen van een jongen? Hoeveel zitten er in een zaadcel?

Slide 12 - Question ouverte

Eigenschappen op chromosomen
-Het stukje DNA dat 1 eigenschap beschrijft heet een gen
-Een gen kan verschillende varianten hebben; een allel

Slide 13 - Diapositive

Allel: variant van een gen

Slide 14 - Diapositive

Noem een allel van haarkleur

Slide 15 - Question ouverte

van groot naar klein:
cel - celkern - chromosoom - DNA - gen

Slide 16 - Diapositive

Eigenschappen op chromosomen
-hier zie je een chromosomenpaar met het gen voor haarkleur
-er staan 2 verschillende allelen. Een allel voor bruin haar en een allel voor blond haar

Slide 17 - Diapositive

Heb je al je eigenschappen van je ouders geërfd?


-de informatie op al je genen heet het genotype
-zoals in het voorbeeld hiervoor over haarkleur heeft deze persoon als genotype bruin/blond haar
-wat je aan de buitenkant ziet van deze eigenschap heet het fenotype.
-bijvoorbeeld; deze persoon heeft bruin haar.

Slide 18 - Diapositive

Heb je al je eigenschappen van je ouders geërfd?

-Eigenschappen als oog- en huidskleur worden door je chromosomen (dus je DNA) bepaald.  Dit zijn erfelijke eigenschappen. Het genotype bepaalt het fenotype.
-Ergens heel erg goed in zijn, zoals voetbal is gedeeltelijk erfelijk. Dit noem je aanleg. Maar om echt goed te worden moet je ook veel oefenen.
-Eigenschappen die niet door je DNA worden bepaald, zoals tatoeages, kledingstijl en kort of lang haar noemen we niet-erfelijke eigenschappen. Hierbij wordt het fenotype volledig door de omgeving bepaald.

Slide 19 - Diapositive

Soms worden baby's geboren met een aandoening. Noem een voorbeeld van een aangeboren aandoening

Slide 20 - Question ouverte

Hoe ontstaan aangeboren aandoeningen?

een aangeboren aandoening kan ontstaan door:
-schadelijke stoffen of ziekteverwekkers
-een fout in het aantal chromosomen in de cellen
-een fout in de structuur van één chromosoom

Slide 21 - Diapositive

Prenataal onderzoek

In de baarmoeder kan gekeken worden of het ongeboren kindje een aangeboren aandoening als het syndroom van Down heeft. Dit kan op twee manieren:
1. Vruchtwaterpunctie: de arts zuigt een beetje vruchtwater uit de baarmoeder. In dit vruchtwater zitten cellen van de foetus. 
2. Vlokkentest: de arts zuigt cellen uit de placenta op.

In de cellen van de foetus zitten chromosomen van de foetus. Die kunnen dan onderzocht worden.

Slide 22 - Diapositive

Huidskleur
A
Erfelijk
B
Niet-erfelijk
C
Aanleg

Slide 23 - Quiz

Paars haar hebben.
A
Erfelijk
B
Niet-erfelijk
C
Aanleg

Slide 24 - Quiz

Heel creatief zijn
A
Erfelijk
B
Aangeboren
C
Aanleg

Slide 25 - Quiz

Bij Clara wordt een vruchtwaterpunctie uitgevoerd. Hierbij wordt met een naald wat vruchtwater opgezogen.
In het vruchtwater bevinden zich losse cellen van de foetus. Door deze cellen te onderzoeken kan bepaald worden of het embryo genen voor taaislijmziekte heeft. Is taaislijmziekte een aangeboren ziekte?

Slide 26 - Question ouverte

Nu:

-Zijn er vragen?
-Afmaken 11.4 in nectar online (is huiswerk)

Slide 27 - Diapositive