BS 4 - Cellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Cellen

Thema 2 Organen en Cellen

Basisstof 4 Cellen

Lesdoelen

7 Je kunt de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

8 Je kunt de delen van plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

Cellen

 Bouwstenen van organismen, de mens heeft ongeveer 30 tot 40 biljoen cellen.

(30000000000000 tot 40000000000000)

Grote van cellen: 7 -  200 µm

In miliemeters: 0,007 mm - 0,2 mm

Grote van cellen

Omdat cellen heel klein zijn heb je een microscoop nodig om deze te zien. Op school gebruiken we een lichtmicroscoop. In laboratoriums worden andere soorten microscopen gebruikt die sterker zijn.

Verschillende vormen

Verschillende vormen

De verschillende vormen van cellen hangen samen met hun functie. Rode bloedcellen zijn plat en rond om makkelijk zuurstof op te nemen. Botcellen hebben uitsteeksels met kalk zodat het bot sterk is en niet snel breekt.

Dierlijke cel

Dierlijke cellen

Dierlijke cellen komen voor bij alle diersoorten, ook eencellige diersoorten. Dierlijke cellen zijn simpel opgebouwd uit een celkern, kernmembraan, kernplasma, cytoplasma en een celmembraan.

Plantaardige cel

Plantaardige cellen

Plantaardige cellen hebben meer onderdelen dan dierlijke cellen. Ze hebben naast een kernmembraan, kernplasma, celkern, cytoplasma en een celmembraan ook een celwand, bladgroenkorrels en vacuole.

Dierlijke en Plantencellen

Plastiden

Plastiden

Plastiden zijn korrels in de cellen van planten. Plastiden kunnen een van de volgende 3 soorten zijn:

Bladgroenkorrels voor fotosynthese

Kleurstofkorrels om kleur te geven

Zetmeelkorrels om energie op te slaan (zoals vetcellen van de mens)

Celorganellen

Onderdelen van de cel met een eigen functie:

- celkern, bevat erfelijke informatie

- vacuole, opslag van stoffen

- plastiden

Lichtmicroscoop

De lichtmicroscoop

Op school gebruiken we de lichtmicroscoop om cellen van planten, schimmels en dieren te zien. De lichtmicroscoop is niet sterk genoeg om bacterien of organellen te zien, hiervoor gebruikt men sterkere microscopen zoals de SEM microscoop.

Opdrachten

Geel - Basisstof (verplicht maken)

Kies 1 van de volgende kleuren (verplicht):

Paars - Extra Uitdaging

Blauw - Extra Oefening

Wat voor cel zie je op de afbeelding?

1. Dierlijk
2. Plantaardig

Benoem de onderdelen van de cel.

Benoem de onderdelen van de cel.

Welke functie heeft de celkern?

Welke functie heeft de vacuole?

Wat zijn celorganellen?

Welke plastiden geven bloemen en vruchten hun kleur?

1. Bladgroenkorrels
2. Kleurstofkorrels
3. Zetmeelkorrels

Op de afbeelding zie je verschillende celtypen. Welk(e) celtype(n) komen voor bij een kat?

Op de afbeelding zie je verschillende celtypen. Welk(e) celtype(n) komen voor bij een aardappelplant?

Anthocyanen zijn paarsrode kleurstoffen die kunnen voorkomen in de vacuole van een plantencel, bijvoorbeeld rode kool. Leg uit dat anthocyanen geen plastiden zijn.

Veel planten maken extra anthocyanen in perioden met erg sterk licht. Biologen denken dat ze dit doen als extra bescherming tegen schade door veel licht, een soort zonnebrilvoor bladeren. Welk gevolg heeft de vorming van extra anthocyanen voor de fotosynthese?

Welke verschillen zijn er tussen plantaardige en dierlijke cellen?

Plastiden geven de plant onder andere kleur. Welke plastide komt voor bij onrijpe sinaasappels? En welke bij rijpe sinaasappels?