3.4 Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

3.4 Nederland tijdens de 

    Tweede Wereldoorlog

Leerdoel

Aan einde van deze les kan je volgende vragen beantwoorden:

• Hoe raakte Nederland betrokken bij de oorlog?
• Hoe was het dagelijks leven tijdens de oorlog? En hoe reageerde wij, Nederlanders, op de bezetting? 
• Hoe verliepen de laatste jaren in Nederland tijdens de oorlog?

• Hoop op neutraliteit  net zoals in WOI 
• Mobilisatie soldaten klaar maken voor de oorlog .
• Nederland probeerde nog wapens te kopen maar dit lukte niet omdat we geen afspraken hadden met andere landen vanwege 1ste wereldoorlog. 

Nederland mobiliseert (vanwege spanningen in Europa) november 1939

Duitsland valt aan

10 mei 1940 

• Tactiek van Blitzkrieg 
  
• Hitler had aanval al meerdere keren uitgesteld 

Regering wijkt uit naar Londen

13 mei 1940

Ballingschap in Londen: houdt in dat de regering beweert de wettelijke regering te zijn maar deze macht niet kan uitoefenen.

Bommen op Rotterdam

14 mei 1940

• Het bombardement duurt maar een kwartier
  
• Heel centrum is verwoest

Nederland capituleert

15 mei 1940

• In de meidagen van 1940 komen 2200 mensen om het leven.
  
• Nederlandse leger wilde niet meer burgerslachtoffers dus legde wapens neer en gaf zich over. --> capituleren

Deel van Duitsland

29 mei 1940

• Nederland wordt een deel van Duitsland: Reichskommissariat Niederlande
• De Oostenrijker Arthur Seyss-Inquart wordt Reichskommisar. (leider van het Duitse bestuur)

De eerste bezettingsmaanden

mei 1940 - februari 1941

• De Duitsers gedragen zich meestal keurig 

• Nederlandse bedrijven kunnen goed verdienen aan de 'Duitse oorlog'...
• Nederlanders passen zich aan de nieuwe situatie: aanpassen

Gelijkschakeling

vanaf mei 1940

Gelijkschakeling: probeerde de Duitsers de gedachte en het gedrag van de bevolking te controleren en aan te passen aan ideeën van de nazi's

Collaboratie

Ging niet goed onder het vriendelijke bewind daarop werden de regels strenger:

• Strengere censuur overal zoals bij winkels, scholen enz
• Enige politieke organisatie die mag blijven bestaan --> NSB.
• Duitsland begon Nederland leeg te roven

Voor sommige beroepen (bijvoorbeeld: leraren) 

moet een Ariërverklaring worden getekend.

Hierin verklaar jij, je ouders en grootouders, niet Joods te zijn.

Eind november 1940 waren er al 

2200 mensen hierdoor ontslagen...

Alle post- en sierduiven moeten worden gedood. 

Duiven vliegen vrij rond en kunnen 

boodschappen brengen naar de geallieerden.

Duivenpootjes mét ring moeten 

als bewijs worden ingeleverd.

Hoe gingen de Nederlanders om met de bezetting?

• Aanpassen: ze pasten zich aan en maakte het er beste van
• Collaboratie: NSB'ers/verraders/fout in de oorlog= kleine                                      groep, werkten samen met de Duitsers  
• Verzet: kleine groep verzette zich tegen de Duitsers. 

Februaristaking

1941

• Aanleiding razzia's in Amsterdam, als reactie op de moord op een NSB-er.
• Hierna was er steeds meer verzet in Nederland tegen de Duiters

Zie video schooltv

2.3 De laatste oorlogsjaren in Nederland

Spoorwegstaking

september 1944 - mei 1945

• Om de geallieerde opmars te helpen, roept Radio Oranje (Nederlandse regering) het spoorweg-personeel op om te gaan staken. 

Hongerwinter

november 1944 - april 1945

• De Hongerwinter had een aantal oorzaken: 
• Zo was er geen aanvoer van kolen meer mogelijk uit Limburg, omdat dit deel van Nederland al was bevrijd. 
  
• Daarnaast zorgde de Spoorwegstaking ervoor dat er niets meer werd vervoerd...
• ...én namen de Duitsers wraak door hoofdroutes naar West-Nederland te blokkeren
  

Slag om Arnhem

september 1944

• Operatie Market Garden is mislukt bij Arnhem ('Brug te ver').
  
• Dat was de aanval om Nederland vrij te krijgen. 

De Bevrijding

5 mei 1945

Spoorwegstaking viel tegelijk met Market Garden

Market Garden --> 1944 sep om Nederland te bevrijdden vanuit het zuiden. 

4 mei herdenken we de doden

5 mei vieren we de dag van de vrijheid. 

Leerdoelen beantwoorden

Hoe raakte Nederland betrokken bij de oorlog?

Hoe was het dagelijks leven tijdens de oorlog? 

En hoe reageerde wij, Nederlanders, op de bezetting?

Hoe verliepen de laatste jaren in Nederland tijdens de oorlog?

Dit gebeurde op 10 mei 1940

Duitsland wilde Nederland snel veroveren (blitzgkrieg)

Ze kregen fel verzet. En daarna gaf Nederland zich over

In begin ging het goed. Welvaart en economie stijgt. 

Duitsers worden strenger. 

uiteindelijk begint e hongerwinter nav stakingen

Ging steeds slechter in Nederland. Geen eten, geen hoop echt. 

Volgende les:

• Joden voor, tijdens en na de oorlog
• Jodenvervolgingen

Opdracht voor nu:

A3 formaat:

• Tijdlijn met belangrijke gebeurtenissen van paragraaf 4.1 en 4.2

Je mag er mooie tekeningen of foto's bij zoeken / printen