AV: Les 1 - formuleren herhaling lj 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Lesdoelen

Aan het eind van deze les..

• ... kun je onjuiste herhalingen, tautologieën, pleonasmen, contaminaties en dubbele ontkenningen herkennen en verbeteren.
• ... kun je foutief beknopte bijzinnen en foutieve samentrekkingen herkennen en verbeteren.
• ... fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren.

Formuleren

• Herhaling dubbelopfouten:

- dubbele ontkenning
- pleonasme
- tautologie
- contaminatie (etc.)

• Fouten met verwijswoorden herkennen

Liever zelf aan de slag? Dat mag!

• 
  

Dubbele ontkenning

Bij een dubbele ontkenning gebruik je twee keer een ontkennend woord (bijv. geen, niet).

• Ik maak nooit geen fouten.
• Met deze grote paraplu voorkom je dat je niet nat wordt.

Onjuiste herhaling

Wanneer je een vast voorzetsel twee keer (onnodig) herhaalt:

Aan dat fictiedossier daar begin ik niet aan.

• 
  

Pleonasme

Bij pleonasme wordt alléén een eigenschap herhaald. Meestal de combinatie bnw - zn

"Witte sneeuw"

"Ronde cirkel"

• 
  

Tautologie

Tautologie is het herhalen van dezelfde betekenis in een ander woord.

Vaak gaat het om twee bijvoeglijke naamwoorden, twee zelfstandige naamwoorden of twee bijwoorden in één zin, waarvan er dus één weg zou kunnen.

"Haar kamer was vies en vunzig."

''Vermoedelijk moet je misschien een ander nummer bellen.'' 

• 
  

Contaminatie

Bij een contaminatie worden twee woorden of uitdrukkingen door elkaar gebruikt.

Die schoenen kosten duur.

-> duur zijn / veel kosten

Ik besef me goed hoe laat het is.

-> beseffen / zich realiseren

• 
  

Foutief beknopte bijzin

In een beknopte bijzin staat geen onderwerp. Een beknopte bijzin is correct als het onderwerp uit de hoofdzin hetzelfde is als in de bijzin.

Als het onderwerp niet hetzelfde is, moet je van de beknopte bijzin een gewone bijzin maken, dus met een voegwoord en een onderwerp.

In kennelijke staat van dronkenschap verkerend, vond de agent hem in de goot.

Terwijl de zwerver in kennelijke staat van dronkenschap verkeerde, vond de agent hem in de goot.

• 
  

Foutief beknopte bijzin

In een beknopte bijzin staat geen onderwerp. Een beknopte bijzin is correct als het onderwerp uit de hoofdzin hetzelfde is als in de bijzin.

Als het onderwerp niet hetzelfde is, moet je van de beknopte bijzin een gewone bijzin maken, dus met een voegwoord en een onderwerp.

In kennelijke staat van dronkenschap verkerend, vond de agent hem in de goot.

Terwijl de zwerver in kennelijke staat van dronkenschap verkeerde, vond de agent hem in de goot.

• 
  

Foutieve samentrekking

Soms kun je in zinnen met ‘en’ en ‘maar’ zinsdelen weglaten. Samentrekken mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen

➢ dezelfde grammaticale functie hebben (dus beide bijv. onderwerp zijn).

--> Zijn broek kost 80 euro en vind ik niet mooi. 

➢ Dezelfde grammaticale vorm hebben (dus beide EV of beide MV)

--> Er wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd. 

• 
  

Foutieve samentrekking

Soms kun je in zinnen met ‘en’ en ‘maar’ zinsdelen weglaten. Samentrekken mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen

➢ Dezelfde betekenis hebben

--> De herderinnetjes hielden een kudde en van ieder schaap.

 

Welke dubbelopfout herken je?

Aan al dat gepraat over voetbal op zondagavond heb ik werkelijk zo'n hekel aan.

1. Onjuiste herhaling
2. Contaminatie
3. Dubbele ontkenning
4. Tautologie

Welke dubbelopfout herken je?

Mijn mentor in 3 vwo raadde mij nadrukkelijk af om geen exact profiel te kiezen, omdat ik slechte cijfers had voor wiskunde en natuurkunde.

1. contaminatie
2. onjuiste herhaling
3. dubbele ontkenning
4. tautologie

Welke dubbelopfout herken je?

Lars kan nogal scherp uit de bocht komen.

1. contaminatie
2. tautologie
3. pleonasme
4. dubbele ontkenning

Verwijswoorden

Deze woorden verwijzen naar andere woorden of zinnen. Het antecedent bepaalt welk verwijswoord je moet gebruiken. Kies daarbij het juiste verwijswoord:

Mannelijk/vrouwelijk? Kijk in het woordenboek.

het-woorden (onzijdig)	het, zijn	dat, dit
de-woorden (mannelijk)	hij, hem, zijn	die, deze
de-woorden (vrouwelijk)	zij/ze, haar	die, deze
meervoud	zij/ze, hen, hun	die, deze

Omdat het pand vorig jaar zo prachtig verbouwd is, wil ik ... graag van u kopen.

1. hem
2. het
3. haar
4. hun

De politie wil meer personeel aannemen, omdat ... voor steeds hetere vuren komt te staan.

1. hun
2. ze
3. hij
4. haar

Heeft de arts ... (hen/hun) niet verteld dat ... (hun/ze) in de tropen veel risico lopen op besmettelijke ziekten?

1. hun, ze
2. hen, ze
3. hen, hun
4. hen, hun

Zelf aan de slag

Maak de opdracht over formuleren.

Ben je klaar?

1. Kijk je werk zorgvuldig na 

2. Huiswerk ander vak afmaken.

3. Op zoek gaan naar een lit. roman.