De opkomst van Hitler

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introduction

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom en op welke manier Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam.

Feuilles de travail

De opkomst van Hitler.pdf

Het Interbellum

De opkomst van Hitler

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom en op welke manier Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam.

Wat weet jij eigenlijk van
Adolf Hitler?

Interbellum

• Een interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode tussen twee oorlogen.
  

• Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (1919-1939)
  

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (1)

• Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)
  

• Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

• De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (2)

• Het vertrouwen in de republiek (democratie) is laag.
  

• Verschillende groepen (extreemlinks/extreemrechts) proberen de macht te grijpen (staatsgreep) en er is veel politiek geweld (o.a. moorden op politici)
  

Spartacusopstand

1919

• In Berlijn de communistische Spartacusopstand uit.
• Politie en leger onderdrukten deze poging tot revolutie. 
• De leiders, Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, werden vermoord. 

Vrijkorpsen

• Gewapende groeperingen van (rechtse) oud-militairen
• Ze geloofden sterk in de Dolkstootlegende
• Volgens de aanhangers van deze Dolkstootlegende lag de oorzaak van de nederlaag van de oorlog bij de communisten en joden, en niet bij de militairen. 

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

• Omdat Duitsland de herstelbetalingen niet meer kan opbrengen, bezetten Franse troepen het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen tot betalen.

• Dit was toegestaan volgens het Verdrag van Versailles.
  
• Franse troepen blijven in het Saargebied tot 1925.

Franse troepen bezetten Essen

Hitler's jonge jaren (1)

• Adolf Hitler wordt in 1889 geboren in Braunau am Inn (Oostenrijk-Hongarije)

• Hij vertrekt op 17-jarige leeftijd naar Wenen, om daar een 'beroemde kunstenaar' te worden. Dit mislukt, hoewel hij zeker tekentalent had.

Hitler's jonge jaren (2)

• Hij is op dat moment nog geen antisemiet (jodenhater). Hij raakt echter steeds meer onder de indruk van de antisemtische burgemeester van Wenen.

• Rond 1913 vertrekt hij naar München in Duitsland, omdat hij teleurgesteld is in Oostenrijk-Hongarije

Hitler's jonge jaren (3)

• Als Oostenrijk gaat hij vrijwillig het Duitse leger in als de Eerste Wereldoorlog begint.

• Hij is niet zo'n beste soldaat. Alle 'heldendaden', die hij zelf heeft beschreven, blijken onzin te zijn: hij was een koerier die zelden aan het front te vinden was.

Hitler's jonge jaren (4)

• In oktober 1918 raakt hij in België bij een mosterdgas-aanval gewond, en is hij drie maanden blind. De overgave van het Duitse leger hoort hij in het ziekenhuis.

• Hitler kan het moeilijk bevatten. Voor hem kwam het verlies niet door de soldaten, maar door het verraad van Joden en communisten

Hitler's jonge jaren (4)

• In oktober 1918 raakt hij in België bij een mosterdgas-aanval gewond, en is hij drie maanden blind. De overgave van het Duitse leger hoort hij in het ziekenhuis

• Hitler kan het moeilijk bevatten. Voor hem kwam het verlies niet door de soldaten, maar door het verraad van Joden en communisten

Hitler in de politiek (1)

• Hitler moet in dienst van het leger onderzoeken of de vele kleine politieke groepen in Duitsland een bedreiging zijn voor de Republiek van Weimar.

• Dit waren vaak nationalistische en zeer teleurgestelde Duitsers.

• Bij één van de partijen (DAP) sluit hij zich uiteindelijk aan. 

Hitler in de politiek (2)

• Hitler blijkt een talent te hebben voor het houden van toespraken. Deze toespraken worden gehouden in bierkelders. 

• Binnen de partij, inmiddels omgedoopt tot NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij), neemt Hitler steeds meer de rol van leider op zich.

Hitler in de politiek (3)

• Hitler's ideeën zijn al die tijd vrijwel niet veranderd:

1. Verdrag van Versailles is slecht
   
2. Het land is overgenomen door een buitenlandse bezetter (Frankrijk)
3. Het is allemaal de schuld van Joden en Communisten
4. Duitsland heeft Lebensraum (levensruimte nodig)
5. Er moet één sterke leider komen

Hitler in de politiek (4)

•  Hitler bewonderde de fascistische (=extreemrechts) leider van Italië, Mussolini, die in 1922 met de Mars op Rome de macht had gegrepen.

• Hitler vond dat de tijd was gekomen voor een Mars op München (en zelfs Berlijn): een staatsgreep om de zwakke regering af te zetten.

Bierkellerputsch

1923

• Hitler's mislukte staatsgreep (putsch) in München.
• Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar. 

Hitler wordt vrijgelaten

1924

Hitler hoeft uiteindelijk slechts 9 maanden 

van zijn straf uit te zitten in de Landsberg-gevangenis

Mein Kampf

1925

• Hitler gebruikte zijn tijd in de gevangenis om zijn boek 'Mein Kampf' te schrijven.
• Een slecht geschreven en bij elkaar gefantaseerd boek, met vage hersenspinsels...tenminste: toen nog wel...

Video

Wat staat er in Mein Kampf?

Duitsland 

1924-1929

• Politiek en economisch gaat het beter met het land
• Verdrag van Locarno (1925), Kellog-Briand-Pact (1928)
• Duitsland is in 1926 lid van de Volkenbond geworden (Erfüllungspolitik)
• De Amerikanen steunen de Duitse economie met het Dawesplan
• Mensen hebben weer vertrouwen en lijken Hitler te zijn vergeten...

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.
• Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept... 
  

En Hitler?

• Die zegt hetzelfde als altijd: het is de schuld van het Verdrag van Versailles, joden, communisten, enz.

• Hitler had na de mislukte staatsgreep besloten om alleen nog via verkiezingen aan de macht te komen...

• ...en mensen stemmen massaal op hem!

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd, wordt het land vrijwel onbestuurbaar
• Andere partijen (en de president) kunnen niet meer om Hitler heen: 
• hij wordt kanselier (minister-president). 

Video

Histoclips: Hoe kwam Hitler aan de macht?

Na de Eerste Wereldoorlog verloren veel Duitse burgers het vertrouwen in hun regering. Kies de antwoorden die uitleggen hoe dat komt.

1. De regering had het voor Duitsland vernederende Verdrag van Versailles getekend. Veel Duitse burgers waren daar kwaad om.
2. De regering legde de bevolking erg strenge wetten op. Toen Duitsland nog een keizer had, had de bevolking veel meer vrijheid.
3. De regering had de Republiek van Weimar veroverd. Dat was volgens veel Duitsers onverstandig, omdat het waarschijnlijk tot wraak van de geallieerden zou leiden.
4. De regering nam weinig effectieve maatregelen tegen de economische crisis.

Waarom werd Duitsland extra zwaar getroffen door de wereldwijde economische crisis?

1. Het Dawesplan werd stopgezet.
2. Duitsland had geld uitgeleend aan andere landen om de economie weer op te bouwen.
3. Hitler had enorme schulden gemaakt om het leger weer op te bouwen.
4. De Amerikaanse president had opdracht gegeven om alle Duitse producten uit Amerikaanse winkels te halen.

Een vrouw laat haar kachel branden op papiergeld. Waar en wanneer is deze foto gemaakt?

1. in de Verenigde Staten, kort na de beurskrach van 1929
2. in Duitsland, tussen 1921 en 1924, toen de inflatie extreem hoog was
3. in Italië, kort nadat Mussolini aan de macht kwam.
4. in de Republiek van Weimar, direct nadat de keizer naar Nederland was gevlucht

Begrippen uit deze les

• Republiek van Weimar
• Vrijkorps
• Spartacusopstand
• Dolkstootlegende
• herstelbetalingen
• staatsgreep (putsch)
• communisme (extreemlinks)
• fascisme (extreemrechts)
• Mein Kampf
• Dawes-plan
• Erfüllungspolitik
• Beurskrach

Personen uit deze les

• Benito Mussolini
• Adolf Hitler

Jaartallen uit deze les

• 1919: Spartacusopstand
• 1923: mislukte staatsgreep van Hitler
  
• 1925: Verdrag van Locarno
• 1925: Mein Kampf verschijnt
• 1928: Kellog-Briand-Pact
• 1929: Beurskrach op Wallstreet: begin wereldcrisis
• 1933: Hitler wordt minister-president

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen