Examenvragen HC Britse rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

In 1686 voegde de Engelse koning Jacobus II een groot deel van de Engelse koloniën in Noord-Amerika samen tot het Dominion of New England. Jacobus II nam twee besluiten:

 1 Het Dominion kwam onder bestuur van een gouverneur die rechtstreeks verantwoording aflegde aan hem.

 2 In het Dominion moest de Engelse staatskerk worden gevestigd.

 Verklaar:

 - bij welke ontwikkeling in de monarchie in de zeventiende eeuw het eerste besluit van Jacobus II paste en

- dat voor de puriteinen (een stroming waartoe onder andere de Pilgrim Fathers behoorden) het tweede besluit een reden was om in opstand te komen tegen het Engelse gezag.

(2 PUNTEN)

OEFENVRAGEN HC BRITSE RIJK
Opdracht 1

Voorbeeld van een juist antwoord is:

bij 1:

• Dit besluit waarmee Jacobus II zijn machtspositie verstevigde / zijn macht over de koloniën vastlegde, paste bij 'het streven van vorsten naar absolute macht' 1

 bij 2:

 • Dit besluit leidde tot een opstand omdat de puriteinen naar

 Noord-Amerika waren geëmigreerd om daar hun geloof vrij uit te oefenen / een nieuwe samenleving te beginnen 1  

In 1768 zei het hoofd van de Oneida-stam, een stam die in het noordoosten van Noord-Amerika leefde: "Als onze jonge mannen willen gaan jagen op wilde beesten, dan staan overal hekken, waardoor ze erg vermoeid raken. Ook kunnen ze geen hertenvlees meer eten, of schors vinden om hutten te bouwen. De herten zijn vertrokken en de bomen zijn omgehakt".

Leg uit welke ontwikkeling de veranderingen die het stamhoofd noemde veroorzaakte.

(2 PUNTEN)

Opdracht 2

Uit het antwoord moet blijken dat in het noordoosten van Noord-Amerika vestigingskoloniën werden gesticht / de groeiende groep kolonisten land opeiste voor landbouw, waardoor de Oneida-stam steeds minder leefruimte

kreeg / kolonisten de jachtgebieden van de Oneida-stam in gebruik namen.

Twee gegevens over het maken van kaarten van India in de achttiende en in de negentiende eeuw:

1 Na het sluiten van het verdrag van Allahabad begon de East India Company met een grootschalig project om betrouwbare kaarten van India te laten maken. Tijdens dit project werden landbouwgebieden, steden en de infrastructuur van India in kaart gebracht.

2 In de negentiende eeuw werden de kaarten van India vernieuwd en aangevuld met meer informatie over de bodemgesteldheid, de bevolkingsdichtheid en het landschap van India.

Leg uit: - dat door het sluiten van het verdrag van Allahabad behoefte ontstond aan het vervaardigen van betrouwbare kaarten van India en

- dat de industriële revolutie de vernieuwing van de kaarten van India in de negentiende eeuw nodig maakte. (4 punten) 

(4 PUNTEN)

Opdracht 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

bij 1:

• De East India Company kreeg met het verdrag van Allahabad (een van de volgende): 2

- het recht om belastingen te heffen, waardoor het noodzakelijk was om te weten waar de mensen woonden in India / waar de

belangrijkste landbouwgebieden lagen.

- het bestuur van een groot deel van India in handen, waardoor het noodzakelijk was om kaarten van belangrijke wegen te hebben ten behoeve van de verdediging / het besturen van gebieden. 

bij 2:

• Door de industriële revolutie (een van de volgende): 2

- werd India een afzetgebied voor de Britse industrieproducten,

waardoor er behoefte ontstond aan kaarten die aangaven waar de bevolkingsdichtheid hoog was.

- ontstond er vraag naar industriële grondstoffen, waardoor er

behoefte ontstond aan nieuwe kaarten die de vindplaatsen

aangaven van de industriële grondstoffen.

- werd het mogelijk om spoorwegen aan te leggen, waardoor er

behoefte ontstond aan nieuwe kaarten die weergaven waar de

spoorlijnen het best konden worden aangelegd. 

Opmerking

Alleen als het antwoord een juiste combinatie bevat van de noodzaak van het vervaardigen van kaarten en (bij de eerste deelvraag) een afspraak uit het verdrag van Allahabad en (bij de tweede deelvraag) een aspect van de industriële revolutie, worden telkens scorepunten toegekend. 

Gebruik de bron

In de Britse krant Illustrated London News staat in 1857 in een artikel over India:

We horen met pijn, maar niet zozeer met afkeer, van de dood van onze dappere officieren en soldaten die werden afgeslacht, want het hoort bij de taak van een soldaat om de dood tegemoet te treden. Maar als we lezen over de gruwelijkheden die zijn begaan tegen onze vrouwen en kinderen, dan wordt het hart van Engeland geraakt; en het verdriet om hun lot, hoe groot dat ook is, wordt overschaduwd door de afschuw die we voelen voor hun onmenselijke moordenaars en de grimmige overtuiging dat zij moeten worden getroffen door volledige en onwrikbare gerechtigheid..

Met artikelen als deze wordt een verandering in het Britse bestuur in India ondersteund.

Licht dit toe door:

 - de gebeurtenis te noemen waar dit artikel verslag van doet en

 - zonder bron aan te geven welke Britse beleidsverandering hierna wordt ingevoerd en

 - uit te leggen dat dit artikel die beleidsverandering wil ondersteunen

(4 PUNTEN)

Opdracht 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Het artikel doet verslag van de opstand van Indiase soldaten (in 1857) 1

• waarna de Britten India onder direct bestuur stelden (en niet langer

gebruikmaakten van inheemse leiders) 1

• Dit artikel ondersteunt de beleidsverandering met de afwijzing van de

moord op Britse vrouwen en kinderen / door Indiërs af te schilderen als

onmenselijke moordenaars, om zo de lezers ervan te overtuigen dat

een Brits bestuur noodzakelijk is om de Britse belangen te beschermen

/ om chaos te voorkomen 2

Opmerking

Alleen als bij het antwoord op de derde deelvraag wordt ingegaan op de

inhoud van het artikel, worden scorepunten toegekend. 

Twee gegevens over de Swadeshi-beweging in India:

1 In 1905 namen de oprichters van de Swadeshi-beweging voor het stadhuis van Calcutta een resolutie aan in het bijzijn van 20.000 Indiërs, waarin ze Indiërs opriepen hun eigen kleding te weven en te produceren.

 2 In Groot-Brittannië publiceerden kranten artikelen waarin de Swadeshi-beweging werd beschreven als gevaarlijk en onwenselijk.

Licht beide gegevens toe door:

- een economische verklaring te geven voor het ontstaan van de Swadeshi-beweging en

- een economische en een politieke verklaring te geven voor de reactie van de Britse kranten.

(3 PUNTEN)

Opdracht 5

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De Swadeshi-beweging werd opgericht omdat de Britse import van

textiel concurreerde met de Indiase huisnijverheid / omdat India

afzetmarkt werd voor Britse producten (wat de beweging wilde

tegengaan met de oproep zelf te weven) 1

De Britse kranten waren negatief over de beweging omdat:

• het wegvallen van India als afzetmarkt een economische crisis in

Groot-Brittannië zou veroorzaken / de groei van de Britse industrie zou

schaden 1

• de Britten vreesden dat zij de macht over India (deels) zouden

verliezen als Indiërs zich gingen inzetten voor minder Britse invloed 1 

Enkele gegevens uit het leven van Edward Maria Wingfield (1550-1631):

1 De vader van Wingfield liet zijn zoon opvoeden volgens het

anglicaanse geloof. Dit geloof was in Engeland ingevoerd, nadat

koning Henry VIII had gebroken met de paus.

2 Wingfield was commandant van een compagnie in dienst van de

Republiek. Hij werd bij Bergen op Zoom door Spaanse troepen

gevangengenomen.

3 Wingfield vertrok naar de noordoostkust van Amerika, om daar een

vestigingskolonie te stichten.

Noem bij elk van de gegevens uit het leven van Edward Maria Wingfield

 een verschillend kenmerkend aspect uit de zestiende eeuw dat hierbij

 past.

 

Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken

Drie KA's die horen bij het leven van Edwrad Wingfield

Kern van een juist antwoord is:

• Het gegeven dat Wingfield volgens het anglicaanse geloof werd

opgevoed, past bij 'de protestantse reformatie die splitsing van de

christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had' 1

• Het gegeven dat Wingfield vocht voor de Republiek, past bij 'het

conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een

Nederlandse staat' 1

• Het gegeven dat Wingfield naar Amerika vertrok om een kolonie te

stichten, past bij 'het begin van de Europese overzeese expansie' 1