Par. 1.2 De Republiek als handelsland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Begintaak

Hoe werd de Republiek rijk door handel?

- De VOC (wat, waar, wanneer, waarom, wie en hoe).

3 minuten

Zelfstandig en stil

Weet je het niet? Kijk op par. 1.1

Eerder klaar? Lees par. 1.2

Planning

7/09 Par. 1.1 Machtige mannen in de Republiek

10/09 Par. 1.1 Machtige mannen in de Republiek

14/09 Par. 1.2 De Republiek als handelsland

17/09 Par. 1.2 De Republiek als handelsland

21/09  SO par. 1.1 en 1.2 + par. 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

24/09 Par. 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

28/09 Par. 1.4 Arm in de Gouden Eeuw

01/10 Par. 1.4 Knappe koppen 

05/10 Par. 1.7 Schilderkunst in de Gouden Eeuw

8/10 Extra

12/10 Repetitie Hoofdstuk 1

Leerdoel

Hoofdvraag: Hoe werd de Republiek rijk door handel?

- De WIC

(wat, waar, wanneer, waarom, wie en hoe):

Programma

1. Uitleg par. 1.2

2.  Filmpje kijken

3. Afsluiten

Par. 1.3 opdrachten 1 en 2

Wat heb jij als ontbijt gegeten?

Oostzeehandel (moedernegotie)

De vaart op Scandinavië en de Oostzee.

• Graan importeren
• Opslaan in pakhuizen.
• Graan in eigen land verkopen en doorverkopen. 
• Reis heen en terug maken met producten voor winst. 

Stapelmarkt: Importeren en exporteren van goederen uit heel Europa om van daaruit weer te verhandelen.

1578-1593

Rond 1606

Wat heb jij gegeten gisterenavond?

Specerijen

E

Zijderoute

Specerijen

Indië (zie rode cirkel)

Zo heet dat gebied!

Op zoek naar Indië

• Aanleiding: strijd tegen Ottomaanse en hoge prijzen.
• Zeeroute naar Indië.
• Kraak: lange afstanden en kanonnen
• Kennis

Vasco da Gama vaart om Afrika heen

Naar India - Carreira da India - 1498

Cornelis de Houtman (Nederland)

Reis naar Oost-Indië 

Handelskapitalisme

Kapitaal = groot (geldbedrag)

Handelskapitalisme = als kooplieden hun winst niet opmaken, maar weer in hun bedrijf steken.

Doel:

• Winst maken
  
• Handel uitbreidden 

Het ontstaan van compagnieën

• Eerst: iedere handelaar voor zich!
• Oorzaak:
  - concurrentie leidde tot lagere prijzen. 
• Lagere prijzen leidde tot minder winst!

Verenigde Oost-Indische Compagnie

Opgericht in 1602 door Johan van Oldenbarnevelt, raadspensionaris in de Republiek. 

Eerste multinational met aandelen

• Om alles te financieren gaf de VOC aandelen uit. Eerste ter wereld.
  
• Je gaf als persoon geld aan de VOC en kreeg in ruil daarvoor een aandeel in het bedrijf en een deel van de winst.
• Je kon de aandelen ook kopen en verkopen op de Amsterdamse beurs
  
• Niet alleen rijke mensen, maar ook ambachtslieden, bakkers of dienstboden kochten een aandeel. VOC werd van 'iedereen'.

Handelsmonopolie

• De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om op Azië te varen -> handelsmonopolie. 
• De VOC mocht oorlog voeren en verdragen sluiten, net als zelfstandige staten.
• De VOC mocht forten bouwen.
  

De Opstand

Officiële kapers

Oorlog en handel

Jacatra werd Batavia

• Handelsfactorijen: steunpunt voor de handel.
• Veroverde van Spanje of Portugal.
• Inwoners weggejaagd, huizen en plantages afgebrand. 

Slavenhandel & WIC

De Geoctroyeerde West-Indische Compagnie

•  West-Indische Compagnie.
• Opgericht in 1621 in Amsterdam.
• Was een multinational.

Atlantische Oceaan, Amerika en West-Afrika

Kaapvaart

• De WIC had (vanwege de Opstand) het recht om Spaanse en Portugese schepen te kapen = kaapvaart!
•  Piet Hein: beroemdste kaperkapitein, overviel in 1628 de Spaanse zilvervloot bij Cuba:

- Geld voor oorlogsvoering en aankopen van de VOC in Azië. 

In Rotterdam is een beeld van Piet Hein beklad

BLM

De WIC in de Nieuwe Wereld: Noord-Amerika

• Nieuw Amsterdam: handelsfactorij voor de handel in beverbont en tabak met de indianen. 
• 1624: Nieuw Nederland (Amerika): te veel emigranten... Het gebied werd later ingeruild met de Engelse voor Suriname. 

De WIC in de Nieuwe Wereld: Zuid-Amerika

• Nederland veroverde de Portugese plantagekolonie Brazilië = NEDERLANDS-BRAZILIË

• Curaçao en Antilliaanse eilanden werden doorvoerstations.

De WIC in de Nieuwe Wereld: West-Afrika

• Gebouwd door de Portugezen om slaven te "bewaren" tot volgende slavenship.
• Overgenomen door de Nederlanders.

Maar...

Hoe komen de Europeanen aan de slaven?

ELMINA

Geld verdienen in de Nieuwe Wereld

• Europeanen wilden graag suiker, koffie, cacao, tabak en katoen. Deze producten kwamen uit Amerika. 

• Blaken Europeanen hadden plantages in  Amerika.

• Eerst werkten de Indianen op de plantages, maar de Europeanen vonden hun ongeschikt voor het zware werk...

Maar... Hoe komen de Europeanen aan de slaven?

De slavenhandel in Afrika

Slavernij was heel normaal in Afrika. Hoe werd je slaaf?

• Als je krijgsgevangen was, als straf of schulden.

Slaven waren statussymbool: 

- Afrikaanse vorsten

- Arabische kooplui kochten slaven aan voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Wat deden de Nederlanders?

Europeanen mochten niet zelf slaven vangen in Afrika! Dat deden de machtige Afrikaanse staten zelf. 

De vraag naar slaven steeg, dus:

- Afrikanen gingen vaker oorlog voeren voor krijgsgevangenen.

- Afrikaanse slavenmakelaars maakten strooptochten naar het binnenland om nieuwe slaven te kopen. 

Driehoekshandel

TRANS-ATLANTISCHE SLAVENHANDEL

DRIEHOEKSHANDEL

De slavenhandel was winstgevend, maar heeft geen grote bijdrage geleverd aan de inkomsten van de Republiek. 

Het aandel van de WIC in de totale trans-Atlantische slavenhandel was ongeveer 5%.

Het leven van een slaaf...

Suriname

Grootste plantagekolonie (katoen, suiker, tabaksplantages die gebruikt maakten van slavernij) van de Republiek!

Slavenopstanden

Heel weinig opstanden. Waarom? Het was moeilijk om te organiseren:

• Onder het toezicht van de blanken.
• Konden niet lezen en schrijven
• Hadden geen vuurwapens
• Slaven van verschillende stammen, ze hadden ruzie onderling
• Verschillende talen en gewoontes

Afschaffing? Niet in dit hoofdstuk...

Christelijke invloed: slaaf hebben is onchristelijk.

Abolitionisme in Engeland: mensen die zich inzetten voor de afschaffing van de slavernij. (blz. 133)

Tegenstanders van het abolitionisme: plantagehouders (kregen compensatie!), scheepseigenaren, handelaren en bankiers.

• 1833 in Engeland (eerste land)
• 1873 in Suriname
• 1888 in Brazilië (laatste land)

Afsluiten

Hoe werd de Republiek rijk door handel?

- De WIC

 (wat, waar, wanneer, waarom, wie en hoe):