Paragraaf 1.3 Vulkanisme

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.3 Vulkanisme

Wat gaan we doen vandaag?

- Herhaling 1.2

- Leerdoelen en theorie paragraaf 1.3

- Vragen over huiswerk

- Opdrachten 1.3 maken en overige vragen

- Lesafsluiting

Een aardbeving is een trilling van de

De plaats aan het aardoppervlak boven het begin van een aardbeving waar de meeste beweging plaatsvindt noemen we het

De schaal waarmee de zwaarte van aardbevingen wordt aangegeven heet de schaal van

De schaal van Richter gaat van

1. 1-12
2. 1-9
3. 2-12
4. 5-10

Aardbevingen komen vooral voor aan de ... van de platen.

Je kunt op een kaart met aardkorstplaten aangeven waar aardbevingen voorkomen.

1. ja kan ik al
2. nee kan ik nog niet
3. kan ik al meer wel dan nog niet
4. kan ik meer nog niet dan al wel

Leerdoelen paragraaf 1.3

Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn.

Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen.

Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico.

https:

Bij subductie: vulkanen

1. Duikt een oceanische plaat onder de continentale plaat.
2. In de mantel smelt de oceanische plaat. 
3. Gesmolten gesteente (magma) is lichter en wil omhoog. 
4. De magmakamer vult zich tot druk te hoog wordt
5. Bij veel opgebouwde druk volgt uiteindelijk een explosieve uitbarsting = stratovulkaan.
   

Bij subductie: troggen

1. Duikt een oceanische plaat onder de continentale plaat.
2. De oceanische plaat wordt naar beneden getrokken. 
3. Er ontstaan een kloof op de bodem van de oceaan = een trog. 

Opbouw en doorsnede van de  stratovulkaan

Teken mee in je schrift!

Na elke uitbarsting een nieuwe laag lava+as.

Bij divergentie

1. Er ontstaat een kier in de aardkorst
2. Magma stroomt rustig naar buiten en stolt bij aanraking met water.
3. Dit nieuw gestolde gesteente vormt een midoceanische rug en schildvulkanen

Hoe ontstaat een vulkaan?

- Op plekken in bijv. de oceaan waar platen uit elkaar bewegen. --> Hier ontstaat een midoceanische rug.

IJsland ligt op een midoceanische rug.

0

00:55

Welke 3 dingen komen uit een vulkaan?

welke gevolgen van vulkaanuitbarstingen ken je?

https:

Aan de slag

Opdrachten 1.3 1 tot en met 7

Wat is waar over vulkanen?

1. Vulkanen komen alleen op het land voor.
2. Vulkanen komen zowel onder water als boven water voor.
3. Vulkanisme komt alleen in bergen voor.
4. Vulkanisme komt alleen onder water voor.

Bekijk de afbeelding. Er zijn veel vulkanen in Indonesië. Zouden deze vulkanen voornamelijk explosieve of effusieve vulkanen zijn?

1. Explosief
2. Effusief

Vulkanen hebben ook voordelen, wat is GEEN voordeel van vulkanisme

1. Vruchtbare grond
2. Het ontstaan van ertsen
3. Meer bergen
4. Meer toeristen

Hoe ontstaan vulkanen?

Trog

Oceanische plaat

Vulkaan

Magma

In een vulkaan (binnen in)

Komt uit een vulkaan

Magma

Lava

Giftige stoffen

Krater

explosieve vulkanen

rustige vulkanen

oceaanbodem botst

ongevaarlijk

oceaanbodem beweegt uit elkaar

gevaarlijk

oceaanbodem ontstaat

oceaanbodem verdwijnt

vulkanen op  oceaanbodem

 vulkanen langs de kust

Geen bevingen, wel vulkanen

Hevige beving, veel vulkanen

Hevige beving, geen vulkanen

Leerdoelen paragraaf 1.3

Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn.

Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen.

Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico.

Vraag 2a

Welke uitspraken zijn waar?

A. Magma is vergeleken met ander mantelgesteente licht van gewicht.

B. Een krater is magma dat zich in de aardmantel verzamelt en onder grote druk komt.

C. Bij een midoceanische rug tref je jonge aardkorst aan. 

D. Magma is de naam voor lava die door een vulkaanuitbarsting aan de oppervlakte is gekomen. 

E. Vulkanisme komt vaak midden onder een aardkorstplaat voor.

F. Vulkanisme komt vaak voor op plaatsen waar de ene aardkorstplaat onder de andere duikt.

G. Vulkanisme komt voor op plekken in de oceaan waar aardkortsplaten uit elkaar gaan.

• A - C - F - G
  

Samen lezen 'hoe ontstaat een vulkaan'

Maak opdracht 2 (blz 12)

Probeer de opdracht zelfstandig te maken, in stilte

Vraag 2B

Vul de tabel in.

Was dit moeilijk?

Vraag 2C

Waarom is de vulkaan van bron 11 geen onderdeel van een

midoceanische rug?

• deze vulkaan, de Merapi, ligt op het land, aan de rand van twee botsende platen

Vraag 3A

Wat komt er bij een vulkaanuitbarsting naar buiten, en in welke volgorde?

• as, gas en dan lava

Vraag 3B

De opbouw van een vulkaankegel kun je vergelijken met

lasagne omdat ze allebei

• ontstaan door een opstapeling van lagen, bij een vulkaan zijn dat lagen as en lava

Vraag 3C

Bij heel krachtige uitbarstingen kan een deel van de

vulkaan worden weggeblazen. Zet de plaatjes op de juiste volgorde.

• E, F, A, D, C, B.

Vraag 3D

Bekijk nogmaals figuur 6 en je antwoord bij vraag 3c. De foto van bron 11 past het beste tussen:

A plaatje B en C.

B plaatje C en D.

C plaatje D en E. 

D plaatje E en F.

• A

Vraag 6A

Op welke twee plaatsen tref je vooral vulkanen aan?

• Bij plaatranden waar de platen botsen en waar de plaatranden uit elkaar gaan.

Vraag 6B

Waarom komt bij botsende platen gesmolten gesteente (magma) naar boven en waarom wil dat naar buiten?