De weg van impulsen en het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Thema 5. Regeling

Lesinhoud

Invloeden op het zenuwstelsel

De weg van impulsen BS 5

Hormoonstelsel BS 6

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Zenuwen

prikkelverwerking

Reflex = onbewuste reactie

met als doel het lichaam te beschermen

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam

Reflexbogen via ruggenmerg of via hersenstam

Via hersenstam : alle reflexen van hoofd en hals.

Voorbeelden: pupilreflex, ooglidreflex, speekselreflex, zuigreflex, hoest -, braak-, niesreflex

Via ruggenmerg: alle reflexen van romp en ledematen (= armen en benen)

Voorbeelden: kniepeesreflex, terugtrekreflex, ontlastingsreflex

Het hormoonstelsel

Leerdoel

 * Je kunt de bouw en functie van het hormoonstelsel beschrijven en je kunt in een afbeelding de belangrijkste hormoonklieren benoemen.

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei, 
  
• ontwikkeling, 
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Hormonen

• chemische stof 
• specifieke werking
• regulerende stoffen 
• hormoonklieren  maken hormonen

Verschil hormoonklier/ verteringsklier

Verteringsklier: 

maakt verteringssap

heeft een afvoerbuis om het verteringssap af te voeren

Hormoonklier:

maakt hormonen

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen.
   
2. Het maakt het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)
   

Hypofyse: productie van hormonen voor regeling groei, beïnvloeden van andere hormoonklieren 

9.1 

Opdrachten maken

Basisstof 5.5 en 5.6 maken

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon: 
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

Geslachthormonen vrouw

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de eierstokken
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
  
• regelen menstruatie
  

Geslachthormonen man

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• testosteron
  

De eilandjes van Langerhans

De eilandjes van Langerhans produceren insuline en glucagon voor constanthouding bloedsuikerspiegel

(zorgt ervoor dat er altijd ongeveer evenveel suiker 

in je bloed is)

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Welk hormoon produceren de zaadballen?

1. Oestrogeen
2. Testosteron
3. Adrenaline
4. Insuline

Adrenaline wordt gemaakt in

1. Alvleesklier
2. Schildklier
3. Hypofyse
4. Bijnieren

In welk van de aangegeven organen wordt adrenaline geproduceerd?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat regelen de hormonen uit de alvleesklier?

1. Adrenaline in je bloed
2. Hoeveelheid suiker in je bloed
3. Geven hormonen af
4. Zorgen voor verbranding

Welke hormoonklier is dit?

1. Kleine hersenen
2. Eilandjes van Langerhands
3. Hypofyse
4. Schildklier

Nr. 2 (bij de keel)
Hormoonklier

1. Hypofyse
2. Eierstok
3. Bijnier
4. Schildklier

Nr. 3
Hormoonklier
Functie

1. Hypofyse invloed op de groei
2. Schildklier invloed op de stofwisseling
3. Bijnier sneller kunnen reageren
4. Alvleesklier invloed op hoeveelheid suiker in het bloed

Waar bevindt zich de schildklier?

1. Boven op de nieren
2. In de voortplantingsorganen
3. In de hals tegen de luchtpijp aan
4. In de alvleesklier

In de afbeelding is de ligging van enkele hormoonklieren bij een vrouw getekend.
Hoe heet deel 1?

1. Alvleesklier
2. Schildklier
3. Hypofyse
4. Bijnieren

Een leerling krijgt tijdens het houden van een presentatie voor de klas een rode kleur. Zijn hartslag en ademhaling zijn versneld. Bij meting zou blijken dat bovendien het glucosegehalte van het bloed is gestegen. Al deze effecten worden veroorzaakt door hetzelfde hormoon.
Welk hormoon veroorzaakt deze effecten.

1. Adrenaline
2. Schildklierhormoon
3. Insuline
4. Hypofyse hormoon

Sleep de hormoonklieren naar de juiste plek

testikels

hypofyse

schildklier

alvleesklier

bijnieren

1. Het hormoonstelsel regelt processen in het lichaam door hormonen af te geven

2. Het zenuwstelsel regelt processen in het lichaam door impulsen

1. Beide waar
2. Beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Wat ga je doen?

* KB Maak opdracht 40 t/m 46 

* BB maak opdracht 27, 28, 29, 30, 31 en 33(test jezelf)