HV2 week 14 les 1 Grammatica: uitleg telwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

• Doe je telefoon in de telefoontas.
  
• Ga op je vaste plek zitten.
  
• Spullen op orde (lesboek, leesboek, schrift, pen, opgeladen iPad)
  
• Pak je leesboek.
• iPad in de tas. Die gebruik je alleen als de docent het zegt en alleen voor het vak Nederlands.
• Geen tas op tafel.
• Geen onacceptabel gedag.
• Bij het samenwerken met je buur praat je zachtjes. 
• Niet aan elkaar zitten. 

• Tijdens de instructie en het stil lezen wordt er niet gepraat of contact gemaakt. 
  
• Eén keer waarschuwen is je naam op bord. Tweede keer is inkomen (je kan in de meeste gevallen wel in de les blijven) en worden je ouders geïnformeerd. 
• Niet achterom zitten.
  
• Je maakt je huiswerk. 
  
• Geen jas of kauwgom in het lokaal (als je wel een jas in het lokaal hebt, breng je die naar beneden en word je op te laat gezet). 
  

Regels

Stil lezen

Vandaag

H21 telwoord

Toets en PO

PO inleveren 14 april

toets 15 mei 2E / 17 mei 2G

Te behandelen grammatica Kern P3

H5 Taalkundig ontleden (zelfstandig naamwoord, lidwoord, bijvoeglijke naamwoord, bijwoord, voorzetsel. voornaamwoorden, soorten werkwoorden): behandeld

H6 Redekundig ontleden (persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, voorzetselvoorwerp, bijwoordelijke bepaling): behandeld

H20 Koppelwerkwoord en naamwoordelijk gezegde: behandeld

H21 Voornaamwoorden & telwoorden: behandeld

H35 Samengestelde zinnen en voegwoorden: behandeld

H36 Bijvoeglijke bepaling & bijstelling: week 15

Week 15: oefentoets. Week 16: wea afwezig (op ma na): aan de slag met PO. 

Lesdoelen

Je leert hoe je telwoorden herkent en benoemt. 

Herhaling vorig lessen

Voornaamwoorden

Voornaamwoorden die je al kent

persoonlijk voornaamwoord: ik hij ons hen jij jou u zij wij jullie haar ons 

bezittelijk voornaamwoord: hun mijn haar jouw zijn ons/onze jullie/uw

aanwijzend voornaamwoord: deze die dit dat zulke zo'n

betrekkelijk voornaamwoord: een betrekkelijk voornaamwoord is een woord dat verwijst naar een woord of groepje woorden dat eerder genoemd is. De betrekkelijk voornaamwoorden die je tegen kan komen zijn: ‘dat’, ‘die’, ‘wat’, ‘wie’, ‘hetgeen’ en ‘welke’. 

Herhaling voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord 1

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon, een groep personen, voorwerpen of onzichtbare zaken. 

Persoonlijk voornaamwoord 2

• Staan altijd alleen, d.w.z. er staan geen zelfstandige naamwoorden bij.
• Het meisje heeft een jurk gekocht. 


• Zij heeft een jurk gekocht

Bezittelijk voornaamwoord 1

• Een bezittelijk voornaamwoord geeft een bezit aan. 
• Haar opa

• Een bezittelijk vnw. staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. 
• Zijn appel

Schrijfwijze bezittelijk vnw. 2

• Dat is toch jouw laptop? 
• Daar staat uw bureau. 
• Op haar vraag gaf mijn leraar geen antwoord. 

Aanwijzend voornaamwoord 

Een aanwijzend voornaamwoord wijst een mens, dier of ding aan. 

Met dat woord wijs je dus iets aan. 

Een aanwijzend voornaamwoord kan voor een zelfstandig naamwoord staan, maar het kan ook alleen staan. 

Aanwijzend voornaamwoord

• Deze, die, dit, dat, gene, gindse, zulke, zo'n, dergelijke. 
• de-woorden> deze en die
• het-woord> dit en dat
• meervoud> deze en die

Aanwijzend voornaamwoord 

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woord 

dat eerder in de zin genoemd is.

Het eerder genoemde woord noem je een antecedent.

Het antecedent staat meestal vlak voor het betrekkelijk voornaamwoord.

De man die in het ziekenuis lag, is weer beter.

betrekkelijk voornaamwoord: die want die verwijst naar een woord dat eerder in de zin genoemd is

antecedent: de man want de man is het eerder genoemde woord en staat vlak voor het betr. vnw

Betrekkelijk voornaamwoord

• Die
• Dat
• Wie 
• Wat
• Welke = ouderwets (in plaats van welke kan je altijd 'die' gebruiken)
• Hetgeen = ouderwets (in plaats van hetgeen kan je altijd 'dat wat' gebruiken). Verwijst naar hele zinnen!

De kamer, welke voorzien is van een nieuwe vloer, is bijna klaar. 

De kamer,die voorzien is van een nieuwe vloer, is bijna klaar. 

We renden gisteren de marathon, hetgeen de meeste hardlopers erg zwaar vinden.

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord

De boom die omgevallen is, rot weg.

De jongen die daar staat, zit bij mijn broer in de klas.

Eindelijk is ons huis, dat al twee jaar te koop staat, verkocht.

Het enige wat ik deze vakantie wil doen, is aan het strand liggen.

Betrekkelijk voornaamwoord met een ingesloten antecedent

Bij een ingesloten antecedent wordt het antecedent niet genoemd.

Het antecedent zit al in het betrekkelijk voornaamwoord.

Je kunt het ingesloten antecedent vervangen door: 

wat = dat wat of wie = degene die 

Wat je zegt ben je zelf. - Ddat wat je zegt ben je zelf. 

Wie dat zegt, begrijpt het niet. - Degene die zoiets zegt, begrijpt het niet. 

Herhaling wederkerend en wederkerig voornaamwoord

Blz. 86 Kern

Wederkerig voornaamwoord

Geeft aan dat twee personen een 'wederzijdse handeling' verrichten. 'We zien elkaar vanavond!'

Er bestaan maar drie wederkerige voornaamwoorden: 

elkaar/elkander/mekaar

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerend betekent dat iets terugkomt. Het onderwerp van de zin 'keert weer' terug. 

We kennen in het Nederlands wederkerende werkwoorden. Die beginnen altijd met 'zich', bijvoorbeeld:

• zich schamen
• zich verslapen

Vervoegen

Als je wederkerende werkwoorden gaat vervoegen, dan komt er een deel van het werkwoord terug.

Voorbeeld:

• Zich vergissen
• Ik vergis me
• Hij vergist zich
• Wij vergissen ons

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerend betekent dat iets terugkomt. Het onderwerp van de zin 'keert weer' terug. 

We kennen in het Nederlands wederkerende werkwoorden. Die beginnen altijd met 'zich', bijvoorbeeld:

• zich schamen
• zich verslapen

Vragend voornaamwoord

Vervangt een persoon of ding en staat vaak vooraan in een vraagzin.

Wie wil het ijs pakken?

Welke grapjas heeft dit gedaan?

Dit zijn de vragende voornaamwoorden: wie, wat, welk(e), wat voor (een)

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst niet naar specifieke zaken of personen, maar is algemeen. 

Iemand moet het zeggen. 

Ik heb iets te zeggen. 

Het kan zelfstandig of bijvoeglijk gebruikt worden. 

Sommige mensen lusten dat niet. 

Sommige lusten dat niet. 

Onbepaalde voornaamwoorden:

iemand, niemand, iets, niets, wat, ieder(een), alle(s), andere(n), elk, sommige(n), verschillende, je, men, het

Uitleg telwoord

Telwoord

Hoofdtelwoorden

Bepaalde hoofdtelwoorden: 

geven een precies aantal aan:

Na drieënhalf uur finishte hij al.

Onbepaalde hoofdtelwoorden: 

geven GEEN precies aantal aan:

Verschillende keren kwam zij te laat.

Rangtelwoorden

Bepaalde rangtelwoorden: 

geven de plaats in een reeks aan:

De eerste keer is vaak heel bijzonder.

Onbepaalde rangtelwoorden: 

geven GEEN precieze plaats in een reeks aan:

Ik ben altijd de laatste die wordt opgenoemd.  

Telwoord

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik kan telwoorden herkennen en benoemen. 

Huiswerk nakijken

H35 opdracht 5 en 6

Huiswerk

H21 maken opdracht 1 t/m 5 en 9

Aan de slag: keuze

• Ga aan de slag met je PO. 
• Maak je huiswerk.



• Je mag ook een oefentoets redekundig ontleden maken.
• Kleurplaat woordsoorten

Is de opdracht duidelijk?

Jullie gaan zelfstandig werken. 

Als je hulp nodig hebt, ben ik er voor je. 

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik kan telwoorden herkennen en benoemen. 

Volgende les

H21 telwoord

Hoe ging deze les?

Wat heb je geleerd vandaag?

Wat vond je leuk aan deze les? 

Heeft iemand vragen?

Fijne dag