HS 4: Politiek (4.1 en 4.2)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

HS 4: Politiek (4.1 en 4.2)

4.1: Wat is politiek

4.2: Wat valt er te kiezen

Wat gaan we doen vandaag?

Lesdoelen

Nieuw hoofdstuk: hs 4: Politiek

Uitleg: 

• 4.1: Wat is politiek?
• 4.2: Wat valt er te kiezen?

Zelf aan de slag

Check lesdoelen

Lesdoelen

Aan het einde van de les...

4.1:  Wat is politiek?

• ..kun je uitleggen wat politiek, overheid en algemeen belang met elkaar te maken hebben
• ..ben je bekend met de volgende begrippen: democratie, referendum en volksvertegenwoordiger
• ..kun je het verschil tussen actief en passief kiesrecht uitleggen

4.2: Wat valt er te kiezen?

• ..je kunt uitleggen wat een politieke stroming is
• ..je kunt kenmerken benoemen van de drie bekendste politieke stromingen
• ..je kunt het verschil beschrijven tussen linkse, rechtse en middenpartijen

4.1: Wat is politiek?

Waar denk je aan bij het woord 'politiek'?

Politiek

Politiek: het maken van keuzes en het nemen van besluiten om het land, een provincie of gemeente te besturen

Overheid: alle politici en ambtenaren samen

Elke dag worden er in Nederland beslissingen genomen die invloed

hebben op het leven van veel mensen. Het nemen van dit soort

besluiten is een taak van politici.

Besluiten voor iedereen

De overheid bemoeit zich met zaken die van algemeen belang zijn -> belangrijke zaken voor de meeste mensen

Bijvoorbeeld:

• Veiligheid op straat
• Het onderwijs
• De gezondheidszorg

Besluiten voor iedereen

Algemeen belang: veel maatschappelijke problemen

Om deze problemen op te lossen, is er geld nodig -> daarom betalen burgers en bedrijven belasting

Als de overheid te weinig geld heeft, kan de belasting verhoogd worden

Minder geld uitgeven kan ook: bezuinigen

Besluiten voor iedereen

Kijkvraag: is dit een zaak van algemeen belang?

Democratie

Nederland is een democratie

In een democratie heeft het volk invloed op politieke besluiten

In sommige landen mogen inwoners zelf stemmen over een nieuwe wet of politiek probleem -> directe democratie

• Voorbeeld: referendum -> volksstemming over een belangrijk onderwerp

Democratie

In Nederland kiezen wij politici die namens ons besluiten nemen -> leden van de Tweede Kamer

Dit noemen we volksvertegenwoordigers -> politici die zijn gekozen door de bevolking

Nederland is een indirecte democratie. Wij kiezen mensen die voor ons beslissingen maken

Verkiezingen

Het kiezen van deze volksvertegenwoordigers gebeurt door middel van verkiezingen

Dit is actief kiesrecht -> het recht om te mogen stemmen

Er is ook passief kiesrecht -> het recht om je verkiesbaar te stellen 

Verkiezingen in Nederland

Verkiezingen zijn vrij, je mag stemmen op wie je wilt

• Verkiezingen zijn ook geheim, niemand mag meekijken op wie je stemt
• Niemand mag je dwingen om op een bepaalde partij te stemmen

Wat zijn
directe verkiezingen?

Wat zijn vrije verkiezingen?

4.2: Wat valt er te kiezen?

Politieke stromingen

De meeste partijen horen bij een politieke stroming

Binnen een stroming zijn mensen het met elkaar eens over wat belangrijk is in de maatschappij

De drie bekendste stromingen zijn:

• Liberalisme
• Sociaal-democratie
• Christen-democratie

Liberalisme

Liberalisme: vrijheid is de belangrijkste waarde

• Economische vrijheid: met zo min mogelijk regels je eigen geld kunnen verdienen
• Persoonlijke vrijheid: de vrijheid om te leven zoals jij dit wilt

Sociaal-democratie

Sociaal-democratie: solidariteit en gelijkwaardigheid zijn de belangrijkste waarden

• Solidariteit: je staat klaar voor mensen met wie het niet zo goed gaat
• Gelijkwaardigheid: alles moet zo eerlijk mogelijk bepaald worden

Christen-democratie 

Christen-democratie: stroming met het christelijke geloof en de bijbel als uitgangspunt

• Vooral naastenliefde is voor christen-democraten belangrijk
• Burgers moeten voor elkaar zorgen en elkaar helpen

Links, midden en rechts

Een andere manier om partijen in te delen:

• Linkse partijen zijn voor een actieve overheid
• Rechtse partijen zijn voor een passieve overheid
• Middenpartijen zijn partijen die vinden dat de overheid alleen moet helpen als het mensen zelf niet lukt

Is de VVD links of rechts? Leg uit?

Populisme

Sommige partijen horen niet bij een stroming. Deze delen we in bij het populisme

Populistische politici zeggen dat ze de 'stem van het volk' laten horen

De opvattingen van populisten zijn niet perse rechts of links. Het gaat vaak over sterk nationalistische standpunten

Zelf aan de slag

Wat?	Je leest de paragrafen 4.1 en 4.2 Hierbij maak je de volgende opdrachten: 4.1: opdr. 1 t/m 10, 13, 14, 15 4.2: 1 t/m 9, 11, 12, 14
Hoe?	Dit mag samen of alleen. Online of in je boek. De enige voorwaarde: je bent serieus aan het werk
Hoe lang?	Te bespreken in de les
En dan?	Check goed of je de stof begrepen hebt Werk vooruit! Lees bijvoorbeeld 4.3 en 4.4 door.

Check lesdoelen