BS 3.3 Monohybride kuisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Een vader die heterozygoot is voor het 'oorlel-gen' krijgt een kind met een moeder die ook heterozygoot is.

Welke gameten maken de ouders aan?

1. papa: 50% A en 50% A mama: 50% a en 50% a
2. papa: 100% Aa mama: 100% Aa
3. papa: 50% A en 50% a mama: 50% A en 50% a
4. papa: 75% A en 25% a mama: 75% A en 25% a

BS 3.3

Monohybride Kruisingen

Programma

• Terug kijken vorige les
• Theorie Monohybride kruisingen
• Oefenen kruisingen

Leerdoelen

• Je kan een monohybride kruising en een kruisingsschema opstellen.
• Je kan bij een kruising de eigenschappen van de ouders en nakomelingen afleiden.

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

- Heeft een vlo hetzelfde fenotype als de pop waaruit hij is ontstaan?
- En hetzelfde genotype?

1. Ja - Ja
2. Ja - Nee
3. Nee - Ja
4. Nee - Nee

Monohybride Kruising

Overerving van 1 eigenschap

1 eigenschap = 1 genenpaar

Johan Mendel

Wetten van overerving van eigenschappen ontdekt en geformuleerd in 1866

'monohybride kruisingen' 

Een enkele eigenschap, (vb. vachtkleur)

'monohybride kruisingen' 

Hoe pak je dit aan? 

1. Betekenis van de allelen 
2. Genotype van ouders 
3. Kruisingtabel opstellen
   

Het gen voor vachtkleur erft dominant over.
Twee (heterozygote) bruine labradors  paren, wat is de kans op blonde puppies? 

'monohybride kruisingen' 

Hoe pak je dit aan? 

1. Betekenis van de allelen 
2. Genotype van ouders 
3. Kruisingtabel opstellen
   
   
4. Verhouding tussen genotypen noteren
5. Verhouding tussen fenotypen noteren

Het gen voor vachtkleur erft dominant over.
Twee (heterozygote) bruine labradors  paren, wat is de kans op blonde puppies? 

 Stappenplan Genetica

Hoe pak je dit aan? 

1. Betekenis van de allelen 
2. Genotype van ouders 
3. Kruisingtabel opstellen
   
   
4. Verhouding tussen genotypen noteren
5. Verhouding tussen fenotypen noteren

Het gen voor vachtkleur erft dominant over.
Twee (heterozygote) bruine labradors  paren, wat is de kans op blonde puppies? 

Een halflangharige cavia heeft een intermediair fenotype. Halflangharige cavia's worden geboren door een kruising tussen een normaalharige cavia en een langharige cavia. Twee halflangharige cavia's paren met elkaar.

Hoe groot is de kans dat een nakomeling van dit paar halflangharig is?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

In een bepaalde populatie fruitvliegen hebben alle individuen het genotype rr voor een bepaalde eigenschap. Als gevolg van een erfelijke verandering tijdens de vorming van een zaadcel ontstaat een individu Z met genotype Rr.

Hoe wordt het proces van erfelijke verandering genoemd waardoor het genotype Rr van individu Z kon ontstaan?

1. Modificatie
2. Monohybride aanpassing
3. Selectie
4. Mutatie

Aan een pijlkruidplant kunnen 3 bladtypen voorkomen:
- onder water 'lintvormig',
- drijvend op het wateroppervlak 'ovaal'
- en boven water 'pijlvormig'.

Hoe wordt de ontwikkeling van een blad bij het pijlkruid bepaald?

1. willekeurig
2. milieufactoren
3. erfelijke factoren
4. zowel erfelijke als milieufactoren

Stambomen

Stambomen

Monohybride kruising

Een plant met grote bladeren wordt gekruist met een plant met kleine bladeren. Alle nakomelingen blijken kleine bladeren te hebben.

Wat is dominant en wat zijn de genotypen van de ouders?

1. Grote bladeren AA x aa
2. Grote bladeren Aa x aa
3. Kleine bladeren AA x aa
4. Kleine bladeren Aa x aa

Deze twee ouders krijgen een kind.
Het kind heeft blond haar.
Blond haar is recessief.
Wat is het genotype van de ouders?

1. bb x bb
2. Bb x Bb
3. BB x bb
4. Bb x bb

Wat is de verhouding in het fenotype in de F1?

1. 1:3
2. 1:2:1
3. 1:1
4. 3:2

Wie zijn oom en tante van familielid 9?

1. 3 en 4
2. 10 en 11
3. 6 en 7

Hoeveel generaties zijn afgebeeld in deze stamboom?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

Hoeveel kinderen hebben persoon 1 en 2

1. 1
2. 4
3. 2
4. 3

Wie zijn mannen in deze stamboom?

1. Alle personen weergegeven met een vierkant
2. Alle personen weergegeven met een rondje

Het gen voor taaislijmziekte is ...

1. Dominant
2. Recessief
3. Kan ik niet uit deze stamboom halen
4. Nog nooit van die woorden gehoord

Afbeelding van een karyogram:
- Is dit DNA van een mens?
- Is dit DNA van een man of van een vrouw?

1. Ja - man
2. Ja - vrouw
3. Nee - man
4. Nee - vrouw

Manx-katten:
Bij Manx katten: mm: met staart, Mm: staartloos, MM: niet geboren
Een kat met en een kat zonder staart worden gekruist. Bereken het % katten dat zonder staart wordt geboren.

Werk deze opgave uit op een stuk papier. Maak een foto van je kruisingstabel en upload deze hier.
Een man die heterozygoot is voor het 'oorlel-gen' krijgt samen met een vrouw die vaste oorlellen (recessief) heeft, een kindje.
Bereken hoe groot de kans is dat het kindje ook vaste oorlellen heeft. Leg je antwoord uit met behulp van een kruisingstabel.

Poes Kitty met lange haren heeft gepaard met kater Kobus. Zij krijgt zowel kortharige als langharige jongen. Het gen voor langharigheid is recessief.
Over het genotype van Kitty worden 3 uitspraken gedaan:
1) Kitty is zeker heterozygoot voor langharigheid
2) Kitty is zeker homozygoot voor langharigheid.
3) Kitty kan heterozygoot of homozygoot zijn voor langharigheid
Welke uitspraak is juist?

1. geen van allen
2. uitspraak 1
3. uitspraak 2
4. uitspraak 3

Poes Kitty met lange haren heeft gepaard met kater Kobus. Zij krijgt zowel kortharige als langharige jongen. Het gen voor langharigheid is recessief.

Geef de genotypen van beide ouders en leg uit met behulp van een kruisingsschema wat de fenotype verhouding die bij de jongen verwacht kan worden.
Werk de opdracht uit op papier, maak een foto van je uitwerkingen en upload deze hier

Bij runderen is het gen voor een ruwe tong dominant over dat voor een gladde tong. Een bepaalde koe is heterozygoot voor dat gen. Deze koe krijgt een kalf van een stier die ook heterozygoot is voor deze eigenschap.

Hoe groot is de kans dat dit kalf eveneens heterozygoot is voor dit gen? Leg je antwoord uit met een kruisingsschema. Werk deze op papier uit, maak er een foto van en upload deze hier.

Bij pasgeboren baby's wordt wat bloed afgenomen door middel van de zogenaamde hielprik. Uit onderzoek van het bloed blijkt het kind een erfelijke stofwisselingsziekte genaamd PKU te hebben. Het kind zal een aangepast dieet moeten volgen. Geen van beide ouders heeft de verschijnselen van deze ziekte. De ouders willen graag nog een kind.
Hoe groot is de kans dat dit tweede kind ook PKU zal hebben?

1. 12,5%
2. 25%
3. 50%
4. 100%