Hoofdstuk 3.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Introductie hfst 3 & herhaling 3.1

P. Veenendaal

20-11-2023

Boek en laptop op tafel (dicht)

Programma

• Leerdoelen deze week
• Uitleg leerdoel 1 paragraaf 3.1
• Zelfstandig werken
• Film werk/woon omstandigheden arbeiders 

Leerdoelen deze week

• Ik kan uitleggen waarom verschillende groepen mensen in de 19e eeuw in armoede leefden (vandaag)
• Ik kan uitleggen dat bestuurders tot 1873 weinig deden tegen armoede (donderdag) 
• Ik kan uitleggen hoe na 1873 arbeiders en het bestuur de armoede probeerden te bestrijden  (donderdag)

Oorzaken van armoede (leerdoel 1)

• Rond 1800 platteland, in de loop van 19e eeuw naar de stad
• Werken op het land --> van andere boeren, stevige concurrentie door fabrieken  --> naar de stad trekken
• De werkomstandigheden van arbeiders in fabrieken waren slecht
• De woonomstandigheden van arbeiders waren slecht 
• Weinig kennis gezondheid, slechte hygiëne 
• Niet in staat om te werken? Geen geld!

Zelfstandig lezen/werken

Lezen: paragraaf 3.1

Maken: opdracht 1 t/m 13

Zelfstandig lezen/werken

Lezen: paragraaf 3.1

Maken: opdracht 1 t/m 13

werken dossieropdracht

HW maandag 27-11 

Armoede in 19e eeuw (Par 3.1)

P. Veenendaal

23-11-2023

Boek en laptop op tafel (dicht)

Programma

• Verkiezingen
• Leerdoelen
• Uitleg paragraaf 3.1
• LessonUp verwerking
• Zelfstandig werken 

Leerdoelen deze week

• Ik kan uitleggen waarom verschillende groepen mensen in de 19e eeuw in armoede leefden 
• Ik kan uitleggen dat bestuurders tot 1873 weinig deden tegen armoede (vandaag) 
• Ik kan uitleggen hoe na 1873 arbeiders en het bestuur de armoede probeerden te bestrijden  (vandaag)

Sociale wetten(leerdoel 2) 

• Midden 19e eeuw geen sociale wetten
• Sociale wetten = beschermen mensen tegen de gevolgen van armoede, ziekte, ouderdom en werkloosheid
• Rond 1850 = alleen rijke mensen in parlement 

Liberalen, socialisten en confessionelen (leerdoel 2)

• Verschillende partijen/groepen in de politiek:
• Grootste groep: liberalen --> de overheid moet zorgen voor zoveel mogelijk vrijheid voor burgers en bedrijven (VVD)
• Niet te veel wetten en regels, iedereen moet grotendeels voor zichzelf zorgen
• Socialisten: tegenovergestelde. De overheid moet regels maken om geld en bezit eerlijker te verdelen.  (SP, Groenlinks-PVDA)
  
• Sociale wetten, minimumloon, verbod kinderarbeid 

Liberalen, socialisten en confessionelen (leerdoel 2)

• Confessionelen: steeds grotere groep in het parlement (katholieken en protestanten die vonden dat het bestuur van het land op basis van geloof moest) ChristenUnie, SGP
• Grote meerderheid parlement vond dat het geen taak van de overheid was om de armen te helpen
• Uitzondering: armenwet (1854)
• Veel arme mensen afhankelijk van liefdadigheid 

Arbeiders in actie (leerdoel 3)

• 1873: economie ging slecht, nog meer armoede
• Arbeiders richten vakbonden op  
• Arbeiders wilden algemeen kiesrecht
• Steeds meer sociale wetten, zelfs liberalen eens (kinderwetje van van Houten)
• Ook confessionelen steunden uiteindelijk de sociale wetten

Meer sociale wetten

• 1901: leerplichtwet 
• 1901: ongevallenwet  
• 1901: woningwet 
• Aanleg rioleringen en waterleidingen
• Algemeen kiesrecht mannen: 1917, voor vrouwen in 1919

Uitspraak: 'Grote bedrijven betalen veel te weinig belasting. Miljoenenbedrijven moeten meer afstaan aan de overheid'

1. Confessionelen
2. Liberalen
3. Socialsten

Uitspraak: 'een werkweek moet maximaal 40 uur hebben. 60 uur is voor veel arbeiders ongezond'

1. Confessionelen
2. Liberalen
3. Socialsten

Uitspraak: 'de arbeiders in de fabriek hebben geen bescherming nodig. Dit is de verantwoordelijkheid van de fabriekseigenaren.'

1. Confessionelen
2. Liberalen
3. Socialsten

Uitspraak: 'de grondwet moet meer gebaseerd zijn op de bijbel'

1. Confessionelen
2. Liberalen
3. Socialsten

Uitspraak: 'er moet een minimumloon komen voor de arbeiders'

1. Liberalen
2. Socialsten
3. confessionelen

Noem twee voorbeelden van sociale wetten

Zelfstandig lezen/werken

Lezen: paragraaf 3.1

Maken: opdracht 1 t/m 13

werken dossieropdracht

HW maandag 27-11 

Toets bespreken & start 2.2

Veenendaal. P

Alleen potlood of kleur pen op tafel (geen zwart/blauw)

27-11-2023

Programma

• Leerdoelen
• Toets bespreken
• Start 2.2; zelfstandig werken 

Leerdoelen

• Ik weet wat ik de volgende keer anders moet doen bij de (voorbereiding van de) geschiedenis toets  
• Ik heb een start gemaakt aan paragraaf 2.2

Toets bespreken

• Alleen potlood of kleur stift op tafel (geen rood)
• Klassikaal bespreken: niet door mij heen praten, wachten op je beurt!
• Vraag/opmerking voor iedereen? Stellen!
• Vraag/opmerking over jouw toets? Uitroepteken voor de kantlijn
• Aan het einde van het klassikaal bespreken loop ik langs voor individuele vragen

Zelfstandig lezen/werken 2.2

Lezen: paragraaf 2.2 

Maken: opdracht 1 t/m 15 (huiswerk 07-12)

Arbeiders eisen meer rechten (2.2)

Veenendaal. P

30-11-2023

Boek en laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Lezen 2.2 (of maken)
• LessonUp
• Voorbeeld historisch dossier 

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden en hoe zij toch hun positie probeerden te verbeteren 
• Ik kan uitleggen door welke nieuwe wetten de situatie van de arbeiders eind 19e eeuw sterk verbeterde
• Ik ken een aantal kenmerken van het moderne Nederland rond 1920

Lezen tekst 2.2

Lezen: blz 60 t/m 64

Maken: 1 t/m 15

Vul in:
'De meeste rijke mannen waren (1). De arbeiders waren de grootste groep. Zij werkten samen in (2). Er waren ook andere politieke stromingen, zoals de (3) die hun ideeën baseerden op het geloof.

Stel: een arbeider zit met een gebroken been thuis en wil graag een financiële vergoeding omdat hij anders geen geld heeft. Hoe zou een:
a) liberaal reageren
b) socialist reageren

Wanner was er algemeen vrouwenkiesrecht

1. 1901
2. 1917
3. 1919
4. 1921

Wat voor soort wet was het kinderwetje van Houten?

1. Een sociale wet
2. Een culturele wet
3. Een bestuurlijke wet
4. Een economische wet

Voorbeeld historisch dossier

Maken 2.2

Lezen: blz 60 t/m 64

Maken: 1 t/m 15

HW 04-12