AFP 2.4.2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 2

Periode 4

Leerjaar 2

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Beschrijven welke hormonen door welke hormoonklier gemaakt worden en wat hun functie is in het menselijk lichaam.
• Uitleggen wat de ziekte Diabetes Mellitus inhoudt, inclusief symptomen en behandeling
• Uitleggen wat de ziekten van Cushing en van Addison inhouden, inclusief symptomen en behandeling
• Uitleggen wat de ziekten van Hashimoto en Graves inhouden, inclusief symptomen en behandeling

Diabetes

Diabetes Mellitus

• Diabetes Mellitus (chronische stofwisselings ziekte) : Suikerziekte 2 types
  
• Geen/te weinig insuline (type 1 foutje in DNA) of Insulineresistentie (type 2 welvaartziekte)
  
• De 'deurtjes' van de cellen worden niet meer opengemaakt
  
• Glucose blijft in het bloed (hoge bloedsuiker)
  

Symptomen:

• Cellen te weinig brandstof -> vermoeidheid
  
• Cellen gaan over op vetverbranding -> afvallen en 'aceton-adem'
  
• Glucose gaat met urine mee -> veel plassen, dorst, blaasontsteking

Pancreas/Alvleesklier

Eilandjes van Langerhans: suikerstofwisseling

• Insuline: Stimuleert lever en spieren om glucose op te slaan in glycogeen en cellen om glucose op te nemen
• Glucagon: Stimuleert lever en spieren om glycogeen om te zetten in glucose
  

Diabetes Mellitus: Suikerziekte

• Geen/te weinig insuline (type 1) of Insulineresistentie (type 2)

Diabetes Mellitus

Symptomen:

• Cellen te weinig brandstof -> vermoeidheid
• Cellen gaan over op vetverbranding -> afvallen en 'aceton-adem'
• Glucose gaat met urine mee -> veel plassen, dorst, blaasontsteking

Op lange termijn: Schade aan bloedvaten, verhoogde kans op infecties,

slechte wondgenezing, oogafwijkingen en nierafwijkingen

Complicaties 

Normale nuchtere bloedsuiker: lager dan 7.0 mmol/l

Hypoglykemie: Te lage bloedsuiker

• Hongergevoel, bibberen, transpireren, onrust, agressie
  
• Eventueel een hypoglykemisch coma...

Hyperglykemie: te hoge bloedsuiker

• Kan leiden tot hyperglykemisch coma (lage bloeddruk, acetongeur, diepe ademhaling...)
  

Cushing en Addison

Bijnieren

Merg: Produceert (nor)adrenaline in acute stresssituaties

• Verhoogt spierspanning, hartslag en bloedtoevoer spieren
• Verhoogt vrijmaking van glucose uit glycogeen

Schors: 

• Aldosteron: Verhoogt bloeddruk via heropname van zout in de nieren
• Cortisol: Stresshormoon (compenseert voor adrenaline in stressreacties)
• Geslachtshormonen

Cortisol staat onder invloed van stress en dag-nachtritme. 

- verhoogt bloedsuikerspiegel door remmen van opname glucose en bevorderen aanmaak van glucose.

- bevordert hiervoor afbraak van vet

- bevordert hiervoor afbraak van eiwit

Ziekte van Cushing:

• Teveel cortisol door tumor, stress, of medicijngebruik
  

Symptomen:

• Andere vetverdeling
• Hoge bloedsuiker
• Snel bloedingen, striae
• Vermoeidheid en depressie

Operatie, bestraling of verandering van leefstijl

Ziekte van Addison:

• Te weinig cortisol/aldosteron door auto-immuunziekte

Symptomen:

• Lage bloeddruk, trek in zout
• Lage bloedsuiker, moeheid
• Verkleuring van de huid
• Risico op Addison-crisis!

Toedienen van extra cortisol in tablet of injectie

Ziekte van Cushing:

Ziekte van Addison:

Hashimoto en Graves

Schildklier is vlindervormig, ongeveer 5 cm groot en ligt om de luchtpijp heen gevouwen

Schildklier

Schildklier: Thyroïd

• Belangrijk voor energiebalans in lichaam
• Reguleert hartslag
• Zorgt voor balans in bloeddruk
• Zorgt voor goede spijsvertering
• Regelt lichaamstemperatuur

Schildklier produceert zelf: T3, T4 en Calcitonine

Hypothalamus

Hypofyse

TRH

Schildklier

TSH

Schildklierhormonen

T3 en T4: Afhankelijk van TSH en Jodium

• Verhogen de snelheid van de stofwisseling
    Bijvoorbeeld: Hartslag, temperatuur, spijsvertering
• Stimuleren de celgroei door aanmaak van eiwitten
• Ontwikkeling van zenuwstelsel (hersenen)

Calcitonine en PTH: Regelen de calciumbalans 

• Calcitonine: actief bij teveel calcium -> verlaagt calciumgehalte
• PTH: actief bij te weinig calcium -> verhoogt calciumgehalte

Ziekte van Hashimoto:

• Te weinig schildklierhormoon (hypothyreoïdie), door tekort aan jodium of auto-immuunziekte
  

Symptomen :

• Alles op een laag pitje (snel koud, moe, traag, gewichtstoename, droge huid, haarverlies), struma

Toedienen van levothyroxine

Ziekte van Graves:

• Teveel schildklierhormoon (hyperthyreoïdie) door auto-immuunziekte
  

Symptomen:

• Alles op hoge vlam (snel warm, hoge bloeddruk, trillen, afvallen, diarree, zweten), uitpuilende ogen

Operatie aan schildklier

Huiswerk

• Afmaken: Expert College Zenuwstelsel (AF)
• Afmaken opdracht hormoonklieren, hormonen,hormoonafkortingen