Extra les werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

werkwoordspelling

Waarom doen we dit?

1) Werkwoorden kun je alleen maar goed spellen, als je weet met welke vorm      van het werkwoord je te maken hebt:

    fout:  dat gebeurd nooit                   goed:  dat gebeurt nooit

    fout:  dat is nog nooit gebeurt      goed:  dat is nog nooit gebeurd

2) Het is verplichte stof 

persoonsvorm tt en vt

Doelen:

-Ik kan de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op de juiste      manier spellen.

-Ik kan de persoonsvorm in de verleden tijd op de juiste manier    spellen.

pv-tt-ev           ik-vorm 

De stam van een werkwoord is het werkwoord zonder -en aan het eind. 
Soms zijn de ik-vorm en de stam hetzelfde, maar vaak moet je de stam aanpassen om de ik-vorm goed te spellen.

werkwoord                 stam                   ik-vorm

lachen                           lach                     lach

lopen                             lop                        loop

zweven                         zwev                   zweef

reizen                            reiz                       reis

                        Let op bij s-z woorden en f-v woorden.

Wanneer gebruik je de ik-vorm?

• Als ik  het onderwerp is:                                                                                                                                  Ik loop door het bos.

                              Loop ik door het bos?

• Als je of jij  achter de pv staat:

                             Loop jij door het bos?

                             Krijg jij een ijsje?

• Bij de gebiedende wijs (bevel, let op uitroepteken)  

                             Kom hier!

                             Maak je huiswerk!

pv-tt-ev         hij-vorm

• De hij-vorm maak je door t achter de ik-vorm te schrijven:

                  Hij loopt

                  Hij fietst

                  Hij slaapt

Wanneer gebruik je de hij-vorm?

• Als hij of zij  het onderwerp is:                                                                                                                    Hij loopt door het bos.
• Bij personen of dingen in het enkelvoud.

                              Het personeel ontvangt een bonus.

                              De stoel staat in de keuken.

• Als je of jij onderwerp is en voor de pv staat:

                             Jij verft de deur.

                             Je helpt mij goed vandaag.

werkwoorden op -d

Veel mensen maken fouten met werkwoorden met stam op -d.

•  Probleem 1: je hoort een t, maar schrijft een d:  ik word
• Probleem 2: de d blijft staan, ook als er t achter komt:  jij wordt

                  Bij twijfel, gebruik het werkwoord smurfen.

persoonsvorm tegenwoordige tijd meervoud

(pv-tt-mv)

• Heeft maar één vorm: de wij-vorm
• De wij-vorm maak je door het hele werkwoord te schrijven:

                  Wij lopen

                  Jullie fietsen

                  Zij rennen

Hoe vorm je de persoonsvorm in de verleden tijd?

sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd onregelmatig worden vervoegd. Je krijgt een nieuwe vorm:

bijten    -  ik beet

kopen   -  ik kocht

lopen    -  ik liep

sterke werkwoorden

Bij sterke werkwoorden kun je meestal schrijven wat je hoort. Als de vorm op een t-klank eindigt, kijk dan naar het hele werkwoord om te zien of je een t of een d moet schrijven. 

lijden        -   leed

smijten    -   smeet

rijden       -    reed

snuiten   -    snoot

zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd regelmatig worden vervoegd. Je gebruikt dan:

ik-vorm   +  te(n) : ik maakte, wij lachten

                                      of 

ik-vorm   +  de(n) : jij hoorde, jullie belden

't ex kofschip

Om te bepalen of een zwak werkwoord in de verleden tijd met -d of -t geschreven moet worden, kun je gebruik maken van een ezelsbruggetje. 

't ex kofschip

1)   vind de stam van het werkwoord : haal -en van het                              werkwoord af 
2)  kijk of de laatste letter van de stam een medeklinker uit                    't  ex-kofschip is : t, x, k, f, s, ch, p

              Let op:  Gebruik hiervoor de stam, niet de ik-vorm!

't ex kofschip

Is de laatste letter van de stam een medeklinker uit                           't ex-kofschip?                 t, x, k, f, s, ch, p 

ja     ->  schrijf ik-vorm + te(n)  : praten  ->  ik praatte

                                                                 kruisen -> ik kruiste

nee ->  schrijf ik-vorm + de(n) : zagen  ->  ik zaagde

                                                                 zeven  ->  ik zeefde

voltooid deelwoord

• Hoort bij het gezegde.
• Kan nooit het enige werkwoord in de zin zijn.
• Kan achter hij heeft, hij is of hij wordt gezet worden.
• Begint meestal met ge-
• Kan ook beginnen met be-, ver-, ont-, her- of er-

voltooid deelwoord bij zwakke werkwoorden

Het voltooid deelwoord bij zwakke werkwoorden is regelmatig.

Je schrijft:

ge  +  ik-vorm  +  t : gefietst, gemaakt, gedanst

ge + ik-vorm + d : gebeld, gehoord, gekneusd

voltooid deelwoord bij zwakke werkwoorden

Om te weten of het voltooid deelwoord op -d of -t eindigt, 

moet je kijken naar de verleden tijd.

spelen   -   speelde   -   gespeeld

maken   -   maakte    -   gemaakt

spellen  -   spelde     -    gespeld