Gedicht aan Sinterklaas of de Kerstman

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

Gedicht aan Sinterklaas of de Kerstman

Doelen van de les

• Je weet wat gedichten zijn en je kunt ze herkennen.
• Je weet wat strofen zijn en je kunt ze herkennen.
• Je weet wat rijm is en je kunt dit herkennen/aanwijzen.
• Je kunt eenvoudige gedichten begrijpen.
• Je kunt uitleggen waarom je een gedicht wel of niet mooi vindt.

 

Waar denk je aan bij het woord poëzie?

Kenmerken van poëzie

• De regels zijn niet volgeschreven; op de bladzijde is dus veel wit.

• Soms rijmen gedichten, soms ook niet.
• Een gedicht kan heel kort zijn, maar ook langer.
• Soms vertelt een gedicht een verhaal, meestal gaat het over gevoelens en gedachten.
• In een gedicht wordt de taal soms anders gebruikt, waardoor je moet nadenken over de betekenis van het gedicht.
  

Poëzie komt overal voor

- in slogans van reclames

- songteksten van liedjes

- verwerkt in theatervoorstellingen

- in de (sinterklaas)gedichten die je schrijft

- in en op kunst

- op gebouwen

- ...

Kunst op kunst!

Poëzie is een vrije vorm van creatief schrijven; elke dichter bepaalt zelf hoe zijn of haar gedicht er uit komt te zien. Toch zijn er een aantal kenmerken en regels.

Elk gedicht bestaat uit regels, die noemen we versregels. Versregels die bij elkaar horen noemen we strofes, dit is vergelijkbaar met alinea’s uit een zakelijke tekst of coupletten van liedjes. Je herkent de strofes door te letten op de witregels, tussen elke strofe staat zo’n witregel.

regels, strofes

en witregels

In sommige gedichten komt ook rijm voor. Herhaling is ook iets dat veel voorkomt in gedichten. Dit doen dichters vaak om een bepaalde versregel heftiger, duidelijker of indrukwekkender te maken.

Rijm

• In sommige gedichten zit rijm. Je spreekt van rijm als de klanken in de delen van woorden (lettergrepen) hetzelfde zijn.  

• Bijvoorbeeld: school en rodekool of gedichten en zwaailichten.
  

Eindrijm

Rijm kan op allerlei manieren voorkomen. Als de woorden aan het einde van een regel rijmen, noem je dat eindrijm. 

Zie  het voorbeeld van Toon Hermans hiernaast.

Hommelrijm

Laatst vroeg ik aan een hommel:

'Waar gaat gij heen met spoed?'

Ze zei: 'Ik ga naar Zaltbommel,' 

ik dacht: wat rijmt dat goed.

toen riep een tweede hommel:

'En ik moet naar het Gooi!'

Ik dacht: wel-voor-de-drommel

ook dát rijmt wederom mooi.

Rijm

 Er zijn verschillende soorten rijm:

• Mannelijk of staand rijm: de laatste, beklemtoonde lettergreep rijmt. Bijvoorbeeld: gaan – staan, gedruis – sluis
  

• Vrouwelijk of slepend rijm: een beklemtoonde rijmende lettergreep wordt gevolgd door een onbeklemtoonde lettergreep.

      Bijvoorbeeld: kopen – lopen, eter – beter

• Glijdend rijm: Een beklemtoonde rijmende lettergreep wordt gevolgd door twee onbeklemtoonde lettergrepen.

      Bijvoorbeeld: kabbelen – babbelen, kinderen – hinderen

Plusstof

In Sinterklaastijd worden er 

veel gedichten geschreven

uit naam van de Sint.

Vandaag doen we het andersom:

We schrijven een gedicht 

AAN Sinterklaas of de Kerstman

Dit is natuurlijk wel erg kort, 

maar er zit wel humor in.

Wat zou je aan Sinterklaas of de Kerstman

willen zeggen of vragen?