ZINSOPBOUW

• NT2
• Beroepsopleiding

Vandaag

Zinsvolgorde

Samengestelde zinnen

Zinsopbouw

We beginnen met de woordvolgorde in een normale zin

en in een zin met inversie.

In elke zin zitten werkwoorden.

• Eén van die werkwoorden is de persoonsvorm.
• Een persoonsvorm is een werkwoord.
• Werkwoorden = rennen, lopen, leren, denken, slapen, eten, drinken ......
• Elke zin heeft een persoonsvorm.

Persoonsvorm

Hoe kun je de persoonsvorm vinden? 

Persoonsvorm

• Als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm.
• Als je de zin van enkelvoud naar meervoud verandert of andersom, verandert de persoonsvorm.
• Als je de zin vragend maakt, komt de persoonsvorm op de eerste plaats. LET OP! woorden als waarom, wie, wat, hoe, waar, hoeveel, wanneer zijn NOOIT persoonsvorm.

Persoonsvorm andere tijd

Hoe zet ik de zin in een andere tijd? 

Ik ga naar Zwolle.

Ik ging naar Zwolle.

Ga verandert in ging dus ga is de persoonsvorm.

Persoonsvorm (pv) in meervoud of enkelvoud.

Ik ga naar Zwolle.

Wij gaan naar Zwolle.

Het werkwoord dat verandert is ga ---> gaan. Dus ga is persoonvorm.

De zin vragend maken om pv te vinden.

Ik ga naar Zwolle.

Ga ik naar Zwolle?

Ga komt vooraan te staan. Dus ga is de persoonsvorm.

Onderwerp

Onderwerp =

wie of wat?

Doelen:

1) Je kunt het onderwerp vinden in een zin.

2) Je kunt vertellen hoe je het onderwerp kunt vinden.

Het onderwerp (ow)

Je vindt het onderwerp door de onderstaande vraag te stellen. Het antwoord op de vraag is het onderwerp.

Dus wie of wat + de werkwoorden.

Ik ga naar Zwolle. 

Wie gaat? Ik. ---> Dus ik is het onderwerp.

wie of wat doet iets?

De persoonsvorm en het onderwerp

Meerdere werkwoorden?

Als je meerdere werkwoorden in de zin hebt, dan komen de werkwoorden die GEEN persoonsvorm zijn achteraan te staan.

Ik ben gisteren naar Zwolle gegaan.

Wij zijn eerste geworden.

Zinsvolgorde

Onderwerp, persoonsvorm, tijd, manier (hoe), plaats, wat, andere werkwoorden.

Ik | ging | vorige week | in Den Haag | boodschappen | doen.

Ons konijn | liep | gisteren | op twee poten | door de tuin | te hinken.

Ik | ben | gisteren | met de auto | naar huis | gegaan.

Wat is de goede woordvolgorde in een normale zin?

tweede werkwoord

1

2

3

4

de rest

onderwerp

persoonsvorm

Wat is de goede woordvolgorde in een normale zin?

leren

1

2

3

4

Nederlands

Zij

wil

Woordvolgorde

Schrijf de woorden in de juiste volgorde.

Denk eraan: het woord met de hoofdletter is het eerste woord van de zin.

begint-De les-negen-uur-om

geslapen-Ik-tien-uur-heb-tot

Hij-gekocht-fiets-nieuwe-heeft-een

Gisteren - ik - gekocht - heb - een Nederlands woordenboek

een paar dagen - Ik - met vrienden - ga - naar Parijs

Zullen - gaan - we - volgende week vrijdag - naar het zwembad?

je - Ben - geweest - in Amsterdam - wel eens?

ben-jij-op-school-niet-Waarom?

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?

Bijna elke dag ze gaan naar het buurthuis.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
In de bibliotheek lezen ze een boek.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
Dichtbij hun huis is een bioscoop.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
Dan ze gezellig praten met anderen.

1. ja
2. nee

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Ik ga morgen naar school.
2. Ik morgen ga naar school.
3. Morgen ik ga naar school.
4. Ik naar school ga morgen.

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Wij hebben een auto nieuwe gekocht.
2. Wij hebben gekocht een auto nieuwe.
3. Gekocht hebben wij een nieuwe auto.
4. Wij hebben een nieuwe auto gekocht.

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Hebben jullie morgen geen huiswerk?
2. Morgen hebben jullie geen huiswerk.
3. Jullie hebben morgen geen huiswerk.
4. Jullie hebben geen huiswerk morgen.

Zelfstandig werken

Werkbladen

Ga aan de slag!

1. Schrijf een normale zin
2. Schrijf een zin met Inversie

Samengestelde zinnen

• Hebben meerdere pv's (werkwoord)
• Hoofdzin + Bijzin
• Hoofdzin + Hoofdzin

Hoofdzin (HZ)

- onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar

- de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats

Voorbeeld:

De films van James Bond zijn beroemd.

Bijzin (BZ)

• Tussen de persoonsvorm en het onderwerp kunnen wel andere zinsdelen staan, maar dit hoeft niet
• De persoonsvorm staat vaak achter in de bijzin

Voorbeeld:

Weet je al of we vanavond uit eten gaan?

Is dit een samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. nee
2. ja

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Is dit een samengestelde zin?

'Petra wil graag met haar moeder tennissen'

1. ja
2. nee

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn fiets heb gemaakt.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Voegwoorden (NS)

Nevenschikkende voegwoorden: hoofdzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door de voegwoorden en, maar, want of of. Het onderwerp en de PV staan naast elkaar.

Voorbeeld:

Het is al laat en daarom kom ik vanavond.

Het is al laat, maar ik kom toch vanmiddag.

Ik kom vanavond, want het is al laat.

Kom je vanmiddag of kom je vanavond?

Voegwoorden (OS)

Onderschikkende voegwoorden: terwijl, voordat, toen, nadat, doordat, zodat, waardoor, omdat, hoewel, dat (en nog veel meer). Het onderwerp en de persoonsvorm staan niet naast elkaar.

Voorbeeld:

Piet eet geen tonijn, omdat hij niet van vis houdt.

Voegwoorden van tijd

Een voorbeeld van een verband in een tekst is tijd. Door een voegwoord van tijd weet jij wanneer iets is gebeurd. Dat kan precies, maar dat kan ook niet precies.

Dit zijn voorbeelden van voegwoorden van tijd:

Toen, sinds, wanneer, als.

Voegwoorden van Tijd

Maak zinnen met voegwoorden van tijd