7.2 Het ancien regime

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.2 Ancien regime

KA: Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

Programma

Terugkoppelen

start bespreken 7.2

opdracht

afronden 

huiswerk

welke vraag/vragen begreep je niet?

Geef per uitspraak aan of het over Verlichting gaat of niet.

Balthasar Bekker bestreed in zijn boek 'De betoverde weereld 'het geloof in demonen

Gilbert White observeerde en registreerde het weer, de trek van de vogels en het gedrag van zijn goudvissen in hun kom. 

Absoluut vorsten stelden dat God hen had aangesteld om over hun onderdanen te regeren.

Aan Lodewijk XIV wordt vaak de quote 'l'etat, c'est moi!' ("de staat, dat ben ik!") toegeschreven.

Verlichting

Verlichting

Geen Verlichting

Geen Verlichting

Welke uitspraken over de Verlichting zijn juist en welke onjuist? Sleep ze naar de goed plek 

Goed

Fout

In de stroming van de Verlichting stond het verstand centraal.

Het rationalisme ging tegen de Verlichting in.

Door de combinatie van geloof en wetenschap zou er vooruitgang komen.

Zet de kenmerken van de Verlichting in het Schema, twee per vakje

Sociaal

Godsdienst

Economie

Politiek

Scheiding kerk en staat

Vrijheid

Vrije handel

Scheiding der machten

Religieuze tolerantie

Eigenbelang

Gelijkheid

Volkssoevereiniteit

Vul de juiste woorden in.

Vóór de Verlichting geloofden mensen dat wat de ............................. , de ............................. en de gewoontes zeiden de waarheid was.

De mensen van de Verlichting vertrouwden alleen op hun ............................. en op het doen van ............................. onderzoek.

wetenschappelijk

verstand

kerk

koning

derde stand

16e eeuw

17e eeuw

18e eeuw

Vroegmoderne         Periode

< Middeleeuwen

Moderne Periode >

Wetenschap-pelijke Revolutie: 

Verlichting: 

Renaissance:

nadenken, niet zomaar geloven.  

geloof in de vooruitgang.

waarneming & experiment.

Ancien régime

letterlijk: de oude heerschappij

bedoeld wordt : de standensamenleving in Frankrijk voor de Franse Revolutie

Het verzet tegen deze standensamenleving groeide eind 18e eeuw onder invloed van de Verlichtingsideeën en het groeiend onrecht/verslechterde leefomstandigheden van het volk

Hoe bereik je het volk?

• onvrede --> bewustwording volk
• Niet iedereen kon lezen, zeker niet in de 3e stand. 
• Maar spotprenten? Die begreep iedereen!

Wat vertelt deze spotprent?

Geestelijkheid

De 1e stand

Adel

De 2e stand

De 3e stand

Alle mensen die niet bij de 1e of 2e stand horen.

verlicht absolutisme

politiek systeem waarbij de vorst absolute macht heeft en verlichte hervormingen  van bovenaf invoert ==>

geen regering door het volk,

wel regeren voor het volk

Frederik van Pruissen

1712-1786. Hij regeerde vanaf 1740 in Pruissen.

Waarom is Frederik van Pruisen een goed voorbeeld van een verlicht vorst?

aardappelen als volksvoedsel

Zijn latere regeringsjaren besteedde Frederik aan het ontwikkelen van zijn staat. Hij fundeerde het sterke leger op een grote bureaucratie en herstelde het in de Zevenjarige Oorlog deels verwoeste land door kolonisering, het droogleggen van moerassen en het graven van kanalen. Onder zijn hervormingen, in de geest van het verlicht absolutisme, waren het afschaffen van foltering (1747), het verlichten van de lijfeigenschap, het invoeren van de leerplicht (1763) en een codificatie van het recht (Allgemeines Landrecht), die onder zijn opvolger in 1794 werd afgekondigd. Hij toonde zich tolerant jegens de vele katholieken die door de annexatie van Silezië en de Poolse gebieden onder zijn bewind waren gekome

twee andere belangrijke verlichte vorsten

Catharina de Grote 

van Rusland

Jozef II

(Habsburgse Rijk)

De Republiek in 18de eeuw

• De bloeitijd van de Republiek was voorbij.
  
• Stadhouderloze tijdperk
  
• De corruptie onder de regenten nam toe.
  
• 1747 De Franse inval zorgde voor de terugkomst van de stadhouder.
  
• De stadhouder Willem IV werd steeds machtiger// stadhouderschap erfelijk
  

Opdracht

Lees het verhaal; van Marie Antoinette en maak vraag 3 op blz 116

Gebruik de tekst: 'Het verhaal van Marie Antoinette". Leg uit:
waarom koningin Marie Antoinette weinig geliefd was onder het Franse volk en
In welk opzicht zij past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

Lodewijk XIV zei: 'ik ben de staat'. Frederik de Grote vond: 'alles voor het volk, niets door het volk'. Leg uit wat het verschil is.

Huiswerk

Maken vragen 7.2: vr 4,  11, 14, 17 en 19.