1. Maatwerk KUA: realisme & naturalisme

• Theater
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

1. KUA: realisme & naturalisme

S&E maatwerk - Kunst Algemeen & kunst drama

Leerdoel & planning

Lesduur: 1 lesuur

Leerdoel: je wat de kenmerken zijn van naturalisme en kunt de kenmerken toepassen in een verwerkingsopdracht.

Planning:

1. Analyse
2. Naturalisme + voorbeeld
   
3. Verwerkingsopdracht
   

Naturalisme

1850-1900

Onderdeel van het Realisme

Waar denk je aan bij 'naturalisme'?

Op hoop van zegen

Herman Heijermans, 1900

Het eerste beeld van het toneelstuk Op hoop van zegen is er een van contrasten. De rijke dochter van een reder, Clementine, vindt het zo leuk om mensen uit het volk te tekenen. Ze zit in het huis van de vissersweduwe Kniertje en maakt een portret van de oude verweerde zeeman Cobus, die eigenlijk in het armenhuis woont. Clementine begrijpt weinig van de zorgen waar de zeelui mee te maken hebben. Zo heeft de jongste zoon van Kniertje, Barend, geen zin om op zee te gaan, omdat zijn vader en twee van zijn broers daar omgekomen zijn. Zoon Geert, een driftkop, wil echter juist het gevaar opzoeken. Hij is bij de marine in de gevangenis gezet, omdat hij een meerdere die zijn vriendin beledigde een klap heeft gegeven.

De bekende zin "de vis wordt duur betaald" komt uit Op Hoop van Zegen. Wat betekent deze uitdrukking denk je?

Scène gammel schip
    BAREND, verlegen: Dag meneer.
    BOS: Barendje – je komt alsof je geróepen was.
    BAREND, lacherig-verwonderend: Ikke?
    BOS: We hebben je nodig, ventje.
    BAREND: Goed meneer.
    BOS: Drommels, ’t begint hier al wat te groeie.
    BAREND: Ja, meneer.
    BOS: Je wordt ’n hele kerel. – Hoe lang loop je nou al zonder werk?
    BAREND, schuw: Drie verreljaar…
    KNIERTJE: Dat liegt-ie – meer dan ’n jaar…

    BAREND: Niewaar!

  JO: Wel waar! Reken maar op… november… december…
    BOS: Goed, goed, kinderen. Geen kwestietjes. ’t Leven is zo kort… Nou, Barendje – heb je lust in de 47?... Wat?...
    BAREND, angstig: De 47…

 
    BOS: De `Op Hoop van Zegen’…
    CLEMENTINE, verwonderd: Wilt u de ‘Hoop van Zegen’…
    BOS, scherp: Hou je ‘r buiten! Hou je ‘r buiten, zeg ik!
    CLEMENTINE: En vanmorgen nog…
    BOS, driftig: Clementine!
    CLEMENTINE: Maar pa…
    BOS, heftig met de voet stampend: Wil je asjeblief vooruit gaan?

Kniertje dwingt Barend het aanbod aan te nemen, temeer omdat Bos belooft de lastpak Geert ook aan te nemen.

Speel de tekst in een drietal. Probeer de stijl van het naturalisme toe te passen in kostuum & spel.

Presentatie & analyse

We spelen de scène.

• Beschrijven: wat zie je?
  Lichaam, stem, mise-en-scène, speelstijl, kostuums, decor
  
  
• Koppel aan de speelstijl van deze les.
  Hoe zie je de speelstijl terug?