Bevolking in Nederland

• Aardrijkskunde
• MBO
• Studiejaar 3

Bevolking Hoofdstuk 5

• Startopdracht
• Uitleg bevolkingsopbouw en -ontwikkeling.
• opdracht

Doel: De student kan aan het einde van deze bijeenkomst de ontwikkelingen in de bevolking beschrijven en verklaren.

Waar gaat de krantenkop volgens jou over?

Welke informatie heb je nodig om de krantenkop te begrijpen?

Wat zie je? Waar is dit? Waar komen de mensen vandaan, waar gaan ze naartoe? Zou jij hier willen wonen?

Deze begrippen moet je al weten (dit leg ik niet uit)

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Migratie (binnenlands en buitenlands: emigratie en immigratie) 

Bevolkingsdichtheid

Bevolkingsspreiding

Hoe worden deze begrippen getoetst?

Waarom wonen er bij de pijl op de kaart zo weinig mensen?

1. Hier is een hooggebergte
2. Hier zijn uitgestrekte moerassen en meren
3. Hier is het klimaat te koud
4. Hier is de grond zeer onvruchtbaar

In de jaren vijftig zijn veel Nederlanders geëmigreerd naar Australië. Naar welk land verhuisden er toen ook veel Nederlanders?

1. Indonesië
2. Suriname
3. Nederlandse Antillen
4. Verenigde Staten

Tijd voor theorie

Bevolkingsopbouw en ontwikkeling

Demografische transitie: 

alle landen zitten ergens in deze transitie 

fase A of pre-transitie

Agrarische fase

Hoog geboorte- en sterftecijfers. 

Lage bevolkingsgroei.

Mensen werden niet oud!

- veel infectieziekten

- slechte hygiëne

- hoog kindersterfte

Geen landen meer in deze fase

Fase B 
Proletarische fase

Hoog geboortecijfer

Steftecijfer daalt

De bevolkingsgroei neemt toe door groter wordend geboorteoverschot!

De bevolking groeit hard. 

Veel kinderen (groene druk)

Betere gezondheidszorg (vaccinaties) en betere hygiëne door schoon drinkwater en riolering.

Bijvoorbeeld: Angola en Tjaad

Fase C 

Moderne fase

Sterftecijfer daalt en stabiliseert.

Geboortecijfer daalt hard.

Bevolkingsgroei neemt af! 

De bevolking groeit steeds minder hard, afnemend geboorteoverschot.

Minder kinderen nodig

Kinderen (meisjes) gaan langer naar school.

Later ook voorbehoedsmiddelen, dus nog minder kinderen.

Bijvoorbeeld Indonesië en Zuid-Afrika

Fase D of 

post transitie fase

De bevolking stabiliseert.
Een laag geboorte- en sterftecijfer. 

(Bijna) geen bevolkingsgroei

Veel ouderen door goede gezondheidszorg. 

Vergrijzing neemt toe.

(grijze druk)

Bijvoorbeeld: ontwikkelde landen zoals Nederland

Fase E

Postmoderne fase

Nieuwe fase: 

Door vergrijzing (steeds meer ouderen) stijgt het sterftecijfer.

Sterftecijfer hoger dan geboortecijfer

De bevolking krimpt!

Bijvoorbeeld Japan en Duitsland

Let op!

De bevolkingsomvang wordt niet alleen bepaald door geboorte- en sterftecijfer, maar ook door migratie.

Dus: Een bevolking met een hoger sterftecijfer dan sterftecijfer kan toch groeien door migratie.

"In deze wijk neemt de bevolking af. Dat komt door het vertrekoverschot."
Bij welke wijk past bovenstaande beschrijving?

1. wijk 1
2. wijk 2
3. wijk 3
4. wijk 4

Leeftijdsdiagram / bevolkingsdiagram 

Laat de samenstelling van een bevolking zien naar leeftijd verdeeld over mannen en vrouwen.

De vorm vertelt jouw wat er gebeurt, en wat er is gebeurd.

fase A of pre-transitie

Agrarische fase

Hoog geboorte- en sterftecijfers. 

Lage bevolkingsgroei.

Mensen werden niet oud!

- veel infectieziekten

- slechte hygiëne

Fase B 
Proletarische fase

Hoog geboortecijfer

Steftecijfer daalt

De bevolkingsgroei neemt toe! 

De bevolking groeit hard. 

Veel kinderen (groene druk)

Betere gezondheidszorg (vaccinaties) en betere hygiëne door schoon drinkwater en riolering.

Fase C 

Moderne fase

Sterftecijfer daalt en stabiliseert.

Geboortecijfer daalt hard.

Bevolkingsgroei neemt af! 

De bevolking groeit steeds minder hard.

Minder kinderen nodig

Later ook voorbehoedsmiddelen, dus nog minder kinderen.

Fase D of post transitie

De bevolking stabiliseert. Een laag geboorte- en sterftecijfer. 

(Bijna) geen bevolkingsgroei

Veel ouderen door goede gezondheidszorg. 

Vergrijzing neemt toe.

(grijze druk)

Wat valt op?

Bevolkingsdiagrammen vertellen iets over de geschiedenis

Op welke plek in het transitiemodel hoort het leeftijdsdiagram? Sleep de bevolkingsgrafiek naar het juiste deel van het model .

Vragen?

opdracht

Opdracht

1) In welke fase van het demografische transitiemodel zitten Ethiopië, Bolivia en Oostenrijk?

2) Leg uit waarom je dit denkt.

3) Zoek in de atlas gegevens die jouw antwoord onderbouwen. Gebruik daarvoor kaarten over de bevolking.

Exit ticket: Op welke plek in het transitiemodel bevinden Ethiopië, Bolivia en Oostenrijk zich? Sleep de naam naar het juiste deel van het model .

Ethiopië

Bolivia

Oostenrijk

Huiswerk

Bekijk de volgende twee filmpjes op youtube.

kanaal van Aardrijkskunde bijles: 

• Uitleg van bevolkingsdiagrammen: piramide, klok/granaat/toren en ui of urn vorm.
  https://www.youtube.com/watch?v=29-QDsdUo4U
• Demografisch Transitiemodel
  https://www.youtube.com/watch?v=bapJU39SrDM
• Oefen met de cito 100 van de wereld: https://www.topomania.net/map/Wereld%20CITO%20100