Studium Generale STRAFWURK

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Introductie I

• Rusco Lamidi
•  Gespecialiseerd in het staats- en bestuurrecht aan de RUG
•  Sociaal-juridisch hulpverlener VluchtelingenWerk
•  Peer educator bij Diversion
• HBO-rechten en master Nederlands recht

Introductie II

Doel:

• Kennismaking met het recht
• Kennismaking met het recht in de praktijk

Introductie III

Programma:

1. Inleiding in het recht

2. Inleiding in strafrecht + opdracht toelichten

3. Zitting voorbereiden

4. Zitting naspelen

6. Afsluiting

Het recht I

Waar associëren jullie dit begrip mee?

Het recht

Het recht II

• Verzamelnaam voor alle regels die er bestaan
• Wat je wel en wat je niet mag doen
• Procedurele regels
• Veelal opgeschreven in wetten
• Wat als er geen recht zou bestaan?
  

Wetboek van Strafrecht

Zie art. 289 Sr

‘Hij die opzettelijk en met het voorbedachten rade een ander van het leven berooft, wordt, als schuldig aan moord, gestraft met levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren of geldboete van de vijfde categorie.’

Procedurele regels in wetten

Zie art. 81 Grondwet

‘De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk.’

Rechtsgebied I

Het recht kan worden opgedeeld in:

• Privaatrecht = regels die zien op de verhouding tussen burgers onderling
• Bijv: verbintenissen, personen- en familierecht, bedrijfsrecht en huurrecht
  

Rechtsgebied II

• Publiekrecht = regels die zien op de verhouding
  

tussen de overheid en burgers

• Bijv: strafrecht, staatsrecht, bestuursrecht (migratierecht)
  

Strafzitting

• Zitting naspelen
• Team van rechters, officieren van justitie, advocaten, een verdachte, twee getuigen en hogerberoepsrechters
• Doel: achterhalen van materiële waarheid en schuldigen bestraffen
  

Art. 350 Wetboek van Strafvordering

Vier aspecten zijn belangrijk bij een strafzaak:

1. Is er sprake van een strafbaar feit?

2. Kan dit feit worden bewezen?

3. De strafbaarheid van verdachte (achtergrond, OVAR)

4. Is het feit bewezen: wat is de strafmaat?

• Niet wettelijk en overtuigend bewezen: vrijspraak

• Wel wettelijk en overtuigend: gevangenis-/taakstraf/OVAR

Rechters I

Art. 338 Wetboek van Strafvordering

'Het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, kan door den rechter slechts worden aangenomen, indien hij daarvan uit het onderzoek op de terechtzitting door den inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging heeft bekomen.'

Rechters II

• Vier aspecten uit art. 350 Sv
• Controleren de Officier van Justitie
• Kijken naar de belangen van de verdachte
• Belangen van de samenleving als geheel
• Bepalen uiteindelijk de bewezenverklaring en straf
  

Opdracht rechters I

• Neem het dossier door (wees kritisch)
• Stel de juiste vragen aan verdachte en getuigen
• Onderzoek vier aspecten uit art. 350 Sv
• Motiveer beslissing op basis van dossier, verklaringen verdachten, getuigen, pleidooi advocaten en requisitoir officieren
  

Opdracht rechters II

• Let op: jullie dienen wel echt overtuigd te zijn
• Twijfel = vrijspreken
• Maar: je hoeft niet 100% zekerheid te hebben, het gaat erom of de strafbaarheid gezien wordt als 'beyond reasonable doubt'
  

Hogerberoepsrechters

• Neem het dossier door (wees kritisch)
• Stel de vraag: hoe hadden de OvJ en rechters hun werk beter kunnen doen?
• Dus geef feedback over wat beter had gekund
• Uitkomsten:
  

1. Vernietiging vonnis: vrijspraak verdachte/OVAR
2. Bevestiging vonnis: instandhouding/vermindering straf
   

Officier van Justitie

• Valt onder het Openbaar Ministerie
• Verantwoordelijk voor opsporingsonderzoek en vervolging
• Stelt het dossier samen
• Brengt de zaak voor de rechter
• Formuleert tenlastelegging en strafeis
• Let wel: OvJ is er voor de samenleving, het slachtoffer en verdachte
  

Opdracht

• Strategie om verdachte te straffen
• Bekijk vier aspecten uit art. 350 Sv
• Stel vragen op zitting
• Een pleidooi (requisitoir) houden om rechters te overtuigen
• Formuleer een strafeis
• Maar: het kan ook zijn dat jullie tot de conclusie komen dat er moet worden vrijgesproken
  

Advocaat

• Behartigt de belangen van de verdachte
• Controleert of de OvJ en de rechters hun werk goed hebben gedaan
• Denk hierbij aan rechtmatigheid van handelingen, zoals aftappen van telefoons en huiszoekingen
• Maar ook motivering van het vonnis door de rechters
  

Verdachte

• Verdachte van een strafbaar feit
• Je hoeft niet mee te werken aan eigen veroordeling
• Let op: onschuldig tot het tegendeel is bewezen
• Onderworpen aan verregaande dwangmiddelen
• Is de 'zwakkere partij'
• Niet te snel oordelen
  

Opdracht

• Werk samen met de advocaten
• Bedenk een strategie met advocaten
• Antwoord geven op vragen die worden gesteld (je mag je beroepen op je zwijgrecht)
• Kom dus met een goed verhaal
  

Getuigen

• Onderdeel van wettige bewijsmiddelen
• Waarnemingen getuigen kunnen bruikbaar zijn
• Maar zijn deze getuigen wel (voldoende) betrouwbaar?
  

Opdracht

• Bereid jullie verhaal goed voor
• Antwoord geven op vragen rechters
• Als je iets niet weet, kan je gewoon zeggen 'ik weet het niet'
• Onwaarheden vertellen levert een strafbaar feit op (dit heet meineed, zie art. 207 Sr)
  

Casus

• Een jongen wordt verdacht van moord/doodslag
• De vraag is of moord/doodslag kan worden bewezen en of er wellicht meer aan de hand is...
• Er zijn bewijsstukken, waaronder getuigenverklaringen, voorwerpen van huiszoekingen en een DNA-match
  

Stappenplan

1. Lees het dossier
   
2. Lees de wetsartikelen 
   
3. Lees de tenlastelegging
4. Vier aspecten bij langs
5. Bedenk strategie
6. Bedenk vragen
7. Kom met steekhoudende argumenten

Programma

1. Opening zitting (5min)
2. OvJ's stellen vragen aan verdachte (10min)
3. Rechters stellen vragen aan verdachte (10min)
4. Rechters stellen vragen aan getuige 1 (5min)
5. Rechters stellen vragen aan getuige 2 (5min)
6. Schorsing (5min)
7. OvJ's houden requisitoir (5min)
8. Advocaten houden pleidooi (5min)
9. Schorsing (5min)
   
10. Rechters doen uitspraak (5min)
    

Afsluiting

• Wat vonden jullie van dit college?
• Hebben jullie nog wat geleerd?
• Vragen?
  

Wat vonden jullie van dit college en wat hebben jullie geleerd?