1ha th4 bas 8,9

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Geleedpotigen / gewervelden

LESDOEL

Je leert dat de stam geleedpotigen wordt ingedeeld in 4 groepen. 

Je kan van elke hoofdgroep de kenmerken en voorbeelden benoemen

Weet je wat gewervelde dieren zijn

Welke 5 groepen gewervelden er zijn met hun kenmerken

De stam geleedpotigen

Kenmerken van geleedpotigen

Gesegmenteerd lichaam (verdeeld in stukjes): 

• Kop
• Borststuk
• Achterlijf

(bij veelpotigen is het hele lichaam gesegmenteerd)

Bij welk rijk van de eukaryoten hoort de stam van geleedpotigen?

1. Planten
2. Schimmels
3. Dieren

Stam van de geleedpotigen

Op te delen in vier klassen:

1. Kreeftachtigen
2. Veelpotigen
3. Spinachtigen
4. Insecten 

Geleedpotigen

• Uitwendig skelet 

            --> pantser 

• Poten zijn geleed = opgebouwd uit kleine stukjes (leden)
• Lichaam is gesegmenteerd = opgebouwd uit stukjes (segmenten)

Carlijn zegt:
Aan B zitten de poten en de vleugels vast.
Dieuwke zegt:
Aan het achterlijf zitten 2 poten vast

1. Beide waar
2. Beide nietwaar
3. Carlijn: waar Dieuwke: nietwaar
4. Carlijn: nietwaar Dieuwke: waar

Kreeftachtigen

• Hebben 10 poten of meer
• De voorste poten zijn vaak scharen geworden

Voorbeelden: kreeft, krab, garnaal

Veelpotigen

• Hebben 10 of meer poten
• Aan elk segment zitten 2 poten

Voorbeelden: duizendpoot, miljoenpoot

Hoeveel poten hebben de spinachtigen?

Spinachtigen

• Hebben 8 poten 

Voorbeelden: hooiwagen, kruisspin, huisspin

Insecten

• Hebben 6 poten
• Lichaam bestaat uit een kop, een borststuk en een achterlijf

Voorbeelden: bromvlieg, citroenvlinder, amazonemier

Een geleedpotig organisme waarvan het hele lichaam uit segmenten bestaat; aan elk segment zitten poten

1. Veelpotige
2. Insect
3. Kreeftachtige
4. Spinachtige

Maren zegt:
Jonge vogels krijgen insecten als voer. Dat is goed voor de groei want insecten bevatten veel eiwitten.
Pascal zegt: Insecten bevatten veel eiwitten, net als vlees. Het hongerprobleem en sommige problemen met het milieu kunnen we oplossen als meer mensen insecten gaan eten.
Wat is waar? Wat is een mening?

1. Maren: feit Pascal: feit
2. Maren: mening Pascal: feit
3. Maren: feit Pascal: mening
4. Maren: mening Pascal: mening

Eiwitten

Eiwitten zitten in kip, rundvlees en vis maar in insecten zitten veel meer eiwitten.

Je hebt eiwitten nodig om te groeien en om je lichaam gezond te houden.

De stam gewervelden

Er zijn 5 groepen gewervelden

Vissen

Amfibieën

Reptielen

Vogels

Zoogdieren

Wij gaan die 5 groepen bekijken aan de hand van deze 5 kenmerken

1. Huid

2. Lichaamstemperatuur

3. Ademhaling

4. Voortplanting

5. Milieu

Er zijn dieren die altijd warm bloed hebben en er zijn dieren die zich aanpassen aan de temperatuur buiten. Warmbloedige en koudbloedige dieren.

Koud- of warmbloedig?

Dit dier heeft altijd dezelfde temperatuur.

1. koudbloedig
2. warmbloedig

VISSEN

1. Huid: schubben en slijm

2. Lichaamstemperatuur: koudbloedig

3. Ademhaling: ?

4. Voortplanting: eieren zonder schaal (flubberig)

5. Milieu: water

Hoe halen vissen adem? hoe heet dit orgaan.

AMFIBIEEN

1. Huid: slijm

2. Lichaamstemperatuur: ?

3. Ademhaling: longen en huid

4. Voortplanting: eieren zonder schaal

5. Milieu: water en land

Wat is de lichaamstemperatuur van een amfibie?

1. Koudbloedig
2. Warmbloedig

REPTIELEN

1. Huid: ?

2. Lichaamstemperatuur: koudbloedig

3. Ademhaling: longen

4. Voortplanting: eieren met leerachtige-schaal 

5. Milieu: water en land

Waar is de huid van een reptiel mee bedekt?

VOGELS

1. Huid: veren

2. Lichaamstemperatuur: warmbloedig

3. Ademhaling: ?

4. Voortplanting: eieren met kalkschaal 

5. Milieu: land en lucht

Waarmee halen vogels adem?

ZOOGDIEREN

1. Huid: haren

2. Lichaamstemperatuur: warmbloedig

3. Ademhaling: longen

4. Voortplanting: ?

5. Milieu: land (zee een paar)

Het jong komt levend ter wereld, niet eerst in een ei.

Hoe plant een zoogdier zich voort?

1. eieren met schaal
2. eieren zonder schaal
3. levendbarend
4. eieren met leerachtige schaal

Huiswerk voor na de vakantie

Boek 1b bij de hand hebben! We beginnen met een nieuw hoofdstuk. Of als we weer naar school mogen met microscopie.