3m - H1

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat neem je mee?

- Boek

- Laptop

- Geo

- Rekenmachine

- Pen + potlood + gum

- (Ruitjesschrift of ruitjespapier in de multomap)

- Routekaart

Leerdoelen

Je kunt met een model uitleggen hoe elektrische 
stroom stroomt in een schakeling.

Je kunt uitleggen hoe je een stroommeter moet 

schakelen om de stroom te meten.

Je kunt de regels voor stroomsterkte bij een serie- 

en parallelschakeling toepassen.

Model: cv-installaties

Om de elektrische stroomkring beter te begrijpen, kun je het vergelijken met een centrale verwarming (CV) installatie.

Model: cv-installaties

• Het water is de elektriciteit. Deze gaat rond in de kring.
• De pomp is de batterij
• De radiators/zijn de lampjes
• De kranen zijn schakelaars
• Stroom meten = water meten

Stroomsterkte meten

Met een stroommeter kun je de stroomsterkte meten.

Stroomsterkte heeft de eenheid ampère

Stroomsterkte bij serieschakeling

Dit noem je een serieschakeling. De lampjes zitten achter elkaar. De stroomsterkte is overal gelijk. 

Stroomsterkte bij parallelschakeling

Dit is een parallel schakeling. Stroomsterkte verdeelt zich

Itot = I1 + I2 + I3

Leerdoelen

Je kunt de onderdelen van een huisinstallatie 

benoemen vanaf de hoofschakelaar in de meterkast.

Je kunt beschrijven waar de verschillend gekleurde

draden voor dienen.

Je kunt de oorzaken en gevolgen beschrijven van 

kortsluiting en overbelasting.

Elektriciteit in huis

Elektriciteit in huis

• Huisinstallatie: alle elektriciteitsdraden door het huis
  Soorten draden:
• Stopcontact heeft 2 draden om een stroomkring te maken:
  1. fasedraad (bruin)
  2. nuldraad (blauw)
  
• Lamp: schakeldraad
  (zwart)

Kortsluiting

• Elektriciteitsdraden hebben een kleine weerstand. De stroom gaat er makkelijk doorheen. Het apparaat heeft een grotere weerstand en zorgt dat de stroom niet te groot wordt.
  
• Kortsluiting gebeurt als draden elkaar aanraken, en de stroom een weg met minder weerstand kan kiezen.  Gevaarlijk

Overbelasting

• De huisinstallatie is verdeeld over groepen.  
   
• Per groep mag maximaal 16 A aan stroom gaan.  
   

• Als de stroomsterkte toch groter wordt, is er overbelasting. 

Bijvoorbeeld: 1 groep voor de keuken, 1 voor de woonkamer, 1 voor de badkamer

Het koperdraad wordt dan te heet en kan verbranden

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat er wordt bedoeld met het 

vermogen van een apparaat.

Je kunt berekeningen maken met spanning,

stroomsterkte en vermogen.

Je kunt uitleggen hoe het verbruik van elektrische 

energie in huis gemeten wordt.

Je kunt het energieverbruik uitrekenen en uitrekenen wat dit kost.

Energie en vermogen

• Vermogen en energie zijn grootheden
• Vermogen vertelt hoe fel een lamp is
• Energieverbruik bepaalt de rekening

Vermogen

• Vermogen is: hoeveel elektrische energie een apparaat gebruikt per seconde.
  
  
• De eenheid van vermogen is de watt (W)
  
  
• Hoe hoger het vermogen, hoe meer licht!

Vermogen berekenen

Stap voor stap oplossen

Stap 1: Lees de opdracht

Stap 2: Noteer gegevens (en gevraagd)

Stap 3: Noteer de formules

Stap 4: Vul de gegevens in

Stap 5: Werk de berekening uit

Stap 6: Noteer de uitkomst

Stap 7: Controleer de uitkomst                                         

Energie

• Het energieverbruik van een apparaat meet je door het vermogen keer de tijd te doen. 
  
  
• De eenheid van energieverbruik is kilowattuur (kWh)
  
  
• Dit wordt gebruikt om de energierekening te betalen!

Energie meten

• In de meterkast thuis zit een kWh-meter (kilowattuurmeter)

Energie berekenen

Leerdoelen

Je kunt de twee gevaren van elektriciteit beschrijven.

Je kunt uitleggen wat er wordt bedoeld met

enkele en dubbele isolatie.

Je kunt zekeringen, randaarde en aardlekschakelaars

herkennen en hun functie uitleggen.

Elektriciteit & veiligheid

• Elektriciteit kan gevaarlijk zijn, omdat het brand of een schok kan geven
• hoe groter de stroom, hoe gevaarlijk!

1. Isolatie

• Elektriciteitsdraden zijn geïsoleerd met een laag plastic.
• Zo kun je de draad vastpakken zonder een schok te krijgen
• Sommige zijn dubbel geïsoleerd: ze hebben 2 lagen isolatie

2. Zekeringen

• In de meterkast zitten zekeringen.
   
• Deze zekeringen zetten de stroom automatisch uit, wanneer deze groter wordt dan 16 A.
   
• In moderne huizen worden installatieautomaten gebruikt.
   
• In oudere huizen: smeltveiligheid

        3. Aardlekschakelaar

• In de meterkast vindt je ook de aardlekschakelaar
   
• de aardlekschakelaar voorkomt lekstroom
   
• Lekstroom is wanneer een apparaat stroom 'lekt' naar de omgeving

4. Randaarde

• De randaarde verbonden met buitenkant van metalen apparaten.
   
• Het voorkomt dat je een schok krijgt als de isolatie stuk is.
   
• de aardedraad is groen/geel.

Aan de slag

Begrippen uit deze les

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Volgende les:

Practicum