Borp Europa 2.1 t/m 2.5

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

5 havo ECONOMIE  ||  2022-2023

Programma

• Vorige les
• Theorie
  
• Lesdoelen
• Aan de slag

Wat moet je berekenen om aan te geven of een land een gesloten of open economie heeft?

In land Y stijgen in een jaar de loonkosten per arbeider met 5% en de productie per werknemer stijgt met 9%. Bereken de procentuele verandering van de loonkosten per product. Is er een stijging of een daling?

Wat betekent meeliftersgedrag in de context van samenwerken bij een schoolopdracht?

Milieubeleid

Klimaat doelen halen --> landen beslissen welke maatregelen ze nemen. 

Negatief extern effect

• Milieuvervuiling

Meeliftersgedrag

• Als een land geen milieubeleid voert, maar wel profiteert van milieubeleid van anderen. 

Hoe kan ervoor gezorgd worden dat een land dat meelift wel een milieubeleid gaat voeren?

Bij welke getallen combinatie is er sprake van meeliftersgedrag?

1. 0;0
2. 1;-2
3. -1;-1
4. Er is hier geen sprake van meeliftersgedrag

Samenwerken of niet

Spelers: Tara & Sofie 

Keuzes--> opruimen of niet opruimen

Opbrengst?

• Hoog of laag

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Oplossen

Stappenplan

Neem de tabel over en onderstreep de keuzes. 

Omschrijf de keuzes van speler 1 (in dit geval Tara)

Omschrijf de keuzes van speler 2 (in dit geval Sofie)

Conclusie

--> Vergeet niet in je stappen ook de getallen van de tabel te gebruiken. 

Strategie Tara

Als Sofie opruimt, dan ruimt Tara niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten. 

Als Sofie niet opruimt, dan ruimt Tara niet op. 60 minuten is korter dan 70 minuten. 

Ongeacht wat Sofie doet. Tara ruimt niet op. 

Dominante strategie voor Tara is niet opruimen. 

Strategie Sofie

Als Tara opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten, 

Als Tara niet opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 60 minuten is korter dan 70  minuten. 

Ongeacht wat Tara doet, Sofie zal niet opruimen. 

De dominante strategie voor Sofie is niet opruimen. 

Conclusie

Sofie en Tara zullen niet opruimen en uitkomen op 60 ; 60.

Samenwerken komt niet tot stand. 

Dominante strategie

Voordeligste strategie  die iemand kiest onafhankelijk van wat de ander kiest. 

Gevangendilemma

Tara en Sofie komen uit op niet opruimen en niet opruimen (60 ; 60)

Als ze zouden samenwerken dan zouden ze beiden 30 minuten kwijt zijn. Dit is voor beiden een beter evenwicht. 

Er is sprake van een gevangendilemma. 

Wat is het evenwicht als de spelers voor de dominante strategie kiezen?

1. 1400; 1400
2. 800 ; 1800
3. 1800; 800
4. 1000; 1000

Wat is een dominante strategie?

1. De beste keuze
2. De suboptimale keuze
3. De beste strategie onafhankelijk van de keuze van de ander
4. De slechtste strategie onafhankelijk van de keuze van de ander

Dominante strategie voor Mulder

1. Geen uitverkoop
2. Wel uitverkoop

Is hier sprake van een gevangendilemma?

1. Nee. De uitkomst is optimaal
2. Nee. Er is sprake van korting
3. Ja. Want er is sprake van een supoptimaal evenwicht
4. Ja. Want ze hebben beiden een dominante strategie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

Aantonen dat meeliftersgedrag mogelijk is. 

Uitleggen waarom meeliftersgedrag een vorm is van een extern effect. 

Uitleggen wanneer zich een gevangenendilemma voordoet en dit met een berekening aantonen. 

Voorspellen wat de uitkomst is van een gevangendilemma. 

Aan het werk

Maken 2.1 t/m 2.5

Nakijken

• Wat heb je goed gedaan?
• Wat kun je beter doen?

Lees de tekst

• Onderstrepen
• Samenvatten